امروزه با توجه به گسترش امکانات فضای مجازی و تبعات مثبت و منفی آن باید از ظرفیتهای این فضا در جهت جهاد تبیین به منظور مقابله با توطئه دشمن بهره برد.
جهاد تبیین در فضای مجازی یک جریان جهادی و انقلابی اصیل برای ابهامزدایی از شبهات، اخبار جعلی و تحریف در سطح جامعه است.
دشمن در فضای مجازی از انواع ترفندها و فناوریها برای مهندسی ذهن؛ گمراهی و تحریف واقعیت استفاده میکند و لذا آمادگی در عرصه جنگ نرم در فضای مجازی برای مقابله با آن حائز اهمیت است.
حجتالاسلام والمسلمین آقانظری شاهرودی در گفتاری به این مهم میپردازد.
تأثیر رسانه در تغییر اذهان ملتها
مسئله جهاد تببین از منظر مقام معظم رهبری به این معناست که در دوره کنونی، تقابل ما با دشمنان فقط در میدان جنگ سخت قرار ندارد؛ چراکه دشمن تلاش میکند با استفاده از ابزار اطلاعرسانی اذهان مردم را در اختیار بگیرد و هدایت کند. بنابراین هر کسی که بتواند اذهان مردم یک کشور را در اختیار بگیرد، آن ملت را تحت اختیار خود قرار داده است و این کار از طریق رسانهها انجام میگیرد.
فضای مجازی ابزاری برای کشورهای سلطهگرامروز رسانهها محدود به جراید و صدا و سیما نیست، بهطوری که جراید نقش خود را از دست دادهاند. امروز رسانه عبارتست از پایگاههای اینترنتی و فضای مجازی. ابزار این رسانهها در اختیار کشورهای پیشرفته قرار دارد و ابتدا در اختیار ایالات متحده و بعد هم با فاصلهای در اختیار کشور چین قرار گرفته است. البته باید توجه داشت که رسانههای ایالات متحده نیز در اختیار سرمایهداران صهیونیست است و هر زمان بخواهند اذهان مردم یک کشور را به سمت خاصی سوق بدهند، شروع به اطلاعرسانی جهتدار در زمینههای مختلف میکنند. یعنی تنها بحثهای سیاسی مطرح نیست، بلکه بحثهای اجتماعی، حقوقی، تربیتی، بحثهای مربوط به خانواده و ... را برنامهریزی کرده و اطلاعرسانی میکنند. البته در سالیان اخیر اذهان جوانان مورد توجه آنها قرار گرفته است. آنها در این کار احساس جوانها را هم مدنظر قرار میدهند و با جهتدهی به اذهان، از میان جوانان هر جامعه سربازگیری میکنند. به هر حال فنآوری رسانه در اختیار دشمنان ما قرار دارد و دشمن در طول دو دهه اخیر در بحث اطلاعرسانی روی جوانان ما کار کرده است. ابزار اطلاعرسانی ما صدا و سیما بوده و ابزار طلاعرسانی دشمن فضای مجازی بوده و در طول این دو دهه برخی جوانان ما از تلویزیون فاصله گرفته و به فضای مجازی روی آوردهاند.
فنآوری فضای مجازی
جنگ سایبری نیز از دیگر انواع نبردهای دنیای کنونی است. بهوسیله نبرد سایبری میتوان بهعنوان مثال روی شبکه برقرسانی یک کشور تأثیرگذار بود و آن را دچار اختلال کرد. همچنین دشمن میتواند در فعالیتهای اینترنتی یک کشور نیز ایجاد اختلال کند. مثال این نوع حملات دشمن، ماجرای اختلال سامانه کارت سوخت در جایگاههای سوخت کشور بود که باعث شد برای ساعاتی مردم قادر به تهیه بنزین نباشند. بنابراین قدرت فضای مجازی را به این صورت ببینید که نهتنها در مسائل فرهنگی اعم از اخلاق و سیاست و مسائل اجتماعی و تربیتی و حقوقی و ورزش و اطلاعرسانی و ... دخالت میکند، بلکه در بحث تولید و توزیع کالا و خدمات و دیگر قسمتهای اقتصادی نیز ایجاد اختلال میکند. کشوری که از جهت فنآوری فضای مجازی پیشترفتهتر باشد، توان تأثیرگذاری بیشتری خواهد داشت. در باب مسئله جهاد تبیین در درجه اول لازم است دانشگاهها و حوزههای علمیه، فضای مجازی و مخاطرات آن را بشناسند و با این فضا آشنا بشوند و در این فضا نیروی انسانی لازم را تربیت کنند تا قادر باشند در این فضای مجازی نسبت به اطلاعرسانی شفاف و سالم اقدام کنند. قرآن کریم در بخشی از آیه 60 سوره انفال میفرماید: [وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَیْلِ]، فضای مجازی، هم یک قدرت است و هم یک نوع فنآوری که باید در آن به پیشرفت و تسلط برسیم تا بتوانیم فضای اطلاعرسانی خودمان را تجهیز کنیم؛ از سوی دیگر لازم است نیروی انسانی تربیت بشود تا محتوای مفید را تولید کند و بهوسیله فضای مجازی به جامعه و نسل جوان منتقل کند. یعنی بتوانند محتوایی تولید کنند که متناسب با احساسات نسل جوان باشد و همچنین نسل جوان با مخاطرات فعالیت دشمن در فضای مجازی آشنا بشود و بداند که دشمن با ما در فضای مجازی دنبال میشود.
حوزه علمیه و لزوم توجه و برنامهریزی در مسئله فضای مجازی
ما در حوزه علمیه نیاز داریم تا برنامهریزی ما بر اساس نیاز روز باشد. یعنی باید افرادی را تربیت کنیم و برنامههای آموزشی را بهگونهای توسعه بدهیم تا نیاز جدید را ببینیم و ضمن آموزش فقه و اصول و تفسیر و ...، افرادی را تربیت کنیم تا اطلاعات بهروز را برای نسل جوان تهیه کرده و در فضای مجازی انتقال بدهد. نگاه نسل جوان امروز به حوزه و مؤسسات دینی با نسل گذشته تفاوت پیدا کرده است.
در طی چند دهه، رسانههای دشمن مطالبی را ترویج کردهاند و مسائل داخلی در زمینه اقتصاد و مشکلات فرهنگی مانند ازدواج جوانان و ... باعث این تغییر دیدگاه شده است. البته باید توجه داشته باشیم که عدم بازگو کردن مشکلات تنها راه حل آن نمیباشد. بلکه باید بدانیم که دشمن با استفاده از این مسئله در صدد ناامید کردن نسل جوان به آینده و دید نامناسب این نسل نسبت به حوزه و روحانیت است. لازم است توجه کنیم که حتی نیروی جوان حال حاضر حوزه نیز با نیروی جوان دو دهه قبل نگاه متفاوتی دارد و شاید امیدواری در این نسل کمتر شده است. بنابراین باید برای تغییر این دیدگاه کار جهادی انجام بدهیم.
وظیفه و نقش طلاب حوزههای علمیه در موضوع جهاد تبیین
طلاب باید در ایام فعالیت در حوزه بهطور جدی به تحصیل بپردازند و در زمان تعطیلی دروس، وارد فعالیتهای اجتماعی نظیر اردوهای جهادی بشوند و روحانیت در مسائلی مانند سیل و زلزله و کرونا و ... باید در حد توان خودش دست به کار بشود و بهطور ملموس و عینی به مردم اثبات کند که روحانیت در خدمت مردم است و نسبت به مشکلات آنها بیتفاوت نیست. این کار روحانیون باعث جلب توجه و افزایش امید مردم میشود و در نتیجه وابستگی، ارتباط، تعامل و اعتماد مردم به روحانیت بیشتر میشود. در مشکلات اجتماعی باید از طرف بزرگان حوزه به روحانیون توصیه بشود تا برای جلب اعتماد خیرین فعال بشوند و با مؤسساتی که به مردم خدمت میکنند همراه بشوند تا زمینه گسترش خدمات حمایتی را فراهم کنند.
در حوزه علمیه، چه در ساختار جامعه مدرسین و شورای عالی و چه در قالب تشکلهای مربوط به طلاب وظایف سنگینی داریم که هر روز بار این مسئولیت سنگینتر میشود؛ در نتیجه لازم است تا پشتکار بیشتری داشته باشیم و همچنین نیاز به برنامه داریم تا بر اساس یک راهبرد عملیاتی حرکت کنیم.