راه حل مشروع مسأله فلسطین
بحران فلسطین، به عنوان یکی از دردناک‌ترین و پیچیده‌ترین معضلات جهان اسلام، همواره وجدان بشریت را به چالش کشیده است. این مسأله، تنها یک اختلاف سرزمینی نیست، بلکه آزمونی بزرگ برای پایبندی امت اسلامی به ارزش‌های دینی، انسانی و عدالت‌خواهانه است. در این میان، جوامع علمی و فکری مسلمانان، مسئولیت خطیری در ارائه راه‌حل‌های مشروع و عملی بر اساس آموزه‌های اسلامی و عقلانی دارند. این راه‌حل‌ها باید هم‌زمان دو جنبه را در نظر بگیرند: مبارزه مشروع درون‌دینی علیه اشغال‌گران و اقناع جهانی از طریق ابزارهای حقوقی و بین‌المللی.
مقاله پیش‌رو با استناد به آیات قرآن، روایات معصومین(ع) و اصول پذیرفته‌شده عقلی و حقوقی، به بررسی دو راه‌حل اساسی برای پایان دادن به این بحران می‌پردازد: جهاد و مقاومت به عنوان وظیفه شرعی مسلمانان، و همه‌پرسی دموکراتیک به عنوان راهکاری برون‌دینی برای تعیین سرنوشت فلسطین توسط ساکنان اصلی آن. همچنین، با نقد رویکردهای نادرست مانند توسل به نهادهای ناعادلانه بین‌المللی یا پذیرش واقعیتِ ساختگیِ اشغال، بر ضرورت مقاومت و وحدت امت اسلامی تأکید می‌شود.
در مقاله «بررسی نظریه دو دولتی بر اساس ادله اربعه» نوشتیم که لازمه آن نظریه، مشروعیت‌بخشی به یک امر نامشروع و حرام قطعی به‌نام غصب است و نتیجه‌ای جز ذلت و خذلان ندارد و رژیم صهیونیستی طماع، زیر بار قبول آن هم نمی‌رود. پس راه حل بحران شیطانی که از بیرون به کشور فلسطین تحمیل شده است، چیست؟ به‌صورت قطعی ارائه راه حل بحران فلسطین، از مسلمات وظایف جوامع علمی در امت اسلامی است و این راه‌کار باید برآمده از آیات و روایات مورد قبول فریقین باشد یا اینکه شاهدی از عقل داشته باشد تا مورد قبول عقلا و آزادگان عالم قرار گیرد؛ بنابراین درباره بحران فلسطین دو راه حل اساسی متصور است که یکی درون‌دینی است و دیگری برون‌دینی.
راه دروندینیدر مقاله قبل ثابت کردیم که مسأله غصب هیچ‌وقت مشروعیت نداشته است و با طولانی‌شدن زمان غصب، مشروعیت حاصل نخواهد شد و مغصوب‌منه، همیشه این حق را دارد که علیه غاصب اقدام قانونی کند تا حق غصب‌شده خود را باز پس گیرد یا در صورت عدم امکان راه‌کار قانونی، برای گرفتن حق خود طبق آیه [وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ ...] کسب قدرت کند و موانع را کنار زند و غاصب را به‌زور وادار به عقب‌نشیی از ادامه غصب کند. مسأله جنگ با غاصب متجاوز حتی در عرف بین‌الملل هم، امری پذیرفته‌شده است؛ چنانکه کسی الجزائری‌ها و لیبیایی‌ها را در مبارزه با اشغال‌گران برای آزادی کشورشان از دست آلمانی‌ها و فرانسوی‌ها و ایتالیایی‌ها سرزنش نمی‌کند.
وظیفه نخست ساکنان فلسطین طبق دستور صریح قرآن، مجاهده علیه این بدعت دوران است؛ چنانکه قرآن کریم امر به این مهم می‌کند که باید این دشمن دون را از این سرزمین اسلامی بیرون راند؛ همان‌گونه که آنان مسلمین را اخراج کردند:
[وَأَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَيْثُ أَخْرَجُوكُمْ]
قرآن کریم امر می‌کند که باید با دشمن مقاتله کرد؛ همان‌گونه که آنان به قتال مسلمین آمده‌اند:
[وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ‌اللَّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ]
آنها به جنگ مسلمین آمده‌اند؛ آن هم در سرزمینی که سومین حرم مقدس مسلمین است و نخستین قبله مسلمانان و محل اسراء پیامبر خدا(ص) در آن قرار دارد؛ حرم‌هایی که امانات الهی هستند؛ چنانکه علامه کاشف‌الغطاء(ره) نیز به این مطلب تصریح کرده است و طبق صریح قرآن، یکی از فلسفه‌های تشریع جهاد، حفظ همین معابد و مساجد است:
[الَّذينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلاَّ أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَلَوْ لا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَواتٌ وَمَساجِدُ يُذْكَرُ فيهَا اسْمُ‌اللَّهِ كَثيراً وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزيزٌ]
به‌همین دلیل است که فقهاء، تعرض به معابد را در جنگ مشروع نمی‌دانند.
وجوب کمک به فلسطینامروز به‌رغم مجاهدت مثال‌زدنی و تمام‌عیار مردم فلسطین، نیاز به همراهی مسلمین دیگر کشور‌ها مشهود است؛ زیرا به‌تعبیر امیرالمؤمنین(ع):
«لا ينتصر المظلوم بلا ناصر»؛ مظلوم بدون یار و یاور کاری از پیش نمی‌برد.
بنابراین بر مسلمانان در اقصی‌بلاد اسلامی واجب است که به هر صورت به یاری ایشان بشتابند و سرباززدن از این جهاد، توبیخ الهی را در پی دارد:
[وَما لَكُمْ لا تُقاتِلُونَ في سَبيلِ‌اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفينَ مِنَ الرِّجالِ وَالنِّساءِ وَالْوِلْدانِ الَّذينَ يَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُها وَاجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ نَصيراً].
ما شاهدیم که تمام جهان کفر با تمام امکانات و تجهیزات و تسلیحات در کنار رژیم غاصب قرار گرفته و با بی‌رحمی تمام، به گرسنگی‌دادن و نسل‌کشی مسلمین مشغول است و این یک ننگ و عار بر ملل اسلامی است که هم‌کیشان خود را رها کرده‌اند و حتی یک لیوان آب به دست آنها نمی‌دهند؛ با اینکه آیات قرآن و روایات فریقین آنان را امر به یاری مظلومان کرده است:
از رسول‌خدا(ص) نقل شده است که فرمودند: «ما من امرئٍ يخذُلُ امرَأً مسلماً في موضعِ تُنتهَكُ فيه حرمتُهُ، ويُنتقَصُ فيه من عِرْضِهِ، إلا خذلَهُ الله في موطِنٍ يُحبُّ فيه نُصرَتَهُ، وما من امرئٍ ينصُرُ مُسلِماً في موضعِ يُنْتَقَصُ فيه مِن عِرْضِهِ، ويُنتهَكُ فيهِ من حُرمتِه إلا نصرَهُ الله عَزَّ وَجَلَّ في موطنٍ يُحِبُّ فيه نُصرتَه».
امیرالمؤمنین(ع) نیز در بستر شهادت امر به یاری مظلوم فرمودند: «كُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْنا» ؛ دشمن ظالم و یاور مظلوم باشید.
طبق رهنمود رسول‌خدا(ص)، اگر شخص یا جامعه‌ای از قدرت یاری‌کردن به مظلوم برخوردار بود؛ ولی از این کار سرباز زد، خداوند متعال نعمت قدرت را از او خواهد گرفت.
ترک یاری مظلوم و خروج از اسلامعدم اهتمام به امور جامعه اسلامی و همچنین عدم پاسخ به ندای مظلوم و ترک یاری او، آن‌قدر قبیح است که رسول‌خدا(ص) در حدیثی که امام صادق(ع) نقل کرده‌اند، فرمودند: «عَنْ أَبِي‌عَبْدِاللَّهِ(ع) أَنَّ النَّبِيَّ(ص) قَالَ: مَنْ أَصْبَحَ لَا يَهْتَمُّ بِأُمُورِ الْمُسْلِمِينَ فَلَيْسَ مِنْهُمْ وَمَنْ سَمِعَ رَجُلًا يُنَادِي يَا لَلْمُسْلِمِينَ فَلَمْ يُجِبْهُ فَلَيْسَ بِمُسْلِمٍ».
چگونه می‌توان ادعای اسلام کرد و در همان حال، ذبح اطفال و تکه‌تکه‌شدن زنان و کودکان و این همه تعرض به خون‌های محرمه را دید و به یاری آنها نشتافت. بنابراین تنها راه مشروع و قانونی برون‌رفت از بحران فلسطین، جهاد و یاری‌کردن مسلمین با دست و زبان است که می‌توان از آن به وظیفه‌ای درون‌دینی تعبیر کرد.
راه‌حل برون‌دینی بحران فلسطین اما مسأله دیگری که برای اقناع جامعه بین‌المللی می‌توان از آن بهره برد، مسأله برگزاری همه‌پرسی است که بارها توسط آزادگان عالم بیان شده است:
«منطق مبارزه فلسطینی هم که از سوی جمهوری اسلامی در اسناد سازمان ملل به ثبت رسیده، منطقی مترقّی و جذّاب است؛ مبارزان فلسطینی می‌توانند یک همه‌پرسی از همه ساکنان اصلی فلسطین را مطرح کنند. این همه‌پرسی، نظام سیاسی کشور را معیّن می‌کند و ساکنان اصلی از هر قوم و دین، از جمله آوارگان فلسطینی در آن شرکت خواهند کرد؛ آن نظام سیاسی، آوارگان را به داخل برمی‌گرداند و سرنوشت بیگانگان سُکنی گزیده را تعیین می‌کند.
این مطالبه بر مبنای دموکراسی رایجی است که در دنیا پذیرفته شده و هیچ‌کس در مترقّی‌بودن آن نمی‌تواند خدشه کند. مجاهدان فلسطینی، مبارزه مشروع و اخلاقی خود با رژیم غاصب را باید به‌قدری ادامه دهند که ناچار به قبول این مطالبه شود.
مغالطه بزرگیالبته برخی می‌گویند: کشوری به‌نام اسرائیل یک واقعیت شصت‌ساله است و باید با آن کنار آمد. باید به اینان یادآوری کرد که: «مگر کشورهای بالکان و قفقاز و آسیای جنوب غربی پس از هشتاد سال بی‌هویتی و تبدیل به بخش‌هایی از شوروی سابق، بار دیگر هویت اصلی خود را باز نیافتند؟»
دریوزگیبرخی معتقدند که بحران فلسطین را با توسل به نهادهای بین‌المللی می‌توان حل کرد. تجربه ثابت کرده است که «نجات فلسطین با دریوزگی از سازمان ملل یا از قدرت‌های مسلّط و به طریق اولی، از رژیم غاصب به دست نمی‌آید؛ راه نجات فقط ایستادگی و مقاومت است.»
ما باید یکصدا این موضع واحد را در جهان اسلام تبلیغ و ترویج کنیم؛ نه اینکه نظریات غیرمشروع را در بوق و کرنا کنیم.
«مقاومت و صبر مجاهدان و مردم فلسطین و حمایت و کمک همه‌جانبه به آنان از سراسر کشورهای اسلامی، خواهد توانست، طلسم شیطانی غصب فلسطین را بشکند. انرژی عظیم امت اسلامی، می‌تواند مشکلات جهان اسلام و از جمله، مشکل حاد و فوری فلسطین را حل کند.»
مذاکره‌کردن با اینها - درحالی‌که هدف آنها روشن است در این منطقه- چه فایده‌ای دارد؟ دولت‌های اسلامی باید تصمیم بگیرند؛ محاصره غزه را باید ابطال کنند. ملت و دولت مصر در این زمینه وظیفه بزرگی برعهده دارند؛ همه ملت‌های مسلمان هم بایستی کمک کنند تا دولت و ملت مصر بتواند، به وظیفه خودش در این زمینه عمل کند. ... نباید غاصبان و پشتیبانان‌شان بتوانند، از عناصر دیگری از فلسطینی‌ها علیه این مردم مظلوم استفاده کنند. اگر چنین اتفاقی بیفتد، این ننگ بر روی پیشانی آنها تا ابد خواهد ماند. نباید از دولت‌های عرب بتوانند، در این زمینه استفاده کنند. این یک مسأله بسیار مهم است.
..............................................
پی‌نوشت‌ها1. هفته‌نامه «افق حوزه» شماره 828/ دوشنبه 24/10/1403؛
2 . الأنفال : 60؛
3 . سوره مبارکه بقره، آیه 191؛
4. سوره مبارکه حج، آیه 40؛
5. مهذّب ألاحکام فی بیان الحلال والحرام، جلد15 ص 181؛
6. غررالحكم و درر الكلم ،ص 780حدیث 295؛
7 . سوره النساء، آیه 75؛
8. سنن ابی داود، تحقیق شعیب ارنئوط، جلد 7 ص 245 حدیث 4884؛
9 . شريف الرضي، محمد بن حسين، نهج البلاغة (للصبحي صالح) - قم، چاپ: اول، 1414، صفحه421 نامه 47؛
10. من لم ينصف المظلوم من الظّالم سلبه اللَّه قدرته. غررالحكم و دررالكلم ص 651/ حدیث1313؛
11. الكافي (ط - الإسلامية) / ج2 / 164 / باب الاهتمام بأمور المسلمين والنصيحة لهم و نفعهم/حدیث 5؛
12. ۱۷/2/1400: سخنرانی تلویزیونی به مناسبت روز جهانی قدس؛
13.۱۴/12/1387: بیانات در چهارمین کنفرانس حمایت از ملت فلسطین؛
14 . ۱۴/12/1387: بیانات در چهارمین کنفرانس حمایت از ملت فلسطین؛
15. ۱۳۸۷/۱۲/۱۴بیانات در چهارمین کنفرانس حمایت از ملت فلسطین؛
16. ۱۳۸۶/۱۱/۱۹بیانات در دیدار فرماندهان نیروی هوائی ارتش.