آیت‌الله شب‌زنده‌دار
در استفاده از هوش مصنوعی از آسیب‌شناسی غافل نشوید
عضو فقهای شورای نگهبان گفت: حرکت به سوی استفاده از ظرفیت‌‌های هوش مصنوعی، همراه با شناخت عمیق و آسیب‌شناسی این عرصه ضروری است.
به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله شب‌زنده‌دار عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، در دیدار اعضای دبیرخانه همایش بین‌المللی هوش مصنوعی، فرهنگ و علوم اسلامی، با قدردانی از اقدامات آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه با محوریت ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه‌های علمیه در زمینه هوش مصنوعی، حرکت شکل‌گرفته در این عرصه را حرکتی مبارک دانست و خاطرنشان کرد: این مسیر باید با جدیت دنبال شود.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، در تبیین ضرورت ورود حوزه‌های علمیه به مقوله هوش مصنوعی، اظهار کرد: چنانچه ما نسبت به کارکرد، فرآیند و نتایج این ابزار آگاهی لازم را نداشته باشیم، بنا بر دو وجه لازم است نسبت به کسب آن اهتمام بورزیم؛ وجه اول این است که احتمال دهیم، ابزار هوش مصنوعی برای ایصال به مقاصد مذهبی، ابزار خوب و کارآمدی است و البته این احتمال یک احتمال صرف و ضعیفی هم نیست؛ چراکه دانشمندان، بزرگان و اهالی فن در حال تبیین کارآمدی آن هستند و لذا احتمال و محتمل در حدی است که عقل انسان می‌گوید: باید نسبت به آن اهتمام داشت.
این استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه افزود: وجه دوم که موجب می‌شود، حوزه علمیه در این مقوله ورود داشته باشد، این است که به هر حال جهان در حال حرکت به سمت بهره‌برداری از هوش مصنوعی است و چنانچه احتمال دهیم که ممکن است، از این ابزار به ضرر مقاصد عالیه اسلامیه و مذهبیه استفاده شود، از باب آیه شریفه «وأعدوا لهم ما ٱستطعتم من قوة»، ضروری است، با شناخت و فهم این فناوری نسبت به تدبیر راه‌های مقابله با دشمنان اقدام نماییم. بنابراین به‌عنوان یک حوزوی طبق هر دو وجه و بر هر دو تقدیر بایستی نسبت به این مسئله اهتمام جدی داشته باشیم؛ چراکه عقب ماندن از قافله علم در هر دو وجه موجب ضرر است.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه در خصوص سامانه‌ها و ابزارهای هوشمند طراحی‌شده در زمینه علوم اسلامی، گفت: اجمالاً علم داریم که در مباحثی همچون علم رجال، علم ادبیات، ترجمه متون و... که ضوابط نسبتاً مشخصی در دسترس می‌باشد، ماشین می‌تواند با استفاده از این ضوابط به ما کمک نماید؛ اما در خصوص مباحثی که ضابطه واضحی نداشته و دلالات ضمنیه، التزامیه و مفهومیه در فهم و نتیجه‌گیری دخیل بوده و یا نتایج با توجه به قرائن و ذهنیات شخص، تغییر می‌کند، لازم است بررسی‌های عمیق‌تری صورت پذیرد.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار در بخش پایانی سخنان خود، با تأکید بر حرکت محتاطانه در عرصه توسعه هوش مصنوعی همراه با آسیب‌شناسی عالمانه، اظهار کرد: در عصر کنونی گسترش و همگانی شدن ابزارها و تسهیل دسترسی به منابع، موجب برخی آسیب‌ها از جمله کاهش خلاقیت و تسلط دانش‌آموزان در زمینه‌های آموزشی و کم شدن ارتباط دانش‌پژوهان با کتب و عالمان دینی شده است و این در حالی است که نفس ارتباط با عالم دینی و یا کتب حدیثی، دارای سفارشات فراوان بوده و منافع و آثار زیادی بر آن مرتب است؛ لذا علی‌رغم ضرورت حرکت به سمت شناخت و توسعه ابزارهای هوشمند، بایستی این حرکت همراه با دقت نظر و تدابیر برای پیشگیری از آسیب‌های آن همراه باشد که کسب مشورت از بزرگان و دلسوزان در این مقوله راهگشاست.
در ابتدای این جلسه، دکتر بهروز مینایی دبیر علمی همایش بین‌المللی هوش مصنوعی، فرهنگ و علوم اسلامی و دکتر محمدرضا قاسمی دبیر اجرایی این همایش، گزارشی از اقدامات ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه‌های علمیه در موضوع مذکور ارائه نمودند.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، در تبیین ضرورت ورود حوزه‌های علمیه به مقوله هوش مصنوعی، اظهار کرد: چنانچه ما نسبت به کارکرد، فرآیند و نتایج این ابزار آگاهی لازم را نداشته باشیم، بنا بر دو وجه لازم است نسبت به کسب آن اهتمام بورزیم؛ وجه اول این است که احتمال دهیم، ابزار هوش مصنوعی برای ایصال به مقاصد مذهبی، ابزار خوب و کارآمدی است و البته این احتمال یک احتمال صرف و ضعیفی هم نیست؛ چراکه دانشمندان، بزرگان و اهالی فن در حال تبیین کارآمدی آن هستند و لذا احتمال و محتمل در حدی است که عقل انسان می‌گوید: باید نسبت به آن اهتمام داشت.
این استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه افزود: وجه دوم که موجب می‌شود، حوزه علمیه در این مقوله ورود داشته باشد، این است که به هر حال جهان در حال حرکت به سمت بهره‌برداری از هوش مصنوعی است و چنانچه احتمال دهیم که ممکن است، از این ابزار به ضرر مقاصد عالیه اسلامیه و مذهبیه استفاده شود، از باب آیه شریفه «وأعدوا لهم ما ٱستطعتم من قوة»، ضروری است، با شناخت و فهم این فناوری نسبت به تدبیر راه‌های مقابله با دشمنان اقدام نماییم. بنابراین به‌عنوان یک حوزوی طبق هر دو وجه و بر هر دو تقدیر بایستی نسبت به این مسئله اهتمام جدی داشته باشیم؛ چراکه عقب ماندن از قافله علم در هر دو وجه موجب ضرر است.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه در خصوص سامانه‌ها و ابزارهای هوشمند طراحی‌شده در زمینه علوم اسلامی، گفت: اجمالاً علم داریم که در مباحثی همچون علم رجال، علم ادبیات، ترجمه متون و... که ضوابط نسبتاً مشخصی در دسترس می‌باشد، ماشین می‌تواند با استفاده از این ضوابط به ما کمک نماید؛ اما در خصوص مباحثی که ضابطه واضحی نداشته و دلالات ضمنیه، التزامیه و مفهومیه در فهم و نتیجه‌گیری دخیل بوده و یا نتایج با توجه به قرائن و ذهنیات شخص، تغییر می‌کند، لازم است بررسی‌های عمیق‌تری صورت پذیرد.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار در بخش پایانی سخنان خود، با تأکید بر حرکت محتاطانه در عرصه توسعه هوش مصنوعی همراه با آسیب‌شناسی عالمانه، اظهار کرد: در عصر کنونی گسترش و همگانی شدن ابزارها و تسهیل دسترسی به منابع، موجب برخی آسیب‌ها از جمله کاهش خلاقیت و تسلط دانش‌آموزان در زمینه‌های آموزشی و کم شدن ارتباط دانش‌پژوهان با کتب و عالمان دینی شده است و این در حالی است که نفس ارتباط با عالم دینی و یا کتب حدیثی، دارای سفارشات فراوان بوده و منافع و آثار زیادی بر آن مرتب است؛ لذا علی‌رغم ضرورت حرکت به سمت شناخت و توسعه ابزارهای هوشمند، بایستی این حرکت همراه با دقت نظر و تدابیر برای پیشگیری از آسیب‌های آن همراه باشد که کسب مشورت از بزرگان و دلسوزان در این مقوله راهگشاست.
در ابتدای این جلسه، دکتر بهروز مینایی دبیر علمی همایش بین‌المللی هوش مصنوعی، فرهنگ و علوم اسلامی و دکتر محمدرضا قاسمی دبیر اجرایی این همایش، گزارشی از اقدامات ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه‌های علمیه در موضوع مذکور ارائه نمودند.