آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی در پیامی به افتتاحیه مسابقات «معارف قرآن کریم و صحیفه سجادیه»
تمسک به قرآن کریم انسان را از خطر سقوط نجات می‌دهد
مراسم افتتاحیه مرحله نهایی بخش معارفی چهل‌و‌پنجمین دوره مسابقات معارف قرآن کریم در رشته‌های معارف قرآن کریم، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه، با پیام تصویری حضرت آیت‌الله جوادی آملی و با حضور حجج‌اسلام والمسلمین اسکندری مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قم، مجیدی‌مهر رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه و دبیر ستاد عالی هماهنگی مسابقات قرآن، مسئولان استانی و انتظامی قم و ۷۴ برگزیده و راه‌یافته به مرحله نهایی بخش معارفی این دوره از مسابقات قرآن، 8بهمن در مجتمع امامزاده سیدعلی(ع) قم برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری شفقنا، حضرت آیت‌الله جوادی آملی در پیام تصویری به این مراسم اظهار داشتند: انسان از آن جهت که مسافر است، هم نیازمند آن است که مبدأ حرکت خود را بشناسد و پایان حرکت خود را درست ارزیابی کند و هم، فاصله بین آغاز و انجام را خوب ادراک کند و هم، زاد و توشه این راه طولانی را بشناسد و تهیه کند.
این مرجع تقلید عنوان کردند: قرآن کریم از این جهت که کلام جهان‌آفرین و انسان‌آفرین است، همه این قضایا را دارد؛ یعنی روشن می‌کند که انسان از کجا شروع شد و به کجا ختم می‌شود و فاصله بین آن مبدأ و این منتها چیست و ره‌توشه‌ای که با آن بتوان این فاصله را طی کرد، چیست. ادراک خدا، اسمای حسنای خدا، صفات اولیای الهی، رابطه انسان با خودش، رابطه انسان با جهان و رابطه انسان با یکدیگر را قرآن کریم تبیین کرده است.
معظم‌له افزودند: خداوند قرآن را نازل کرد، نه آن‌گونه که باران را نازل کرد؛ باران را به زمین انداخت؛ اما قرآن را به زمین آویخت؛ لذا از قرآن به‌عنوان «حبل متین» یاد می‌شود؛ یعنی طناب ناگسستنی که یک طرف آن، به دست بشر و جامعه اسلامی و طرف دیگر آن، به دست خدای سبحان است. دو اثر فراموش‌ناشدنی بر اثر اعتصام به قرآن کریم مطرح است؛ یکی نجات از سقوط و دیگری وسیله صعود. طناب ناگسستنی که به جای بلندی وصل است، این دو خاصیت را دارد؛ اگر کسی این طناب را محکم گرفت، از خطر سقوط نجات می‌یابد و دیگر اینکه اگر این طناب را محکم گرفت، می‌تواند بالا برود و ترقی کند.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی گفتند: انسان اگر خود را بشناسد، می‌داند هرگز از بین نمی‌رود و نابود نمی‌شود. قرآن کریم که کلام الهی است، دو چیز را هم به ما الهام می‌کند؛ یکی برهان مفهومی و دیگری، راه رسیدن به شهود قلبی. الآن حادثه‌ای که پیش می‌آید، همگان از آن حادثه در حد علم حصولی باخبر می‌شوند؛ اما وابستگان به آن حادثه یا خوشحالند یا غمگین هستند. معلوم می‌شود انسان، دو شأن دارد؛ با یک شأن مسئله مفهوم را ادراک می‌کند و با شأن دیگر با مصداقش در ارتباط است. اگر کسی دوستی داشته باشد و در سفر دور باشد، از احوال آن دوست در حد آگاهی مفهومی باخبر شود، این مسرت‌بخش نیست؛ اما بستگان آن فرد گذشته از مسئله مفهومی لذت می‌برند؛ زیرا پیوند موجودی بین اینها برقرار است. ما در جریان خداپرستی که قرآن کریم به ما راه نشان می‌دهد و بعد از ادله توحیدی که می‌گوید: جهان را جهان‌آفرینی است، راه‌هایی را به ما نشان می‌دهد که کیفیت پیوند انسان به‌لطف ویژه الهی است.
این مرجع تقلید با اشاره به آیات قرآن کریم، بیان کردند: خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «اگر شما دوست خدا هستید، پیرو حبیب خدا باشید تا از محب بودن به محبوب بودن منتقل شوید». جریان محبت را عقل عملی ادراک می‌کند نه عقل نظری؛ یعنی آن شرحی که از آن به‌عنوان عقل عملی یاد می‌شود، مسئول انگیزه است و عقل نظری، مسئول اندیشه است. انسان با اندیشه برهان می‌کند که خدایی است؛ ولی با انگیزه به خدا دل می‌بندد. برخی از دوزخ خدا هراسناک هستند و برخی به بهشت خدا امیدوارند؛ گرچه هراس از دوزخ حق است و گرچه امید و شوق به بهشت حق است؛ اما ادراک محضر خدای سبحان و لقای الهی از همه اینها لذت‌بخش‌تر است. فرمود: شما با قرآن دو کار کنید؛ یکی آنکه با آن، متولی اندیشه، معارف قرآن و استدلال‌های قرآن را ارزیابی کنید تا روشن شود، خودتان بنده خدا هستید و نظام هستی مخلوق خداست و هم می‌توانید، بخش گرایش را تقویت کنید و دوست خدا شوید. این گرایش، یا هراس از دوزخ اوست یا شوق به بهشت او یا برتر از هردو، گرایش به لطف الهی و دوستی، صفا و وفای الهی است. این امیدبخش و آرام‌بخش است، طمأنینه‌آور است و مانند آن.
معظم‌له برای جشنواره‌های قرآنی دو رسالت قائل شدند و افزودند: اینها گذشته از رسالت‌های خواندن و صحیح قرائت کردن و امثال‌ذلک، دو رسالت اصلی دارند: یکی تأمین نیازهای عقل اندیشه‌مدار و دوم، تأمین نیازهای عقل انگیزه‌محور. آن عقل اندیشه‌مدار، همان عقل برهانی استدلالی است که با علوم عقلی و استدلال‌های عقلی قرآن کریم قانع می‌شود و شک علمی او برطرف می‌شود و با آن عمل صالح، گرایش به قرآن و دوستی خدا حاصل می‌شود که انسان در سایه دوستی خدا، گاهی از فراق او رنج می‌برد و اشک می‌ریزد و گاهی با وصال با برخی[از] اسمای حسنای او لذت می‌برد؛ گرچه وصال به ذات، به آن معنای حقیقی محال است؛ اما رابطه با اسمای حسنای الهی ممکن است و حلقه ارتباطی این رابطه هم، پیروی حبیب خداست.
ایشان گفتند: برخی در همان علم حصولی تلاش و کوشش می‌کنند، اینها هجرتی ندارند، همان حرکت یک‌جانبه است که در مفهومی به مفهومی دیگر؛ یا ممکن است، به‌صورت مثال از مقداری از شعبه‌های هستی برخوردار شوند؛ ولی گاهی ممکن است، هجرت تام کند و از علم به معلوم برسد و این هم، در سایه تقویت عقل انگیزه‌محور است،
حضرت آیت‌الله جوادی آملی در پایان گفتند: قرآن کریم، هم ما را با برهان آشنا کرده است، هم با وجدان، هم به شعور دعوت کرده است و هم به حصول مفهومی و برهانی. اگر کسی مشکل علمی دارد که با استدلال‌های علمی روشن می‌شود و اگر مشکل علمی ندارد باید از مرحله محب به مرحله محبوب بودن هجرت کند که ان‌شاء‌الله امیدواریم، ذات اقدس اله توفیق علم صائب و عمل صالح مرحمت کند.
پیام‌های ناب قرآن به جوانان اروپا منتقل شودبه گزارش حوزه، مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قم نیز در این مراسم، با اشاره به اینکه غربی‌ها به تمسخر پیامبر گرامی اسلام پرداختند؛ ولی هر روز گستره دین مبین اسلام بیشتر می‌شود، افزود: رهبر معظم انقلاب دو پیام به جوانان اروپا داشتند و فرمودند که اسلام را از سرچشمه دریافت کنند و این وظیفه ما بود که این سرچشمه را در اختیار جوانان اروپا قرار دهیم تا سراغ اسلام سعودی و آمریکایی و تشیع انگلیسی نروند.
حجت‌الاسلام والمسلمین اسکندری، با با بیان اینکه باید جوانان ایرانی پیام‌های ناب اسلامی و قرآنی را به جوانان اروپا مخابره کنند، به نگاه جدی صورت‌گرفته به بخش معارفی مسابقات بین‌المللی قرآن کریم سازمان اوقاف اشاره کرد و گفت: امیدواریم که دبیرخانه این بخش مسابقات، در قم فعال شود. نباید در برگزاری مسابقات معارفی به سطح ملی بسنده کرد و باید دیدگاه بین‌المللی به این بخش از مسابقات داشته باشیم.
به دنبال استخراج نظام‌های قرآنی برای بهبود شرایط جامعه هستیمرئیس دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم نیز طی سخنانی در این مراسم، با بیان اینکه آموزه‌های قرآن باید به‌صورت کاربردی در جامعه پیاده‌سازی شود، عنوان کرد: علوم انسانی که امروز در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود، برگرفته از مفاهیم غربی است؛ درحالی‌که افرادی باید به دنبال استخراج علوم انسانی اسلامی باشند و علوم انسانی برگرفته از قرآن را به جامعه ارائه دهند؛ چراکه قرآن کریم تبیین‌کننده همه‌چیز و بیانی برای همه مردم است.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد نقیب با تأکید بر اینکه ما به دنبال استخراج نظام‌های قرآنی هستیم، عنوان کرد: قرآن دارای نظام‌های اقتصادی و سیاسی است و امروز که نظام اسلامی ایران برای رسیدن به حکومت مهدوی تشکیل شده است، ما نیازمند اصول اقتصادی مبتنی بر قرآن کریم هستیم.
وی بر لزوم استخراج نظام خانواده از قرآن کریم تأکید کرد و گفت: آموزه‌های بسیاری در قرآن کریم وجود دارد که با استفاده از آن می‌توانیم، آمار طلاق و مشکلات خانوادگی را در جامعه کاهش دهیم؛ اما باید علوم انسانی اسلامی را استخراج و آنها را در اختیار جامعه قرار دهیم و آموزه‌ها را کاربردی کنیم.
گفتنی است، چهل‌و‌پنجمین دوره مسابقات معارف قرآن کریم، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه در چهار مرحله منطقه‌ای، شهرستانی و استانی با حضور ۳۰ هزار نفر برگزار شده و ۷۴ نفر شامل ۳۷ نفر از خواهران و ۳۷ نفر از برادران که پنج نفر از آنها از استان قم هستند، به مرحله کشوری راه یافته‌اند و به‌مدت سه روز در سالن همایش‌های امامزاده سید علی قم به رقابت پرداختند.
این مرجع تقلید عنوان کردند: قرآن کریم از این جهت که کلام جهان‌آفرین و انسان‌آفرین است، همه این قضایا را دارد؛ یعنی روشن می‌کند که انسان از کجا شروع شد و به کجا ختم می‌شود و فاصله بین آن مبدأ و این منتها چیست و ره‌توشه‌ای که با آن بتوان این فاصله را طی کرد، چیست. ادراک خدا، اسمای حسنای خدا، صفات اولیای الهی، رابطه انسان با خودش، رابطه انسان با جهان و رابطه انسان با یکدیگر را قرآن کریم تبیین کرده است.
معظم‌له افزودند: خداوند قرآن را نازل کرد، نه آن‌گونه که باران را نازل کرد؛ باران را به زمین انداخت؛ اما قرآن را به زمین آویخت؛ لذا از قرآن به‌عنوان «حبل متین» یاد می‌شود؛ یعنی طناب ناگسستنی که یک طرف آن، به دست بشر و جامعه اسلامی و طرف دیگر آن، به دست خدای سبحان است. دو اثر فراموش‌ناشدنی بر اثر اعتصام به قرآن کریم مطرح است؛ یکی نجات از سقوط و دیگری وسیله صعود. طناب ناگسستنی که به جای بلندی وصل است، این دو خاصیت را دارد؛ اگر کسی این طناب را محکم گرفت، از خطر سقوط نجات می‌یابد و دیگر اینکه اگر این طناب را محکم گرفت، می‌تواند بالا برود و ترقی کند.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی گفتند: انسان اگر خود را بشناسد، می‌داند هرگز از بین نمی‌رود و نابود نمی‌شود. قرآن کریم که کلام الهی است، دو چیز را هم به ما الهام می‌کند؛ یکی برهان مفهومی و دیگری، راه رسیدن به شهود قلبی. الآن حادثه‌ای که پیش می‌آید، همگان از آن حادثه در حد علم حصولی باخبر می‌شوند؛ اما وابستگان به آن حادثه یا خوشحالند یا غمگین هستند. معلوم می‌شود انسان، دو شأن دارد؛ با یک شأن مسئله مفهوم را ادراک می‌کند و با شأن دیگر با مصداقش در ارتباط است. اگر کسی دوستی داشته باشد و در سفر دور باشد، از احوال آن دوست در حد آگاهی مفهومی باخبر شود، این مسرت‌بخش نیست؛ اما بستگان آن فرد گذشته از مسئله مفهومی لذت می‌برند؛ زیرا پیوند موجودی بین اینها برقرار است. ما در جریان خداپرستی که قرآن کریم به ما راه نشان می‌دهد و بعد از ادله توحیدی که می‌گوید: جهان را جهان‌آفرینی است، راه‌هایی را به ما نشان می‌دهد که کیفیت پیوند انسان به‌لطف ویژه الهی است.
این مرجع تقلید با اشاره به آیات قرآن کریم، بیان کردند: خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «اگر شما دوست خدا هستید، پیرو حبیب خدا باشید تا از محب بودن به محبوب بودن منتقل شوید». جریان محبت را عقل عملی ادراک می‌کند نه عقل نظری؛ یعنی آن شرحی که از آن به‌عنوان عقل عملی یاد می‌شود، مسئول انگیزه است و عقل نظری، مسئول اندیشه است. انسان با اندیشه برهان می‌کند که خدایی است؛ ولی با انگیزه به خدا دل می‌بندد. برخی از دوزخ خدا هراسناک هستند و برخی به بهشت خدا امیدوارند؛ گرچه هراس از دوزخ حق است و گرچه امید و شوق به بهشت حق است؛ اما ادراک محضر خدای سبحان و لقای الهی از همه اینها لذت‌بخش‌تر است. فرمود: شما با قرآن دو کار کنید؛ یکی آنکه با آن، متولی اندیشه، معارف قرآن و استدلال‌های قرآن را ارزیابی کنید تا روشن شود، خودتان بنده خدا هستید و نظام هستی مخلوق خداست و هم می‌توانید، بخش گرایش را تقویت کنید و دوست خدا شوید. این گرایش، یا هراس از دوزخ اوست یا شوق به بهشت او یا برتر از هردو، گرایش به لطف الهی و دوستی، صفا و وفای الهی است. این امیدبخش و آرام‌بخش است، طمأنینه‌آور است و مانند آن.
معظم‌له برای جشنواره‌های قرآنی دو رسالت قائل شدند و افزودند: اینها گذشته از رسالت‌های خواندن و صحیح قرائت کردن و امثال‌ذلک، دو رسالت اصلی دارند: یکی تأمین نیازهای عقل اندیشه‌مدار و دوم، تأمین نیازهای عقل انگیزه‌محور. آن عقل اندیشه‌مدار، همان عقل برهانی استدلالی است که با علوم عقلی و استدلال‌های عقلی قرآن کریم قانع می‌شود و شک علمی او برطرف می‌شود و با آن عمل صالح، گرایش به قرآن و دوستی خدا حاصل می‌شود که انسان در سایه دوستی خدا، گاهی از فراق او رنج می‌برد و اشک می‌ریزد و گاهی با وصال با برخی[از] اسمای حسنای او لذت می‌برد؛ گرچه وصال به ذات، به آن معنای حقیقی محال است؛ اما رابطه با اسمای حسنای الهی ممکن است و حلقه ارتباطی این رابطه هم، پیروی حبیب خداست.
ایشان گفتند: برخی در همان علم حصولی تلاش و کوشش می‌کنند، اینها هجرتی ندارند، همان حرکت یک‌جانبه است که در مفهومی به مفهومی دیگر؛ یا ممکن است، به‌صورت مثال از مقداری از شعبه‌های هستی برخوردار شوند؛ ولی گاهی ممکن است، هجرت تام کند و از علم به معلوم برسد و این هم، در سایه تقویت عقل انگیزه‌محور است،
حضرت آیت‌الله جوادی آملی در پایان گفتند: قرآن کریم، هم ما را با برهان آشنا کرده است، هم با وجدان، هم به شعور دعوت کرده است و هم به حصول مفهومی و برهانی. اگر کسی مشکل علمی دارد که با استدلال‌های علمی روشن می‌شود و اگر مشکل علمی ندارد باید از مرحله محب به مرحله محبوب بودن هجرت کند که ان‌شاء‌الله امیدواریم، ذات اقدس اله توفیق علم صائب و عمل صالح مرحمت کند.
پیام‌های ناب قرآن به جوانان اروپا منتقل شودبه گزارش حوزه، مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قم نیز در این مراسم، با اشاره به اینکه غربی‌ها به تمسخر پیامبر گرامی اسلام پرداختند؛ ولی هر روز گستره دین مبین اسلام بیشتر می‌شود، افزود: رهبر معظم انقلاب دو پیام به جوانان اروپا داشتند و فرمودند که اسلام را از سرچشمه دریافت کنند و این وظیفه ما بود که این سرچشمه را در اختیار جوانان اروپا قرار دهیم تا سراغ اسلام سعودی و آمریکایی و تشیع انگلیسی نروند.حجت‌الاسلام والمسلمین اسکندری، با با بیان اینکه باید جوانان ایرانی پیام‌های ناب اسلامی و قرآنی را به جوانان اروپا مخابره کنند، به نگاه جدی صورت‌گرفته به بخش معارفی مسابقات بین‌المللی قرآن کریم سازمان اوقاف اشاره کرد و گفت: امیدواریم که دبیرخانه این بخش مسابقات، در قم فعال شود. نباید در برگزاری مسابقات معارفی به سطح ملی بسنده کرد و باید دیدگاه بین‌المللی به این بخش از مسابقات داشته باشیم.
به دنبال استخراج نظام‌های قرآنی برای بهبود شرایط جامعه هستیمرئیس دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم نیز طی سخنانی در این مراسم، با بیان اینکه آموزه‌های قرآن باید به‌صورت کاربردی در جامعه پیاده‌سازی شود، عنوان کرد: علوم انسانی که امروز در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود، برگرفته از مفاهیم غربی است؛ درحالی‌که افرادی باید به دنبال استخراج علوم انسانی اسلامی باشند و علوم انسانی برگرفته از قرآن را به جامعه ارائه دهند؛ چراکه قرآن کریم تبیین‌کننده همه‌چیز و بیانی برای همه مردم است.حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد نقیب با تأکید بر اینکه ما به دنبال استخراج نظام‌های قرآنی هستیم، عنوان کرد: قرآن دارای نظام‌های اقتصادی و سیاسی است و امروز که نظام اسلامی ایران برای رسیدن به حکومت مهدوی تشکیل شده است، ما نیازمند اصول اقتصادی مبتنی بر قرآن کریم هستیم.
وی بر لزوم استخراج نظام خانواده از قرآن کریم تأکید کرد و گفت: آموزه‌های بسیاری در قرآن کریم وجود دارد که با استفاده از آن می‌توانیم، آمار طلاق و مشکلات خانوادگی را در جامعه کاهش دهیم؛ اما باید علوم انسانی اسلامی را استخراج و آنها را در اختیار جامعه قرار دهیم و آموزه‌ها را کاربردی کنیم.
گفتنی است، چهل‌و‌پنجمین دوره مسابقات معارف قرآن کریم، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه در چهار مرحله منطقه‌ای، شهرستانی و استانی با حضور ۳۰ هزار نفر برگزار شده و ۷۴ نفر شامل ۳۷ نفر از خواهران و ۳۷ نفر از برادران که پنج نفر از آنها از استان قم هستند، به مرحله کشوری راه یافته‌اند و به‌مدت سه روز در سالن همایش‌های امامزاده سید علی قم به رقابت پرداختند.