شیخ زاکزاکی
مسلمانان، جمهوری اسلامی را الگو می‌بینند
ولیعهد عربستان در گفت‌و‌گویی با نیویورک‌تایمز با لحن تهدیدآمیزی گفته بود که در آفریقا جنبشی شبیه حزب‌الله را سرکوب کرده و مانع از آن شده‌اند که زاکزاکی مشابه آنچه را که در ایران هست، تشکیل دهد. این ارتش نیجریه بود که کشتار و قتل عام را انجام داد و دولت عربستان، بهای آن را پرداخته است.
شیخ ابراهیم زاکزاکی در گفت‌وگوی تفصیلی با العالم در خصوص نقش عربستان سعودی در کشتار مسلمانان نیجریه، گفت: ولیعهد عربستان در گفت‌و‌گویی با «نیویورک‌تایمز» با لحن تهدیدآمیزی گفته بود که در آفریقا جنبشی شبیه حزب‌الله را سرکوب کرده و مانع از آن شده‌اند که زکزاکی، رهبر این جنبش حکومت اسلامی مشابه آنچه را که در ایران هست، تشکیل دهد.
این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
هدف دولت از جنایت‌هایی که انجام داد، کشتن من و نابودی جنبش بود□ حرکت اسلامی در طول تاریخش با مشکلات زیادی مواجه شده است. وجه تمایز رویدادهای سال 2015 با بقیه حوادث چیست؟
همان‌طور که به‌خوبی می‌دانید، جریان دعوت به خداوند و رسولش در هر مکانی که انجام شود، حرکتی اسلامی است؛ ناگزیر شما در معرض آزار و محدودیت‌های دولت‌های کنونی در هر کشوری قرار می‌گیرید؛ همان‌طور که وضعیت بر پیامبران و مبلغان نیز همواره این‌گونه بود. از ابتدای این دعوت در اواخر دهه هفتاد، دولت‌ها هجمه‌هایی صورت می‌دادند. از دهه هفتاد که در دانشگاه تحصیل می‌کردم، مسئولان دانشگاه گاهی با انتقاد علنی از برخی دانشجویان، تصمیماتی اتخاذ می‌کردند و دانشجویان را تحت فشار قرار داده و حتی اتهاماتی را علیه برخی‌ها تکرار می‌کردند.
در دهه هشتاد از سال ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۴ در معرض هجمه‌ها و بازداشت‌ها قرار گرفتیم و در بازه زمانی ۹سال، هفت‌سال را در زندان سپری کردم.
در دهه ۹۰ نیز حملاتی انجام شد و در سال ۱۹۹۷ به ما تیراندازی شد و به‌مدت دوسال زندانی شدیم. همان‌طور که شما نیز می‌دانید، دولت سابق در روز جهانی قدس به ما حمله کرد و بیش از ۳۰تن را کشت.
آنها تصمیم گرفته بودند که ما را برای همیشه از بین ببرند و این جنبش را سرنگون کنند؛ آنها هر آنچه را که می‌توانستند، سرکوب و نابود می‌کردند. نمی‌دانم دیگر چه کاری ماند که آنها انجام نداده باشند؛ آنها کشتند و محله‌ها را به آتش کشیدند و زنده به گور کردند و قبرها را کندند و به شهدای‌مان هتک حرمت کردند.
خانه‌های مسکونی را ویران کردند، ساختمان‌های تجاری را ویران کردند، مراکز مذهبی، گورستان‌ها، مدارس و همه‌چیز را ویران کردند، کتاب‌ها را سوزاندند، دزدی و غارت کردند تا مرا برای همیشه نابود کنند. حتی برای برخی از رؤسای جمهور نیجریه، این موضوع یکی از اولویت‌های‌شان بود.
یکی از آنها به‌صورت ضمنی گفت که هدف همه دولت‌های گذشته، نابود کردن این جنبش و کشتن زکزاکی بود؛ اما آنها این کار را با نیرنگ انجام می‌دادند؛ ولی این دولت آمد و با خشونت این کار را کرد و البته بعد از همه جار و جنجال‌ها، جنبش قوی‌تر از پیش، باقی ماند.
□ آیا فشارهای خارجی باعث شد، دولت نیجریه چنین کشتاری انجام دهد یا اینکه سیاست داخلی مبتنی بر سرکوب و اعمال محدودیت برای شیعیان به‌ویژه در سایه رهبری شما بر حرکت اسلامی است؟
من فکر می‌کنم، حاکمان نیجریه در صوص کاری که انجام داده‌اند، هیچ مصلحت و نفعی نداشتند و حتی هیچ توجیهی برای اقدامات‌شان وجود نداشت. زمان انتخابات که می‌شود، این رؤسای جمهور بر مردم وعده‌ها و شعارهایی مطرح می‌کنند که این‌چنین خواهند کرد و حتی درباره شیعیان سخن می‌گویند؛ ولی زمانی‌که در رأس حکومت قرار می‌گیرند، اقدامات‌شان خلاف شعارهایی می‌شود که سرمی‌دادند.
تأکید بن‌سلمان بر سرکوب جنبش اسلامی در نیجریه□ آیا حکومت سعودی در کشتار زاریا نقش داشت و آیا شما مدارکی دارید که نشان دهد، در این کشتار نقش داشته است؟
محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان در گفت‌و‌گویی با «نیویورک‌تایمز» با لحن تهدیدآمیزی گفته بود که در آفریقا جنبشی شبیه حزب‌الله را سرکوب کرده و مانع از آن شده‌اند که زاکزاکی، رهبر این جنبش، حکومت اسلامی مشابه آنچه را که در ایران هست، تشکیل دهد. به‌اعتقاد ما، عربستان، عامل اصلی حرکت نبوده است؛ بلکه به‌نیابت از آمریکا و انگلیس عمل کرده و اوامر واشنگتن و لندن را اجرا کرده است؛ اما این دو کشور حاضر نشده‌اند، بهای این حرکت را بپردازند؛ بلکه عربستان را مجبور به این کار کرده‌اند.
ما بارها از این دولت - که گفته می‌شود، پشت پرده این حملات بوده است - پرسیده‌ایم که آیا این درست است؟ چون در گفت‌وگو با نیویورک‌تایمز به‌طور علنی بود، ما حتی یک نفر از ارتش عربستان را در آنجا ندیدیم؛ بلکه این ارتش نیجریه بود که کشتار و قتل‌عام را انجام داد و این، یعنی اینکه دولت عربستان بها را پرداخته است و تا الآن هم سکوت کرده‌اند و هیچ‌چیزی نگفته‌اند.
□ درباره آمار شهدای جنایت زاریا، حرکت اسلامی نیجریه می‌گوید: بیش از هزار نفر شهید شده‌اند؛ اما دولت نیجریه این تعداد را فقط صدها نفر اعلام کرده است. تعداد واقعی چقدر است؟
دولت دروغ‌های مختلفی گفته است؛ بار اول گفتند که حتی یک‌نفر هم کشته نشده است؛ اما بعد گفتند: ارتش 17نفر را به قتل رسانده است؛ چون در حمایت از رهبرشان شعار داده بودند. این یک عدد است؛ درحالی‌که حقیقت این است که آنها 384نفر را دفن کرده‌اند؛ آنها در دادگاهی که تشکیل شده بود، دفن شدند و ما اسامی آنها و اسم بیش از 800نفر را ثبت کرده‌ایم.
معتقدیم یا کشته شده‌اند یا گم شده‌اند؛ زیرا آنها جنازه‌ها را تحویل نداده‌اند و برخی از آنها را سوزانده‌اند.
تعداد، از این هم که ما ثبت کرده‌ایم، بیشتر است؛ چون بسیاری از غیرنظامیانی که کشته شده‌اند، شیعه نبوده‌اند؛ بلکه کسانی بودند که سر راه بودند؛ مثلاً در کنار یک حسینیه، یک بانک به‌نام «یونیتی بانک» وجود داشت که کارکنانش لباس سیاه می‌پوشیدند.
هر کسی که سیاه می‌پوشد، شیعه نیست. آنها همه کارکنان آن بانک را هم کشتند؛ حتی بسیاری از طلاب در کنگو - مسجد جامعی به‌نام کنگو - را به قتل رساندند که آنها را جزء شهدا محسوب نکردند. تعداد این شهدا بیش از 200 یا 250نفر بود. در مجموع بیش از هزارنفر در این فاجعه کشته شده‌اند.
□ واکنش بین‌المللی علیه جنایت زاریا کمتر از حد مطلوب بود؛ مانند سازمان‌‌هایی که ادعای دفاع از حقوق بشر دارند. چه راهکاری برای وحدت مواضع اسلامی و تقویت آن در تمام کشورها را مناسب می‌دانید تا در صورت وقوع حوادث مشابه برای مسلمانان، موضعی قوی در قبال آن اتخاذ شود؟
باید مواضع دولت‌ها و مردم از هم تمیز داده شوند؛ ملت‌های مسلمان با ما هستند. در بیشتر کشورهای اسلامی به‌خصوص در کشورهایی که چنین مظلومیتی را خودشان هم تجربه کرده‌اند؛ مثلاً در کشمیر هند، بحرین، یمن و فلسطین و... ، علیه این جنایات تظاهرات برپا کردند. و اما دولت‌ها؛ برخی از آنها این حمله‌ای را که در روز قدس به ما شد و بیش از 30نفر توسط دولت کشته شدند، محکوم کرده‌اند؛ برخی دولت‌های کمونیست مثل نیکاراگوئه و آفریقای جنوبی و بسیاری کشورهای دیگر این حمله را محکوم کرده‌اند. برخی دیگر نیز به‌صورت محرمانه و نه علنی این حمله را محکوم کردند که این بدان معناست که آنها از سوی برخی دولت‌های دیگر تحت فشار بودند. بنابراین برای ما ملت‌های مسلمان مهم هستند نه دولت‌ها.
□ پیام شما برای کشورهای عربی و اسلامی درباره وحدت بین مسلمانان و حمایت از آنان در همه مناطق جهان چیست؟
همان‌طور که قبلاً گفتم، غرب معتقد است که دشمن سرسخت و درجه یک آن، اسلام و مسلمانان است و این مسئله را پنهان نکرده و به‌شکلی علنی می‌گویند. آنها دشمنان اسلام و مسلمانان هستند. مسلمانان باید متحد و یکپارچه شوند؛ همان‌طور که دشمنان‌شان یکپارچه هستند.
اسلام به دو بخش تقسیم نمی‌شود. اسلام یک بخش واحد است و اگر مسلمانان با هم اختلاف نظر دارند، به این علت است که برخی از آنها برای دشمنان کار می‌کنند و با مسلمانان مقابله می‌کنند.
این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
هدف دولت از جنایت‌هایی که انجام داد، کشتن من و نابودی جنبش بود□ حرکت اسلامی در طول تاریخش با مشکلات زیادی مواجه شده است. وجه تمایز رویدادهای سال 2015 با بقیه حوادث چیست؟ همان‌طور که به‌خوبی می‌دانید، جریان دعوت به خداوند و رسولش در هر مکانی که انجام شود، حرکتی اسلامی است؛ ناگزیر شما در معرض آزار و محدودیت‌های دولت‌های کنونی در هر کشوری قرار می‌گیرید؛ همان‌طور که وضعیت بر پیامبران و مبلغان نیز همواره این‌گونه بود. از ابتدای این دعوت در اواخر دهه هفتاد، دولت‌ها هجمه‌هایی صورت می‌دادند. از دهه هفتاد که در دانشگاه تحصیل می‌کردم، مسئولان دانشگاه گاهی با انتقاد علنی از برخی دانشجویان، تصمیماتی اتخاذ می‌کردند و دانشجویان را تحت فشار قرار داده و حتی اتهاماتی را علیه برخی‌ها تکرار می‌کردند.در دهه هشتاد از سال ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۴ در معرض هجمه‌ها و بازداشت‌ها قرار گرفتیم و در بازه زمانی ۹سال، هفت‌سال را در زندان سپری کردم.
در دهه ۹۰ نیز حملاتی انجام شد و در سال ۱۹۹۷ به ما تیراندازی شد و به‌مدت دوسال زندانی شدیم. همان‌طور که شما نیز می‌دانید، دولت سابق در روز جهانی قدس به ما حمله کرد و بیش از ۳۰تن را کشت.
آنها تصمیم گرفته بودند که ما را برای همیشه از بین ببرند و این جنبش را سرنگون کنند؛ آنها هر آنچه را که می‌توانستند، سرکوب و نابود می‌کردند. نمی‌دانم دیگر چه کاری ماند که آنها انجام نداده باشند؛ آنها کشتند و محله‌ها را به آتش کشیدند و زنده به گور کردند و قبرها را کندند و به شهدای‌مان هتک حرمت کردند.
خانه‌های مسکونی را ویران کردند، ساختمان‌های تجاری را ویران کردند، مراکز مذهبی، گورستان‌ها، مدارس و همه‌چیز را ویران کردند، کتاب‌ها را سوزاندند، دزدی و غارت کردند تا مرا برای همیشه نابود کنند. حتی برای برخی از رؤسای جمهور نیجریه، این موضوع یکی از اولویت‌های‌شان بود.
یکی از آنها به‌صورت ضمنی گفت که هدف همه دولت‌های گذشته، نابود کردن این جنبش و کشتن زکزاکی بود؛ اما آنها این کار را با نیرنگ انجام می‌دادند؛ ولی این دولت آمد و با خشونت این کار را کرد و البته بعد از همه جار و جنجال‌ها، جنبش قوی‌تر از پیش، باقی ماند.
□ آیا فشارهای خارجی باعث شد، دولت نیجریه چنین کشتاری انجام دهد یا اینکه سیاست داخلی مبتنی بر سرکوب و اعمال محدودیت برای شیعیان به‌ویژه در سایه رهبری شما بر حرکت اسلامی است؟
من فکر می‌کنم، حاکمان نیجریه در صوص کاری که انجام داده‌اند، هیچ مصلحت و نفعی نداشتند و حتی هیچ توجیهی برای اقدامات‌شان وجود نداشت. زمان انتخابات که می‌شود، این رؤسای جمهور بر مردم وعده‌ها و شعارهایی مطرح می‌کنند که این‌چنین خواهند کرد و حتی درباره شیعیان سخن می‌گویند؛ ولی زمانی‌که در رأس حکومت قرار می‌گیرند، اقدامات‌شان خلاف شعارهایی می‌شود که سرمی‌دادند. تأکید بن‌سلمان بر سرکوب جنبش اسلامی در نیجریه□ آیا حکومت سعودی در کشتار زاریا نقش داشت و آیا شما مدارکی دارید که نشان دهد، در این کشتار نقش داشته است؟ محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان در گفت‌و‌گویی با «نیویورک‌تایمز» با لحن تهدیدآمیزی گفته بود که در آفریقا جنبشی شبیه حزب‌الله را سرکوب کرده و مانع از آن شده‌اند که زاکزاکی، رهبر این جنبش، حکومت اسلامی مشابه آنچه را که در ایران هست، تشکیل دهد. به‌اعتقاد ما، عربستان، عامل اصلی حرکت نبوده است؛ بلکه به‌نیابت از آمریکا و انگلیس عمل کرده و اوامر واشنگتن و لندن را اجرا کرده است؛ اما این دو کشور حاضر نشده‌اند، بهای این حرکت را بپردازند؛ بلکه عربستان را مجبور به این کار کرده‌اند.ما بارها از این دولت - که گفته می‌شود، پشت پرده این حملات بوده است - پرسیده‌ایم که آیا این درست است؟ چون در گفت‌وگو با نیویورک‌تایمز به‌طور علنی بود، ما حتی یک نفر از ارتش عربستان را در آنجا ندیدیم؛ بلکه این ارتش نیجریه بود که کشتار و قتل‌عام را انجام داد و این، یعنی اینکه دولت عربستان بها را پرداخته است و تا الآن هم سکوت کرده‌اند و هیچ‌چیزی نگفته‌اند.
□ درباره آمار شهدای جنایت زاریا، حرکت اسلامی نیجریه می‌گوید: بیش از هزار نفر شهید شده‌اند؛ اما دولت نیجریه این تعداد را فقط صدها نفر اعلام کرده است. تعداد واقعی چقدر است؟
دولت دروغ‌های مختلفی گفته است؛ بار اول گفتند که حتی یک‌نفر هم کشته نشده است؛ اما بعد گفتند: ارتش 17نفر را به قتل رسانده است؛ چون در حمایت از رهبرشان شعار داده بودند. این یک عدد است؛ درحالی‌که حقیقت این است که آنها 384نفر را دفن کرده‌اند؛ آنها در دادگاهی که تشکیل شده بود، دفن شدند و ما اسامی آنها و اسم بیش از 800نفر را ثبت کرده‌ایم.معتقدیم یا کشته شده‌اند یا گم شده‌اند؛ زیرا آنها جنازه‌ها را تحویل نداده‌اند و برخی از آنها را سوزانده‌اند.
تعداد، از این هم که ما ثبت کرده‌ایم، بیشتر است؛ چون بسیاری از غیرنظامیانی که کشته شده‌اند، شیعه نبوده‌اند؛ بلکه کسانی بودند که سر راه بودند؛ مثلاً در کنار یک حسینیه، یک بانک به‌نام «یونیتی بانک» وجود داشت که کارکنانش لباس سیاه می‌پوشیدند.
هر کسی که سیاه می‌پوشد، شیعه نیست. آنها همه کارکنان آن بانک را هم کشتند؛ حتی بسیاری از طلاب در کنگو - مسجد جامعی به‌نام کنگو - را به قتل رساندند که آنها را جزء شهدا محسوب نکردند. تعداد این شهدا بیش از 200 یا 250نفر بود. در مجموع بیش از هزارنفر در این فاجعه کشته شده‌اند.
□ واکنش بین‌المللی علیه جنایت زاریا کمتر از حد مطلوب بود؛ مانند سازمان‌‌هایی که ادعای دفاع از حقوق بشر دارند. چه راهکاری برای وحدت مواضع اسلامی و تقویت آن در تمام کشورها را مناسب می‌دانید تا در صورت وقوع حوادث مشابه برای مسلمانان، موضعی قوی در قبال آن اتخاذ شود؟
باید مواضع دولت‌ها و مردم از هم تمیز داده شوند؛ ملت‌های مسلمان با ما هستند. در بیشتر کشورهای اسلامی به‌خصوص در کشورهایی که چنین مظلومیتی را خودشان هم تجربه کرده‌اند؛ مثلاً در کشمیر هند، بحرین، یمن و فلسطین و... ، علیه این جنایات تظاهرات برپا کردند. و اما دولت‌ها؛ برخی از آنها این حمله‌ای را که در روز قدس به ما شد و بیش از 30نفر توسط دولت کشته شدند، محکوم کرده‌اند؛ برخی دولت‌های کمونیست مثل نیکاراگوئه و آفریقای جنوبی و بسیاری کشورهای دیگر این حمله را محکوم کرده‌اند. برخی دیگر نیز به‌صورت محرمانه و نه علنی این حمله را محکوم کردند که این بدان معناست که آنها از سوی برخی دولت‌های دیگر تحت فشار بودند. بنابراین برای ما ملت‌های مسلمان مهم هستند نه دولت‌ها.□ پیام شما برای کشورهای عربی و اسلامی درباره وحدت بین مسلمانان و حمایت از آنان در همه مناطق جهان چیست؟
همان‌طور که قبلاً گفتم، غرب معتقد است که دشمن سرسخت و درجه یک آن، اسلام و مسلمانان است و این مسئله را پنهان نکرده و به‌شکلی علنی می‌گویند. آنها دشمنان اسلام و مسلمانان هستند. مسلمانان باید متحد و یکپارچه شوند؛ همان‌طور که دشمنان‌شان یکپارچه هستند.اسلام به دو بخش تقسیم نمی‌شود. اسلام یک بخش واحد است و اگر مسلمانان با هم اختلاف نظر دارند، به این علت است که برخی از آنها برای دشمنان کار می‌کنند و با مسلمانان مقابله می‌کنند.