printlogo


printlogo


گذری بر طرح تربیتی امین
طرح تربیتی امین از دو نوع شاخص برخوردار است: «شاخص‌های اصلی و کلیدی» و «رفتارهای ارزشی». منظور از شاخص‌های اصلی و کلیدی، موضوعاتی از فضائل اخلاقی، اعتقادی و رفتاری است که ایجاد آنها در مخاطب می‌تواند زمینه‌های بارور شدن بخش عمده‌ای از فضائل اخلاقی را مهیا کند و زمینه‌های رشد و تکامل را هموار سازد. همچنین می‌تواند در مسدود کردن راه‌های نفوذ خلقیات منفی و غیر ارزشی مؤثر باشد. منظور از رفتارهای ارزشی، مجموعه‌ای از رفتارهاست که در اسلام بر انجام آنها تأکید شده است و جایگاه ویژه‌ای در مفاهیم دینی دارد.

حجت‌الاسلام والمسلمین حسین ملانوری معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه در گفت‌وگویی تفصیلی به تشریح طرح تربیتی امین پرداخت که مشروح آن در ادامه می‌آید.
بهعنوان اولین سؤال بفرمایید، هدف از اجرای طرح تربیتی امین در مدارس آموزش و پرورش چیست؟

 
  هدف از اجرای طرح تربیتی امین در مدارس آموزش و پرورش، تربیت دانش‌آموزان مؤمن، پرهیزگار، متعهد، دانا، کارآمد و انقلابی است. □  در این طرح چه سیاستهایی مورد توجه قرار گرفته است؟

 
  به‌منظور دست‌یابی به اهداف تربیتی، سیاست‌هایی مورد توجه قرار گرفته و انتظار می‌رود همه مدیران، مربیان  و مبلغان عزیز آنها را مورد توجه قرار دهند. بعضی از این سیاست‌ها عبارتند از:1. محوریت قرآن و عترت در تعلیم و تربیت؛
2. توجه به منویات، رهنمودها و توصیه‌های امام راحل عظیم‌الشأن(ق) و مقام معظم رهبری مدظله‌العالی در برنامه‌های آموزشی، ترویجی و تبلیغی؛
3. مقدم دانستن تزکیه بر تعلیم با توجه به آیه شریفه ]و یزکّیهم و یعلّمهم الکتاب والحکمه[؛
4. اهتمام به نهادینه شدن ارزش‌های دینی و اخلاقی؛
5. اهتمام به تفاوت‌های فردی و جنسیتی در تربیت؛
6. توجه به اقتضائات محلی و استانی؛
7. بهره‌گیری از شیوه‌های نوین تعلیم و تربیت؛
8. مشارکت مدیران، معلمان، والدین و ... در فرایند تعلیم و تربیت دینی دانش‌آموزان.
  برای رسیدن به اهداف تربیتی، چه  شاخصهایی در طرح امین در نظر گرفته شده است؟

 
 در طرح تربیتی امین دو نوع شاخص در نظر گرفته شده است: «شاخص‌های اصلی و کلیدی» و «رفتارهای ارزشی». منظور از شاخص‌های اصلی و کلیدی، موضوعاتی از فضائل اخلاقی، اعتقادی و رفتاری است که ایجاد آنها در مخاطب می‌تواند زمینه‌های بارور شدن بخش عمده‌ای از فضائل اخلاقی را مهیا کند و زمینه‌های رشد و تکامل را هموار سازد. همچنین می‌تواند در مسدود کردن راه‌های نفوذ خلقیات منفی و غیر ارزشی مؤثر باشد. شاخص‌های کلیدی مطرح در طرح تربیتی امین عبارتند از:
1. کرامت نفس و شناخت جایگاه انسانی خود؛
2. ایمان به غیب؛
3. محبت و عشق به خدا، قرآن و اهل‌بیت(ع)؛
4. نماز؛
5. صداقت و راستگویی؛
6. گناه‌گریزی، هواستیزی و رعایت تقوا؛
7. حیا و عفت؛
8. اهمیت علم و احترام به عالم؛
9. امر به معروف و نهی از منکر؛
10. نظام اسلامی، ولایت فقیه و تقلید.
بخش دوم از شاخص‌ها با عنوان «رفتارهای ارزشی» در طرح تربیتی امین مورد توجه قرار گرفته است. منظور از رفتارهای ارزشی، مجموعه‌ای از رفتارهاست که در اسلام بر انجام آنها تأکید شده است و جایگاه ویژه‌ای در مفاهیم دینی دارد. رفتارهای ارزشی مورد تأکید در طرح تربیتی امین عبارتند از :
1. احترام به والدین؛
2. احترام به بزرگ‌ترها؛
3. کمک به دیگران؛
4. طهارت و پاکیزگی؛
5. اهتمام به مسجد و نماز جماعت در مسجد؛
6. نظم و انضباط؛
7. اهتمام به فریضه روزه؛
8. پرهیز از مال حرام و حساس بودن نسبت به حقّ‌الناس؛
9. صله رحم؛
10. ادب در گفتار و رفتار؛
11. جهاد و ایثار؛
12. قناعت و پرهیز از اسراف.
  از مربیان امین انتظار میرود چه برنامههایی در مدارس اجرا کنند؟

 
  با توجه به تجربه‌های گذشته از فعالیت مربیان در مدارس آموزش و پرورش، انتظار می‌رود، مبلغان و مربیان عزیز تحت اشراف مدیر مدرسه و با همکاری مربی محترم پرورشی مدرسه، اقداماتی را در دو بخش به شرح ذیل انجام دهند:  بخش اول مربوط به ارتباطات و تعاملات است. ایجاد و تقویت رابطه صمیمی و حسنه با دانش‌آموزان، ارتباط و تعامل مناسب با مدیر مدرسه، ارتباط مؤثر و مناسب با معلمان و مربیان مدرسه و نیز ارتباط با اولیای دانش‌آموزان جهت پیشبرد اهداف علمی و تربیتی در این بخش مورد توجه قرار گرفته است. جزوه مناسبی نیز در مدیریت طرح امین با عنوان برنامه‌های فرهنگی، تربیتی و اجرایی امین آماده شده که روش‌ها و راهکارهای اجرای این امور را توضیح داده است.
در بخش دوم انواع برنامه‌های فرهنگی و تربیتی که مربیان امین باید در مدرسه پیگیری کنند، مورد توجه قرار گرفته است. برخی از این برنامه‌ها عبارتند از: 
1. برنامه صبحگاه شامل: برنامه‌های قبل از شروع صبحگاه، هنگام اجرای صبحگاه و بعد از اجرای صبحگاه؛
2. تشکیل جلسات هیئت دانش‌آموزی؛
3. فعالیت‌های قرآنی؛
4. برنامه انس دانش‌آموزان با مسجد و برنامه‌های مذهبی؛
5. برگزاری مسابقات دانش‌آموزی در چارچوب مسابقات وزارت آموزش و پرورش؛
6. تشکیل جلسات آموزش خانواده؛
7. اجرای برنامه‌های مناسب در مناسبت‌های مذهبی و ملی؛
8. شرکت در اردوهای دانش‌آموزی و ارائه برنامه‌های فرهنگی در آنها؛
9. همراهی در تشکیل کلاس‌های فوق برنامه غیردرسی؛
10.  اجرای برنامه‌های مرتبط با اذان؛
11.  برگزاری نماز جماعت ظهر و عصر؛
12.  آموزش احکام اولیه؛
13.  سخنرانی در موقعیت‌های مناسب؛
14.  حضور مؤثر در زنگ تفریح جهت تعامل با معلمان و مربیان و ارتباط با دانش‌آموزان؛
15.  راه‌اندازی اتاق مشاوره و ارائه مشاوره عمومی مذهبی به دانش‌آموزان، والدین و معلمان؛
16.  شرکت در جلسات اولیاء؛
17. حضور فعال در تشکل‌های دانش‌آموزی مانند انجمن اسلامی، بسیج و شورا؛
18. کمک به تشکیل و هدایت کمیته‌های زیرمجموعه شورای دانش‌آموزی مانند کمیته قرآن و معارف اسلامی، کمیته نظافت و نظارت، کمیته‌های علمی و ورزشی؛
19. برگزاری مراسم دعا؛
20. حضور در خوابگاه دانش‌آموزان؛
21. اجرای حلقه‌های معرفتی مانند حلقه‌های صالحین؛
22. اجرای برنامه بازدید دانش‌آموزان از حوزه‌های علمیه؛
23. برگزاری جشنواره‌ها و همایش‌ها؛
24. برگزاری جشن تکلیف دختران و پسران؛
25. برگزاری یادواره شهدا؛
26. و ... .
پس از تجربه طولانی از حضور نظام‌مند طلاب و روحانیون در مدارس آموزش و پرورش، ما امروز شاهد توسعه این حضور هستیم و با درخواست‌های خانواده‌ها و مدیران و مربیان آموزش و پرورش، این طرح در حال گسترش است. به‌همین دلیل لازم است، در جهت عمق بخشیدن به فعالیت‌ها نیز، تلاش مضاعفی صورت گیرد. به‌منظور تعمیق فعالیت‌ها اقداماتی صورت گرفته است که بعضی از آنها از این قرار است:
1. راه‌اندازی شورای علمی تربیتی امین، با حضور برخی از معاونان محترم وزیر آموزش و پرورش و اساتید مورد قبول و سرآمد تعلیم و تربیت کشور: در این شورا، برنامه‌های آموزشی مربیان امین و خود طرح تربیتی امین، مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد و برنامه آموزشی فعلی محصول این شوراست.
2. اجرای آموزش‌های مهارتی کاربردی برای افزایش توان علمی و مهارتی مربیان امین: این آموزش‌ها در 240 ساعت طراحی شده و مربیان امین، پس از گزینش و مصاحبه تخصصی آن را می‌گذرانند. آموزش‌ها در سه بسته تنظیم شده است. بسته اول و دوم به عنوان آموزش بدو تبلیغ و بسته سوم به عنوان آموزش ضمن خدمت ارائه می شود. اغلب مربیان امین بسته‌های اول و دوم را گذرانده‌اند. 
3. بازنگری در طرح تربیتی امین که همینک در حال انجام است.
4. تولید محتوای مناسب برای تبلیغ دانش‌آموزی: نشریه سفیر امین، به‌منظور تولید محتوا و روش مناسب در تبلیغ دانش‌آموزی و مدرسه‌ای هر ماه چاپ و در اختیار مبلغان محترم قرار می‌گیرد. همچنین سه کانال در ایتا، به ارائه محتوای تبلیغی و تربیتی می‌پردازند؛ یک کانال عمومی برای همه مربیان امین، یک کانال ویژه مربیان خواهر و یک کانال برای دانش‌آموزان.
5. یکی از ایده‌های قابل اجرا برای آینده راه‌اندازی مرکز مشاوره امین است که در صورت تأیید مدیریت محترم حوزه‌های علمیه در فاز اول، برای ارائه مشاوره به مربیان امین و در فاز دوم، برای ارائه مشاوره به دانش‌آموزان راه‌اندازی خواهد شد.
  درصورتیکه در پایان نکات خاصی دارید که لازم است بیان شود، بفرمایید.

 
  چند نکته در اینجا قابل توجه است:1. تعلیم و تربیت دانش‌آموزان در مدرسه از وظایف آموزش و پرورش است و حوزویان نیز وظیفه دارند، به حمایت از آموزش و پرورش برخیزند. حوزه بازوی حمایتی آموزش و پرورش در زمینه تربیت دانش‌آموزان است.
2. طرح امین تداخلی با برنامه‌های آموزش و پرورش ندارد و هیچ برنامه درسی به درس‌های مدرسه اضافه نمی‌کند.
3. فعالیت مربیان امین هیچ‌گونه تداخلی با مدیریت مدرسه ندارد. مدرسه یک مدیر دارد و مربی امین، با هماهنگی او به انجام وظایف خود می‌پردازد.
4. حضور روحانیت در مدرسه باید خروجی ملموس داشته باشد و شاخص‌های اصلی و رفتارهای ارزشی به نتیجه برسد؛ از این رو لازم است، همه ارکان مدرسه همکاری کنند.
5. حساسیت بیگانگان نسبت به حضور نظام‌مند طلاب در مدارس، نشانه اثرگذاری مثبت طرح امین است. گزارش های بی‌بی‌سی، سی‌ان‌ان، رادیوفردا، شبکه من و تو و اظهار نظرهای منافقین و سلطنت‌طلب‌ها علیه این حضور، نشانه انفعال آن‌هاست. این امر موجب قوت قلب ما در این اقدام شایسته فرهنگی است.
6. لازم است نظارت بر عملکرد مبلغان و مدیران از سوی معاونت تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش همچون گذشته جدی باشد؛ بلکه دقیق‌تر نیز اجرا شود تا دچار کاهش اثرگذاری نشویم.
7. شایسته است،  مدیران محترم مدارس با همکاری مربیان امین، یک برنامه محلی برای پیوند مدرسه، مسجد و خانه طراحی و اجرا شود.
8. از همه مدیران محترم آموزش و پرورش درخواست می‌کنیم، زمینه مناسبی در سامانه شاد برای حضور  مربیان امین و اجرای برنامه‌های تربیتی و فرهنگی فراهم نمایند.
  از شما بهخاطر محبتی که کردید و به سؤالاتمان پاسخ دادید، صمیمانه سپاسگزاریم. 

 
  بنده هم از شما و همه همکاران گرامیتان تشکر می‌کنم و امیدوارم، این حرکت بسیار شایسته فرهنگی که در حوزه دانش‌آموزی انجام می‌شود، مورد توجه مولایمان حضرت ولیّ‌عصر ارواحنا فداه قرار گیرد.