آیتالله محمود رجبی، عضو هیأترئیسه مجلس خبرگان رهبری در آیین اختتامیه اجلاسیه سراسری مراکز مشاوره «سماح»، گفت: بهبرکت نظام جمهوری اسلامی، تحولات عظیمی در عرصههایی که هیچ سابقهای نداشته، در حوزه علمیه قم ایجاد شده که یکی از آنها، مباحث مراکز مشاوره حوزه است.
به گزارش خبرگزاری حوزه، وی با اشاره به جایگاه ویژه مشاوره گفت: کار مشاوره به نظرم از کارهای بسیار مهم است. اگر به بحثهای مبانی مشاوره اشاره کنیم، انسان دو بعد دارد که جسمانی و روحانی است و هویت حقیقی انسان روح اوست.
رئیس مؤسسه امام خمینی(قد)، با تبیین فلسفه مشاوره افزود: مشاوره در واقع برای سلامت و بهداشت روانی و درمان روح انسان است؛ یعنی همه تلاشهای دیگر باید در خدمت این کار باشد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه، به تفاوت ابعاد وجودی انسان اشاره کرد و گفت: اموری که مربوط به ابعاد جسمی است، به یک معنا بُعد حیوانی است که در خدمت بُعد انسانی قرار میگیرد.
عضو شورایعالی حوزههای علمیه، مسئولیت مشاوران حوزوی را چنین توصیف کرد: روحانی در واقع کسی است که میخواهد، رسالت پیاده کردن اسلام و ترویج اسلام را به عهده بگیرد. این عظمت کار را بیشتر میکند.
عضو مجلس خبرگان رهبری، با تأکید بر نگاه الهی به کار مشاوره گفت: بستر مناسبی که بهعنوان مرکز مشاوره اسلامی سماح ایجاد شده، فرصت خوبی است تا مشاوران بهجهت کمک به بندگان خداوند به تقرب الهی برسند و این نوع نگاه معنوی و الهی فقط در دین اسلام است و در دیگر مکاتب بشری نیست.
آیتالله رجبی تأکید کرد: اگر انسان اهمیت کار را هرچه بیشتر بداند، بیشتر برای تحقق بهتر آن تلاش خواهد کرد. این فرصتی را که پیش آمده، بهعنوان یک لطف الهی و نعمت الهی نگاه کنیم.
آیتالله رجبی با تأکید بر نظارت مستمر بر فرایند مشاوره گفت: ما هنوز در آغاز راه مشاوره دینی هستیم و برای رسیدن به قله این علم، باید پژوهشکدهای تخصصی در حوزه تأسیس شود.
عضو شورایعالی حوزههای علمیه، با اشاره به حساسیت کار مشاوره، افزود: در امر مشاوره، آنچه ثمربخش است، نظارت مستمر است. اگر تنها به پایان کار نگاه کنیم، ممکن است بسیاری از عوارض پیشآمده قابل جبران نباشد. یک مشاوره غلط، میتواند یک سازمان یا خانواده را از هم بپاشد و برعکس، میتواند یک خانواده بههمریخته را کاملاً سامان دهد.
رئیس مؤسسه امام خمینی(قد) تصریح کرد: در مشاوره دینی، هدف پول یا استفاده ابزاری از انسانها نیست؛ بلکه نجات آنها و حل مشکلات آنان هدف است.
وی با تأکید بر هویت طلبگی و دینی مشاوران گفت: آنچه برای ما و شما عزیزان که طلبه هستیم و میخواهیم طبق موازین دینی مشاوره دهیم مهم است، اینکه جنبه دینی مشاوره را رعایت کنیم.
عضو شورایعالی حوزههای علمیه، با اشاره به وضعیت فعلی مشاوره دینی اظهار کرد: ما هنوز در قدمهای اولیه در مسأله مشاوره دینی هستیم و مانند هر عرصه دیگری، اینجا کار مجتهدانه و عمیق میخواهد و باید در زمینه مشاوره دینی نیز به تربیت مجتهد بپردازیم.
آیتالله رجبی با اشاره به سخن علامه طباطبایی(ره) گفت: ایشان گفتند که قرآن صاحبان همه تخصصها را به تحدی دعوت میکند. به جامعهشناسان میگوید: من در مباحث جامعهشناسی با شما تحدی میکنم، به روانشناسان نیز همینطور. این سرمایه عظیم و در کنار آن، احادیث معصومین(ع) در اختیار حوزه علمیه قرار دارد که میتواند آن را در اختیار تمام مردم جهان قرار دهد.
وی بر ضرورت پژوهش در این عرصه تأکید کرد و گفت: حتماً باید یک پژوهشکده مشاوره اسلامی در حوزه تأسیس شود که محققان با خیال آسوده، کار دقیق علمی مربوط به مشاوره را انجام دهند و ما مشاوره را در سطح جهانی ارتقا ببخشیم. حوزه میتواند در سطح جهانی دیدگاههای جدید ارائه دهد.
رئیس مؤسسه امام خمینی(قد)، به نمونههای عملی موفق اشاره کرد و گفت: ما نمونهای در خود مؤسسه در بحث درمان وسواس داشتیم که یک نظریه جدید از آیات استخراج شد و تبدیل به یک تجربه عملی شد و توسط استادان دانشگاهی مبرز کشور تأیید گردید.
آیتالله رجبی بر ویژگیهای معنوی مشاور تأکید کرد و گفت: در روایات متعدد آمده که مشاور باید خشیت الهی، خوف الهی و تقوای الهی داشته باشد. این ویژگیها نهتنها یک حالت روحی است، بلکه در شناخت دقیق و پیبردن به لایههای پنهان مشکل مؤثر است.
مشاوره براساس علوم غربی نمیتواند پاسخگوی نیاز جامعه اسلامی باشد
حجتالاسلام والمسلمین حمید ملکی در اجلاسیه سراسری مدیران، مسئولان فنی و مسئولان پذیرش مراکز مشاوره سماح کشور که در مدرسه عالی دارالشفای قم برگزار شد، با اشاره به گسترش کمّی و کیفی رشتههای تخصصی در حوزههای علمیه گفت: حوزه امروز آماده پاسخگویی به شبهات روز در تمام زمینههاست و این حرکت مبارکی است که در قم اتفاق افتاده است.
قائممقام مدیر حوزه علمیه قم افزود: در حال حاضر در حوزههای علمیه بیش از صد رشته و گرایش داریم که یکی از آنها نیز بحث روانشناسی و مشاوره است و بین چهار تا پنج هزار نفر عضو انجمن علمی داریم.
وی ادامه داد: نگاه رهبر معظم انقلاب این است که حوزه موفق، تا «حوزه پیشرو و سرآمد» فاصله دارد که باید حرکت را آغاز کنیم و به مطلوب مورد نظر مقام معظم رهبری برسانیم.
وی بر لزوم روزآمدی اطلاعات علمی تأکید کرد و گفت: این ارزش است که یک روحانی دانشمند در رشتهای که وارد میشود، اطلاعات خود را بهروز کند.
حجتالاسلام والمسلمین ملکی تأکید کرد: اگر جامعه اسلامی در عرصه فناوری فعال نباشد، دشمنان کنترل آن را به دست گرفته و نسل آینده را به تنبلی و وابستگی میکشانند. درست است که استفاده از فناوریهای جدید انسان را جلو میاندازد، اما در استفاده از آن باید دقت شود.
قائممقام مدیر حوزه علمیه قم، با استناد به آیه کریمه «إِنْ تَمْسَسْکُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَإِنْ تُصِبْکُمْ سَیِّئَةٌ یَفْرَحُوا بِهَا وَإِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا لَا یَضُرُّکُمْ کَیْدُهُمْ شَیْئًا إِنَّ اللَّهَ بِمَا یَعْمَلُونَ مُحِیطٌ»، بیان کرد: من در این مدت ندیدم، طلبهای که وظیفه طلبگی خود را بهدرستی انجام دهد، یعنی هم علم و هم تقوا را رعایت کند، دچار مشکل شود.
وی با اشاره به ضرورت ترکیب علوم جدید با معارف دینی، گفت: اگر روانشناسی میآموزیم، اگر دانشهای بشری را فرا میگیریم، باید این علوم در قالب معنویت و تقوا ارائه شود.
قائممقام مدیر حوزه علمیه قم، با تأکید بر لزوم بهرهگیری از دستورات الهی در مشاوره، گفت: روحانیت باید مسجد را کانون اصلی ارتباط با مردم قرار دهد و از الگوهای غربی مشاوره که بر خودمحوری استوار است، پرهیز کند. باید به فرمولهای الهی تکیه و رابطه آنها را کشف کنیم.