آیین اختتامیه ششمین همایش کتاب سال حکومت اسلامی، سهشنبه، ۱۶ بهمنماه با پیام آیتالله موحدی کرمانی رئیس مجلس خبرگان رهبری، سخنرانی آیات اراکی، رجبی و کعبی از اعضای مجلس خبرگان رهبری و با معرفی و تقدیر از کتب و پایاننامههای برتر حکومت اسلامی در سال ۱۴۰۲ در سالن همایشهای مدرسه عالی دارالشفای قم برگزار شد.
رسالت سنگین حوزه علمیه برای تحقق بیانیه گام دوم انقلاببه گزارش خبرگزاری حوزه، متن پیام آیتالله موحدی کرمانی به این همایش، بدین شرح است:
بسمالله الرحمن الرحیم
«كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَة طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِت وَفَرْعُهَا فِيالسَّمَاءِ تُؤْتِي أُكْلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا»
شجره طیبه انقلاب اسلامی، قیامی لله علیه بتهای ظاهری و باطنی تمدنهای مادی بود؛ رجعتی به فطرت پاک انسانی برای تحقق مقام خلیفةاللهی انسان. این قیام و رجعت رخ نداد، جز با رهبری عبد مخلص و مجاهد خدا، حضرت امام خمینی قدساللهنفسهالزکیه و مجاهدت مجاهدان مؤمن همراهش در جهاد اکبر علیه نفس خویش و هماوردطلبی برای در هم شکستن اصنام جاهلی نوین؛ اما چپ و راستِ دوران معاصر، در مقابل تلاشهای مذبوحانه استکبار جهانی؛ از تظاهر به نشنیدن این صدای جدید و متفاوت، تا تلاش گسترده و گوناگون برای از بین بردن آن، اجلِ محتوم خود را نزدیکتر ساختند.
اکنون که چهل و هفت سال از این انقلاب شکوهمند و تأثیرگذار میگذرد، یکی از آن دو کانون دشمنی نابود شده و دیگری با مشکلاتی که خبر از نزدیکی احتضارش میدهد، دستوپنجه نرم میکند و انقلاب اسلامی با تمام مشکلاتی که توسط دشمنان در راه آن قرار داده شده، همچنان مستحکم و پایبند به شعارهای خود به پیش میرود و علیرغم همه این مشکلات طاقتفرسا، جمهوری اسلامی روزبهروز گامهای بلندتر و استوارتری به جلو برمیدارد؛ پایههای پولادین مردمسالاری دینی، اکنون بیش از هر زمانی استحکام یافته، ندای فطری انقلاب اسلامی در دفاع از مظلومان و مبارزه نفسگیر با نظام سلطه تا عمق دانشگاههای آمریکا پیش رفته، محور مقاومت و در رأس آن، مقاومت فلسطین و حزبالله لبنان، سلطه اهریمنی صهیونیسم آمریکایی را به چالش کشیده و حرکتی که از طوفانالأقصی آغاز به طوفانالاحرار تبدیل شده، توهم اقتدار دشمن را در هم شکسته است.
اینک در چهلواره دوم انقلاب، این نظام پویا که مستظهر به عقبه تئوریک حوزههای علمیه است، وظیفه حوزه را بیش از گذشته بهعنوان پشتوانهای برجسته و اثربخش در عرصه اندیشهای و انگیزشی، سنگینتر مینماید و بیشک در گام دوم انقلاب اسلامی، طراحی مسیری مطلوب مبتنی بر آموزههای دین و الزامات تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، رسالتی عظیم و اساسی برای حوزههای علمیه قلمداد میگردد.
از اینرو، پژوهشهای عمیق و برخوردار از اتقان علمی، بازتعریف نظام مسائل و موضوعات تمدنی، عملیاتیسازی الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت و بازخوانی انتقادی نظامات سیاسی و اجتماعی غرب، حاکمیت عقلانیت اجتهادی و طراحی نظامهای جدید با ساماندهی و حمایت از پژوهشگران در عرصههای نوین از جمله مأموریتهای حوزههای علمیه و بهویژه مرکز تحقیقات حکومت اسلامی دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری است.
در این میان، برگزاری ششمین همایش «کتاب سال حکومت اسلامی» بههمت مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، نیز تلاشی گرانقدر و حرکتی بزرگ در این عرصه بهشمار میرود که لازم میدانم، ضمن قدردانی از همه دستاندرکاران همایش کتاب سال حکومت اسلامی، بهویژه حضرت آیتالله بوشهری ریاست محترم دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری و حضرت آیتالله رجبی ریاست محترم مركز تحقیقات علمی حکومت اسلامی بهجهت حمایت و راهبری این همایش فاخر، تشکر کنم و توفیق روزافزون همگان را از خداوند متعال مسألت نمایم.
اصلیترین فقهی که باید دنبال توسعه آن باشیم، فقه نظام است
به گزارش خبرگزاری حوزه، آیتالله محسن اراکی طی سخنانی در آیین اختتامیه این همایش، گفت: فهم تفاوتها و مقتضیات جهان امروز با جهان پیشین و حتی جهان آینده بسیار مهم است.
عضو شورایعالی حوزههای علمیه افزود: گسترش انتظارات از حوزههای علمیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی یک جهش بینظیر داشته است. اولین شاخص انتظارات جدید آن است که انتظار میرود که حوزه در سطحی قرار بگیرد که بتواند تغییراتی در سطح جهانی ایجاد کند؛ یعنی مشکلات جهان کنونی را بهخوبی تبیین کند و طرحی برای حل این مشکلات طراحی کند.
وی تصریح کرد: معرفی پول واحد برای اقتصاد جهانی یک نیاز مهم جهانی است. آینده جهان قطعاً به سمت جهان واحد حرکت میکند. این جهان بهسرعت به سمت دهکده واحد جهانی حرکت میکند و باید برای این عرصهها آماده باشیم و برای آن نظریهسازی کنیم.
عضو هیأترئیسه مجلس خبرگان رهبری یادآور شد: ابزارهای تغییر نیز بسیار مهم و راهگشاست. تغییر همیشه منتهی به سمتی نمیشود که ما میخواهیم. باید خود را برای همه سطوح تغییر آماده کنیم.
آیتالله اراکی ادامه داد: شاخص دیگر انتظارات از حوزویان در جهان کنونی و معاصر، شناختن جامعه تغییریافته است. اگر جامعه را بهخوبی بشناسیم، مسائل جامعه را نیز بهخوبی دریافت میکنیم. همچنین باید به مسألهشناسی عمیق در این حوزه بپردازیم. باید ببینیم که مسائل امروز اقتصادی کشور از چه طرقی باید حل شود. آیا میتوانیم با دروس و کتب فقهی اقتصادی بر این مشکلات فائق بیاییم؟
وی افزود: در عرصه مسائلی با دوگونه مسأله مواجه هستیم. مثلاً یکسری مسائل بنیادی است که شامل اختیارات و وظایف حاکم است؛ ولی یکسری از مسائل مرتبط به روابط سیاسی حاکم بر جامعه است.
عضو شورایعالی حوزههای علمیه تصریح کرد: اصلیترین فقهی که باید به دنبال توسعه آن باشیم، مسأله فقهالاجتماع یا فقه نظام است. تنظیم روابط در عرصه اجتماع، سیاست، اقتصاد و... باید بر اساس روشهای علمی انجام شود. اگر حوزهها این روابط را تبیین نکنند، قطعاً منجر به انزوای حوزه میشود. همچنین اتفاق دیگر آن است که پاسخ دیگری به این سؤالات داده میشود. اگر پاسخ اسلامی ارائه ندهیم، قطعاً پاسخهای غیراسلامی داده خواهد شد.
عضو مجلس خبرگان رهبری یادآور شد: امروزه سؤالات و مسائل و چالشهایی در حوزه رسانه وجود دارد. حوزه باید بتواند در این عرصه، پاسخهای مناسب و متناسب ارائه کند. این پاسخها باید در نهادهای قانونگذاری تسری یابد و رابطه بین حوزه و نهادهای قانونگذاری بهخوبی تنظیم و تحکیم شود.
رسالت مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی ترویج اندیشه ولایت فقیه است
آیتالله محمود رجبی رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و رئیس مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی نیز در این همایش، با اشاره به اهداف تشکیل مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی اظهار کرد: یکی از اهداف این مرکز، مربوط به حکومت اسلامی و ولایت فقیه است که در این راستا، تعداد ۲۰ جلد کتاب تولید و تنظیم شده است.
وی افزود: کارهای آموزشی مختلف در سطح عمومی و تخصصی در حوزههای علمیه و دانشگاهها یکی از فعالیتهای مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی است که نزدیک به ۵۰ دوره آموزشی در این راستا برگزار شده است و جمع زیادی از اساتید حوزههای علمیه نیز این دورهها را گذراندهاند.
رئیس مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی یکی دیگر از رسالتهای این مرکز را ترویج اندیشه مترقی ولایت فقیه در جامعه اسلامی و عرصه بینالملل عنوان و ابراز کرد: در این راستا نیز دورههای مختلفی در مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی برگزار شده است.
عضو مجلس خبرگان رهبری ابراز کرد: در معرفی نظریه ولایت فقیه، تعداد ۵۰ کلیپ برای انتشار در فضای مجازی تولید شده که علاوه بر تولید کلیپهای تبیینی، در قالبهای مختلف رسانهای نیز این هدف، دنبال شده است.
وی افزود: طرحهای پژوهشی بسیاری در مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی انجام شده و درحال انجام است که طرح نظاموارگی احکام اسلامی، نظام مسائل نظام اسلامی، تعریف شاخصهای کلان پیشرفت نظام دین و فرهنگ اسلامی و بررسی هویت فقهی قوه مقننه حکومت اسلامی، از جمله طرحهای پژوهشی مورد توجه در مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی است.
آیتالله رجبی در پایان، با اشاره به نشستهای برگزارشده در دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، خاطرنشان کرد: تاکنون ۵۰ نشست علمی برگزار شده است که در تلاش هستیم، نشستهای نظریهپردازی مختلفی را برگزار کنیم.
محصولات فقه حکومتی باید وارد چرخه خطمشیگذاری عمومی و برنامهریزی شود
به گزارش خبرگزاری رسا، آیتالله عباس کعبی هم در این همایش، با بیان اینکه فقه اسلامی فقه پویا و پاسخگوی حیات دنیوی و اخروی است، فقه اهلبیت(ع) را فقه تمدنسازی عنوان کرد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: اگر ظرفیتهای فقه اهلبیت(ع) را متناسب با رویدادهای پیشآمده فعال کنیم، قطعاً میتوانیم فقه را در خطمشیگذاریهای عمومی به منصه ظهور برسانیم.
عضو مجلس خبرگان رهبری، با اشاره به اینکه فقهای شیعه بر پایه فقه جواهری، تا پیروزی انقلاب اسلامی زحمات مبنایی ارزشمندی را متحمل شدند، ابراز کرد: امروز گنجینه گرانسنگی از تراث فقهی بر پایه فقه جواهری در این 46 سال از علمای بزرگ استخراج شده است و فقه جواهری، این ظرفیت را دارد که متناسب با زمان به پاسخگویی مسائل جامعه بپردازد.
وی افزود: این گنجینه علمی عظیم در تطبیق حوادث واقعه و مسائل زمان که به قانون مصوب شورای نگهبان منتهی میشود، دارای ابعاد مختلف است که ساخته و پرداخته دستگاه قوی اجتهاد فقها نیست؛ بلکه محصولات زندگی و شرایط روزآمد بوده است.
آیتالله کعبی ابراز کرد: قانون اساسی حکومت اسلامی ایران، محصول فقه جواهری و فقه اصیل مکتب اهلبیت(ع) است و این فقه، تمام عرصههای فردی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، منابع انسانی، مدیریت، مرزبندی روشن با دشمنان اسلام و کرامت و اقتصاد امت واحده اسلامی را مد نظر دارد.
وی خاطرنشان کرد: قانون اساسی ما سند فقه حکومتی و تحول در عرصههای سیاسی است. الگوی اسلامی پیشرفت و بیانیه گام دوم مقام معظم رهبری که الگوی راهبردی مرتبط به آینده است، میتواند سند پایه برای بنیانگذاری نظامهای فقهی آینده باشد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بیان کرد: اگر میخواهیم چرخه قانونگذاری در جمهوری اسلامی را بیان کنیم، اولین آن تشریع است که بهمعنای اطاعت از شریعت است و تبیین این شریعت، بر عهده رسول گرامی اسلام(ص) میباشد؛ اما مرحله تشخیص به مراجع عظام تقلید و مرجعیت برمیگردد که با رعایت اصل زمان و مکان نظامات اجتماعی و فردی را استخراج میکنند.
عضو خبرگان رهبری، با اشاره به ضرورت برنامهریزی برای آینده، اظهار کرد: این برنامهریزی بر عهده مؤمنین عادل و کارشناس انجام میشود؛ بههمین دلیل باید اجتهاد ناظر به کشف و توسعه نظامات اسلامی باشد که البته نقطه عزیمت و ورودی امروز، عرف است؛ درحالیکه این نقطه عزیمت باید از فقه شروع شود.
وی با بیان اینکه باید کاری کنیم که محصولات فقه حکومتی وارد چرخه خطمشیگذاری عمومی و برنامهریزی شود، ابراز کرد: باید خطمشیگذاریهای عمومی را در تعالی نظام و حوزه بر پایه فقه با استفاده از ظرفیتهای سیاستگذاریهای عالی نظام اعمال کنیم.
آیتالله کعبی با بیان اینکه امام راحل(قد) معتقد بودند که اسلام، صرف احکام نیست؛ بلکه حکومت است و احکام، شأنی از این حکومت است، اظهار کرد: لازم است فقهای شورای نگهبان، ظرفیتهای اصل چهارم قانون اساسی را احیا کنند؛ چراکه از ظرفیت اصل 4 قانون اساسی تاکنون بهخوبی استفاده نشده است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تأکید کرد: برای تحقق فقه در عرصه حکمرانی، عمل به اصل چهارم قانون اساسی، امری حیاتی است.