رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
پیشرفت و اقتدار تمدنی بدون حکمرانی درست بر علم ممکن نیست
آیین افتتاحیــــه نهمیـــن مدرســـه حکمرانی اسلامی با محــــوریت «علــــــــم و فناوری» با سخنرانی رئیس پژوهشگاه علــوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
به گـــــزارش خبـــــــرگــــزاری حـــــوزه، حجت‌الاســــــــــلام والمسلمین نجف لکزایی، عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در این آیین که در سالن شهید سلیمانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، در سخنانی، حکمرانی علم را مستلزم «اقامه علم مطلوب» از منظر قرآن کریم دانست و اظهار کرد: پیشرفت و اقتدار تمدنی بدون مدیریت صحیح بر مسیر علم، میسر نخواهد بود.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با موضوع «حکمرانی علم به‌مثابه اقامه علم مطلوب از منظر قرآن»، به تبیین مبانی نظری و قرآنی حکمرانی علم پرداخت و افزود: مدارس حکمرانی اسلامی، فرصتی است تا اندیشه دینی در عرصه‌های تمدنی و اداره جامعه بازخوانی شود. در این دوره، تمرکز بر حکمرانی علم و فناوری است؛ زیرا پیشرفت و اقتدار تمدنی، بدون حکمرانی درست بر علم، ممکن نیست.
معاون پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری درباره اهمیت نظام علم و فناوری در گام دوم انقلاب، ادامه داد: دفتر تبلیغات اسلامی و پژوهشکده‌های وابسته به آن، مأموریت دارند ضمن مسأله‌محور کردن پژوهش‌ها، نقش فعالی در چرخه حکمرانی علم ایفا کنند و از طریق تربیت نیروی انسانی مؤمن، متعهد و متخصص، مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی را هموار سازند.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با اشاره به جایگاه علم در قرآن کریم اظهار کرد: در نگاه قرآنی، علم صرفاً آگاهی یا انباشت داده نیست؛ بلکه حقیقتی وجودی است که باید در جان انسان اقامه شود. علم زمانی ارزش دارد که به رشد و تعالی وجودی انسان بینجامد و جامعه را به سوی صلاح و عبودیت الهی سوق دهد.
وی افزود: اقامه علم به‌معنای نهادینه‌کردن آن در ساحت فرد و جامعه است. قرآن کریم، از ما می‌خواهد علمی را اقامه کنیم که همراه با ایمان، اخلاق و مسئولیت باشد؛ نه علمی که به غرور، سلطه یا تخریب طبیعت و انسان منجر شود.
علم قرآنی، قدرت‌آفرین و عدالت‌گستر است
عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: علم قرآنی، قدرت‌آفرین است. جامعه‌ای که در مسیر توحید و عدالت حرکت می‌کند، باید قدرتمند باشد و این قدرت، جز از مسیر علم حاصل نمی‌شود. علم در حکمرانی اسلامی، ابزاری برای تسلط بر دیگران نیست؛ بلکه نیرویی برای آبادانی زمین، خدمت به خلق و استقرار عدالت است.
حجت‌الاسلام والمسلمین لکزایی تأکید کرد: اگر علم در مدار توحید قرار نگیرد، به‌جای پیشرفت، به اسارت انسان‌ها و تخریب جامعه منتهی می‌شود؛ از این‌رو قرآن، علم را با ایمان و تقوا پیوند می‌زند و از علم بدون خشیت الهی، به‌عنوان علم ناقص و بی‌ثمر یاد می‌کند.
مبانی حکمی حکمرانی علم
وی در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به مبانی فلسفی حکمرانی علم از منظر حکمت متعالیه، گفت: اصالت وجود، تشکیک در مراتب علم، حرکت جوهری، اتحاد عاقل و معقول و باور به نظام احسن، پنج پایه حکمی حکمرانی علم‌اند. این مبانی نشان می‌دهند که علم و وجود، در نگاه اسلامی از هم جدا نیستند و هرچه علم انسان افزون‌تر شود، مرتبه وجودی او نیز تعالی می‌یابد.
اقامه علم از فرد تا نظام اجتماعی
حجت‌الاسلام والمسلمین لکزایی، با بیان اینکه اقامه علم از درون فرد آغاز می‌شود، توضیح داد: نخست باید علم را در خود اقامه کنیم؛ یعنی دل را از آلودگی، خودخواهی و جهل پاک سازیم تا نور علم در جان ما بتابد. در مرحله بعد، نهادهای علمی، آموزشی و فرهنگی باید این اقامه را در جامعه استمرار بخشند تا علم الهی در ساختارهای اجتماعی و سیاست‌گذاری جاری شود. در گام نهایی، حکمرانی علم یعنی ساختن جامعه‌ای که تصمیم‌ها، ارزش‌ها و نظام دانایی آن بر محور حقیقت، عدالت و عبودیت استوار باشد. این، همان مسیر اقامه علم مطلوب از منظر قرآن است.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پایان ابراز امیدواری کرد: نهمین مدرسه حکمرانی اسلامی، بتواند زمینه‌ساز طراحی الگوی بومی حکمرانی علم بر مبنای قرآن و سنت نبوی شود و پژوهشگاه در تداوم این مسیر، نقش مؤثری در تبیین و تحقق تمدن نوین اسلامی ایفا کند.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با موضوع «حکمرانی علم به‌مثابه اقامه علم مطلوب از منظر قرآن»، به تبیین مبانی نظری و قرآنی حکمرانی علم پرداخت و افزود: مدارس حکمرانی اسلامی، فرصتی است تا اندیشه دینی در عرصه‌های تمدنی و اداره جامعه بازخوانی شود. در این دوره، تمرکز بر حکمرانی علم و فناوری است؛ زیرا پیشرفت و اقتدار تمدنی، بدون حکمرانی درست بر علم، ممکن نیست.
معاون پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری درباره اهمیت نظام علم و فناوری در گام دوم انقلاب، ادامه داد: دفتر تبلیغات اسلامی و پژوهشکده‌های وابسته به آن، مأموریت دارند ضمن مسأله‌محور کردن پژوهش‌ها، نقش فعالی در چرخه حکمرانی علم ایفا کنند و از طریق تربیت نیروی انسانی مؤمن، متعهد و متخصص، مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی را هموار سازند.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با اشاره به جایگاه علم در قرآن کریم اظهار کرد: در نگاه قرآنی، علم صرفاً آگاهی یا انباشت داده نیست؛ بلکه حقیقتی وجودی است که باید در جان انسان اقامه شود. علم زمانی ارزش دارد که به رشد و تعالی وجودی انسان بینجامد و جامعه را به سوی صلاح و عبودیت الهی سوق دهد.
وی افزود: اقامه علم به‌معنای نهادینه‌کردن آن در ساحت فرد و جامعه است. قرآن کریم، از ما می‌خواهد علمی را اقامه کنیم که همراه با ایمان، اخلاق و مسئولیت باشد؛ نه علمی که به غرور، سلطه یا تخریب طبیعت و انسان منجر شود.
علم قرآنی، قدرت‌آفرین و عدالت‌گستر است
عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: علم قرآنی، قدرت‌آفرین است. جامعه‌ای که در مسیر توحید و عدالت حرکت می‌کند، باید قدرتمند باشد و این قدرت، جز از مسیر علم حاصل نمی‌شود. علم در حکمرانی اسلامی، ابزاری برای تسلط بر دیگران نیست؛ بلکه نیرویی برای آبادانی زمین، خدمت به خلق و استقرار عدالت است.
حجت‌الاسلام والمسلمین لکزایی تأکید کرد: اگر علم در مدار توحید قرار نگیرد، به‌جای پیشرفت، به اسارت انسان‌ها و تخریب جامعه منتهی می‌شود؛ از این‌رو قرآن، علم را با ایمان و تقوا پیوند می‌زند و از علم بدون خشیت الهی، به‌عنوان علم ناقص و بی‌ثمر یاد می‌کند.
مبانی حکمی حکمرانی علم
وی در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به مبانی فلسفی حکمرانی علم از منظر حکمت متعالیه، گفت: اصالت وجود، تشکیک در مراتب علم، حرکت جوهری، اتحاد عاقل و معقول و باور به نظام احسن، پنج پایه حکمی حکمرانی علم‌اند. این مبانی نشان می‌دهند که علم و وجود، در نگاه اسلامی از هم جدا نیستند و هرچه علم انسان افزون‌تر شود، مرتبه وجودی او نیز تعالی می‌یابد.
اقامه علم از فرد تا نظام اجتماعی
حجت‌الاسلام والمسلمین لکزایی، با بیان اینکه اقامه علم از درون فرد آغاز می‌شود، توضیح داد: نخست باید علم را در خود اقامه کنیم؛ یعنی دل را از آلودگی، خودخواهی و جهل پاک سازیم تا نور علم در جان ما بتابد. در مرحله بعد، نهادهای علمی، آموزشی و فرهنگی باید این اقامه را در جامعه استمرار بخشند تا علم الهی در ساختارهای اجتماعی و سیاست‌گذاری جاری شود. در گام نهایی، حکمرانی علم یعنی ساختن جامعه‌ای که تصمیم‌ها، ارزش‌ها و نظام دانایی آن بر محور حقیقت، عدالت و عبودیت استوار باشد. این، همان مسیر اقامه علم مطلوب از منظر قرآن است.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پایان ابراز امیدواری کرد: نهمین مدرسه حکمرانی اسلامی، بتواند زمینه‌ساز طراحی الگوی بومی حکمرانی علم بر مبنای قرآن و سنت نبوی شود و پژوهشگاه در تداوم این مسیر، نقش مؤثری در تبیین و تحقق تمدن نوین اسلامی ایفا کند.