آیت‌الله شب‌زنده‌دار
طلاب با اقتدا به پیامبر اکرم(ص) وحفظ حرمت لباس روحانیت، جامعه را هدایت کنند
دبیر شورای‌عالی حوزه علمیه گفت: همه طلاب باید این آداب طلبگی را رعایت کنند؛ اما کسی که این لباس را پوشیده است، باید بیشتر مراعات کند. حضرت امام(ره) بیان می‌کردند که ویژگی طلاب این است که اگر رفتاری از یک نفر آنان سر بزند، به همه طلاب نسبت داده می‌شود.
به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله شب‌زنده‌دار، در مراسم عمامه‌گذاری طلاب مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی، ضمن تبریک عید مبعث، عنوان کرد: در مواردی که این توفیق حاصل می‌شود که تاج افتخار را بر سر عزیزانی که معمم می‌شوند و در اردوگاه حضرت بقیةالله(عح) رسمیت پیدا می‌کنند، حضور پیدا کنم، معمول دو داستان ذکر می‌کنم که این دو داستان قطعی‌السند است و پیام‌های مهمی برای فضلا و طلاب دارد.
وی بیان کرد: مرحوم والد ما از علامه طباطبایی(ره) نقل کرد: زمانی که ایشان برای ادامه تحصیل به نجف رفته بود، زندگی‌شان از طریق ماحصل زمین‌هایی که در تبریز داشت، اداره می‌شد. در آن دوران مراجع شهریه مرتب و ماهانه نداشتند. مدتی مشکلی ایجاد شده بود و وجوهی که از تبریز داشت نمی‌رسید و از نظر مالی در شرایط سختی بود؛ به‌طوری که دیگر امکان قرض و نسیه را هم نداشت. روزی به‌قدری این مسأله ذهن‌شان را درگیر کرده بود که توان فکر و تمرکز نداشت. ناگهان صدای درب منزل را شنیدند و بعد از بازکردن در، فردی جلو آمد و گفت: من حسین‌ولی هستم. خداوند می‌فرماید: من در این ۱۸ سال، کی شما را به خودتان واگذار کردم که الآن این مقدار مشوش هستید؛ این در حالی بود که حسین‌ولی بیش از ۵۰۰ سال قبل فوت شده بود. کمی درباره ۱۸ سال بیان‌شده فکر کردند. از زمان طلبه‌شدن‌شان بیش از ۱۸ سال می‌گذشت و از زمان به نجف‌آمدنشان هم ۱۸ سال نگذشته بود. وقتی تأمل کرد، متوجه شد که ۱۸ سال زمانی است که معمم شده‌اند.
دبیر شورای‌عالی حوزه‌های علمیه ادامه داد: گاهی مضیقه‌ها برای تزکیه انسان است و مشکلات مادی الطاف خفیه خداوند است. گاهی در ظاهر آن، لطف نیست و مشکل و مصیبت است؛ اما در باطن آن، لطف و برکت است. زمانی که فرزند امام خمینی(ره) رحلت کردند، ایشان گفتند: این از الطاف خفیه خداوند است و همین امر نیز شد و فقدان ایشان زمینه‌ساز انقلاب اسلامی شد.
وی افزود: داستان دوم مربوط به یکی از فضلایی است که در روستایی بین ماهان و کرمان مشغول تبلیغ و انجام وظایف روحانیت بود. بیان می‌کرد: کمی خسته بودم و با خودم گفتم: محل تبلیغ را عوض کنم. همچنین عادت داشتم بعد ناهار برای شنیدن اخبار، رادیو روشن می‌کردم و گاهی در همان حین، خواب می‌رفتم و بعد از اخبار آهنگ پخش می‌شد. یک روز یکی از نمازگزاران به من گفت: در مسجد یک آقایی مرا دید که به شما پیغام برسانم که محل تبلیغ‌تان را عوض نکنید (با اینکه احدی مطلع نبود). با این جمله متوجه شدم، این سخن از سوی کسی است که به ضمیر ما احاطه دارد.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار ادامه داد: جمله دومی که آن فرد بیان کرده بود، این بود که رادیو را زیر سر عمامه ما نگذارید. این عمامه برای بقیةالله است و عمامه ما یعنی این لباس منسوب به ماست و باید حرمت این لباس حفظ شود.
وی بیان کرد: همه طلاب باید این آداب را رعایت کنند؛ اما کسی که این لباس را پوشیده است، باید بیشتر مراعات کند. امام خمینی(قد) بیان می‌کردند که ویژگی طلاب این است که اگر رفتاری از یک نفر آنان سر بزند، به همه طلاب نسبت داده می‌شود؛ درحالی‌که در اقشار دیگر مانند پزشکان و... این‌گونه نیست.
دبیر شورای‌عالی حوزه‌های علمیه اظهار کرد: طلبه‌ای در مدرسه خان حجره داشت. به گوش امام راحل رسید که این طلبه یک حرف نامناسبی زده است. حضرت امام فرمودند: این طلبه باید از قم برود. هرچه گفتند: طلبه درس‌خوانی است، امام فرمود: نه، حرف نامناسب یک طلبه، پای همه حساب می‌شود. حرف او به کیان روحانیت ضربه زده است.
وی با بیان اینکه دوزیستی بودن طلاب مناسب نیست، وقتی معمم شدید، همواره این لباس را به تن داشته باشید. مناسب نیست که گاهی معمم باشید و گاهی لباس دیگری به تن کنید، عنوان کرد: مرحوم والد ما حرمت روحانیت و این لباس را داشت. ایشان تا سن هفتاد سالگی، شرایط تشرف به عتبات را نداشتند. وقتی برای سفر ایشان اقدام کردیم، برای گذرنامه عکس بدون عمامه خواستند. ایشان گفتند: من از زی طلبگی خارج نمی‌شوم و عکس با عمامه گرفتند.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار با اشاره به آیه ۱۶۴ سوره آل‌عمران [لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ اذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ... ]، بیان کرد: بر اساس این آیه، پیامبر اکرم(ص) متکفل چهار امر مهم است. اولین وظیفه «یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ» است؛ یعنی آیات الهی را برای مردم تلاوت کند و به عالمیان برساند. این گام اول است و [وظیفه] علما و انبیا است که آیات الهی را منتشر کنند. رساندن آیات حتی بدون توجه به معنا نیز آثاری دارد و نشان‌دهنده فصاحت، بلاغت و اعجاز جاودانی است؛ به‌همین خاطر این امر مهم است.
وی «وَیُزَکِّیهِمْ» را وظیفه دیگر پیامبر اکرم(ص) دانست و اظهار کرد: پیامبر اعظم(ص) مردم را تزکیه می‌کند. بین نشان دادن راه تزکیه و پاکی با انجام تزکیه تفاوت وجود دارد. در این آیه بیان نمی‌شود که راه تزکیه را نشان می‌دهد؛ بلکه می‌فرماید: تزکیه را انجام می‌دهد؛ یعنی با تدبیر، بیانات، سلوک و روش، تزکیه را در دل‌ها و جان‌های مخاطبان ایجاد می‌کند.
دبیر شورای‌عالی حوزه‌های علمیه تأکید کرد: ورثه انبیا نیز باید سلوک، عمل و رفتارشان به‌گونه‌ای باشد که جامعه را تزکیه کند. علما، طلاب، فضلا و روحانیون باید تزکیه جامعه و اقسام مردم را تصدی کنند.
وی با بیان اینکه «وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ» از وظایف پیامبر(ص) است، اضافه کرد: تعلیم کتاب خدا دیگر وظیفه پیامبر(ص) است. ایشان کتاب خدا را فقط تلاوت نمی‌کردند؛ بلکه تعلیم می‌دادند و حقایق در این کتاب را بیان می‌کردند.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار ادامه داد: وظیفه ما در اقتدا به پیامبر(ص) این است که در تعلیم کتاب خدا و بیان محتوای این کتاب بزرگ و ارزشمند کوشا باشیم و مقدمات این کار را در حوزه علمیه فراهم کنیم.
دبیر شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، با اشاره به اینکه حوزه‌های علمیه باید درصدد تحقق این چهار وظیفه باشند، اظهار کرد: خداوند در ادامه این آیه می‌فرماید: [وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِینٍ]؛ یعنی با اینکه آن جامعه در جهالت و ضلال مبین بودند. ظرفیت قرآن، اسلام و بعثت به‌حدی بالا و تواناست که یک جامعه این‌چنینی را که در انحطاط در اسفل سافلین قرار گرفته است، می‌تواند بالا بیاورد و انسان‌هایی مانند سلمان‌ها، ابوذرها و مالک‌اشترها را تربیت کند. این آیات به حوزویان و روحانیون این پیام را می‌دهد که بدانند، اسلام این ظرفیت عظیم را دارد که با اقتدا به رسول گرامی(ص) و گام‌گذاشتن در جای گام‌های ایشان، می‌توان جامعه را اصلاح کرد، دل را با معنویت پیوند داد و انسان‌ها را از حضیض ذلت، به اوج عزت رساند.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار یادآور شد: شرط بهره‌برداری از این ظرفیت عظیم آن است که واقعاً به پیامبر(ص) اقتدا کنیم و با سلوک، رفتار شخصی، علم و جهاد تبیین در این مسیر گام برداریم.
وی افزود: در دورانی که همه مأیوس بودند و کسی تصور نمی‌کرد که بتوان جامعه را تغییر داد، [امام راحل(قد)، با پشتوانه ملت] حکومت ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی را به زیر کشید و این راه پرافتخار را با تمسک به این چهار وظیفه، به جامعه مؤمنین هدیه کرد.
دبیر شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، با بیان اینکه این راه پرافتخار قابلیت استمرار و جهانی‌شدن دارد، اضافه کرد: این مسیر این قابلیت را دارد که همه انسان‌های روی کره زمین که از وضعیتی که ستمگران به آنان تحمیل کردند، خارج شوند و با ندای بعثت، پرچم پرافتخار اسلام را بلند کنند. این کشور می‌تواند نقطه‌ای برای آگاهی‌ها و آمادگی برای ظهور امام زمان(عح) باشد.
وی بیان کرد: مرحوم والد ما از علامه طباطبایی(ره) نقل کرد: زمانی که ایشان برای ادامه تحصیل به نجف رفته بود، زندگی‌شان از طریق ماحصل زمین‌هایی که در تبریز داشت، اداره می‌شد. در آن دوران مراجع شهریه مرتب و ماهانه نداشتند. مدتی مشکلی ایجاد شده بود و وجوهی که از تبریز داشت نمی‌رسید و از نظر مالی در شرایط سختی بود؛ به‌طوری که دیگر امکان قرض و نسیه را هم نداشت. روزی به‌قدری این مسأله ذهن‌شان را درگیر کرده بود که توان فکر و تمرکز نداشت. ناگهان صدای درب منزل را شنیدند و بعد از بازکردن در، فردی جلو آمد و گفت: من حسین‌ولی هستم. خداوند می‌فرماید: من در این ۱۸ سال، کی شما را به خودتان واگذار کردم که الآن این مقدار مشوش هستید؛ این در حالی بود که حسین‌ولی بیش از ۵۰۰ سال قبل فوت شده بود. کمی درباره ۱۸ سال بیان‌شده فکر کردند. از زمان طلبه‌شدن‌شان بیش از ۱۸ سال می‌گذشت و از زمان به نجف‌آمدنشان هم ۱۸ سال نگذشته بود. وقتی تأمل کرد، متوجه شد که ۱۸ سال زمانی است که معمم شده‌اند.
دبیر شورای‌عالی حوزه‌های علمیه ادامه داد: گاهی مضیقه‌ها برای تزکیه انسان است و مشکلات مادی الطاف خفیه خداوند است. گاهی در ظاهر آن، لطف نیست و مشکل و مصیبت است؛ اما در باطن آن، لطف و برکت است. زمانی که فرزند امام خمینی(ره) رحلت کردند، ایشان گفتند: این از الطاف خفیه خداوند است و همین امر نیز شد و فقدان ایشان زمینه‌ساز انقلاب اسلامی شد.
وی افزود: داستان دوم مربوط به یکی از فضلایی است که در روستایی بین ماهان و کرمان مشغول تبلیغ و انجام وظایف روحانیت بود. بیان می‌کرد: کمی خسته بودم و با خودم گفتم: محل تبلیغ را عوض کنم. همچنین عادت داشتم بعد ناهار برای شنیدن اخبار، رادیو روشن می‌کردم و گاهی در همان حین، خواب می‌رفتم و بعد از اخبار آهنگ پخش می‌شد. یک روز یکی از نمازگزاران به من گفت: در مسجد یک آقایی مرا دید که به شما پیغام برسانم که محل تبلیغ‌تان را عوض نکنید (با اینکه احدی مطلع نبود). با این جمله متوجه شدم، این سخن از سوی کسی است که به ضمیر ما احاطه دارد.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار ادامه داد: جمله دومی که آن فرد بیان کرده بود، این بود که رادیو را زیر سر عمامه ما نگذارید. این عمامه برای بقیةالله است و عمامه ما یعنی این لباس منسوب به ماست و باید حرمت این لباس حفظ شود.
وی بیان کرد: همه طلاب باید این آداب را رعایت کنند؛ اما کسی که این لباس را پوشیده است، باید بیشتر مراعات کند. امام خمینی(قد) بیان می‌کردند که ویژگی طلاب این است که اگر رفتاری از یک نفر آنان سر بزند، به همه طلاب نسبت داده می‌شود؛ درحالی‌که در اقشار دیگر مانند پزشکان و... این‌گونه نیست.
دبیر شورای‌عالی حوزه‌های علمیه اظهار کرد: طلبه‌ای در مدرسه خان حجره داشت. به گوش امام راحل رسید که این طلبه یک حرف نامناسبی زده است. حضرت امام فرمودند: این طلبه باید از قم برود. هرچه گفتند: طلبه درس‌خوانی است، امام فرمود: نه، حرف نامناسب یک طلبه، پای همه حساب می‌شود. حرف او به کیان روحانیت ضربه زده است.
وی با بیان اینکه دوزیستی بودن طلاب مناسب نیست، وقتی معمم شدید، همواره این لباس را به تن داشته باشید. مناسب نیست که گاهی معمم باشید و گاهی لباس دیگری به تن کنید، عنوان کرد: مرحوم والد ما حرمت روحانیت و این لباس را داشت. ایشان تا سن هفتاد سالگی، شرایط تشرف به عتبات را نداشتند. وقتی برای سفر ایشان اقدام کردیم، برای گذرنامه عکس بدون عمامه خواستند. ایشان گفتند: من از زی طلبگی خارج نمی‌شوم و عکس با عمامه گرفتند.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار با اشاره به آیه ۱۶۴ سوره آل‌عمران [لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ اذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ... ]، بیان کرد: بر اساس این آیه، پیامبر اکرم(ص) متکفل چهار امر مهم است. اولین وظیفه «یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ» است؛ یعنی آیات الهی را برای مردم تلاوت کند و به عالمیان برساند. این گام اول است و [وظیفه] علما و انبیا است که آیات الهی را منتشر کنند. رساندن آیات حتی بدون توجه به معنا نیز آثاری دارد و نشان‌دهنده فصاحت، بلاغت و اعجاز جاودانی است؛ به‌همین خاطر این امر مهم است.
وی «وَیُزَکِّیهِمْ» را وظیفه دیگر پیامبر اکرم(ص) دانست و اظهار کرد: پیامبر اعظم(ص) مردم را تزکیه می‌کند. بین نشان دادن راه تزکیه و پاکی با انجام تزکیه تفاوت وجود دارد. در این آیه بیان نمی‌شود که راه تزکیه را نشان می‌دهد؛ بلکه می‌فرماید: تزکیه را انجام می‌دهد؛ یعنی با تدبیر، بیانات، سلوک و روش، تزکیه را در دل‌ها و جان‌های مخاطبان ایجاد می‌کند.
دبیر شورای‌عالی حوزه‌های علمیه تأکید کرد: ورثه انبیا نیز باید سلوک، عمل و رفتارشان به‌گونه‌ای باشد که جامعه را تزکیه کند. علما، طلاب، فضلا و روحانیون باید تزکیه جامعه و اقسام مردم را تصدی کنند.
وی با بیان اینکه «وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ» از وظایف پیامبر(ص) است، اضافه کرد: تعلیم کتاب خدا دیگر وظیفه پیامبر(ص) است. ایشان کتاب خدا را فقط تلاوت نمی‌کردند؛ بلکه تعلیم می‌دادند و حقایق در این کتاب را بیان می‌کردند.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار ادامه داد: وظیفه ما در اقتدا به پیامبر(ص) این است که در تعلیم کتاب خدا و بیان محتوای این کتاب بزرگ و ارزشمند کوشا باشیم و مقدمات این کار را در حوزه علمیه فراهم کنیم.
دبیر شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، با اشاره به اینکه حوزه‌های علمیه باید درصدد تحقق این چهار وظیفه باشند، اظهار کرد: خداوند در ادامه این آیه می‌فرماید: [وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِینٍ]؛ یعنی با اینکه آن جامعه در جهالت و ضلال مبین بودند. ظرفیت قرآن، اسلام و بعثت به‌حدی بالا و تواناست که یک جامعه این‌چنینی را که در انحطاط در اسفل سافلین قرار گرفته است، می‌تواند بالا بیاورد و انسان‌هایی مانند سلمان‌ها، ابوذرها و مالک‌اشترها را تربیت کند. این آیات به حوزویان و روحانیون این پیام را می‌دهد که بدانند، اسلام این ظرفیت عظیم را دارد که با اقتدا به رسول گرامی(ص) و گام‌گذاشتن در جای گام‌های ایشان، می‌توان جامعه را اصلاح کرد، دل را با معنویت پیوند داد و انسان‌ها را از حضیض ذلت، به اوج عزت رساند.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار یادآور شد: شرط بهره‌برداری از این ظرفیت عظیم آن است که واقعاً به پیامبر(ص) اقتدا کنیم و با سلوک، رفتار شخصی، علم و جهاد تبیین در این مسیر گام برداریم.
وی افزود: در دورانی که همه مأیوس بودند و کسی تصور نمی‌کرد که بتوان جامعه را تغییر داد، [امام راحل(قد)، با پشتوانه ملت] حکومت ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی را به زیر کشید و این راه پرافتخار را با تمسک به این چهار وظیفه، به جامعه مؤمنین هدیه کرد.
دبیر شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، با بیان اینکه این راه پرافتخار قابلیت استمرار و جهانی‌شدن دارد، اضافه کرد: این مسیر این قابلیت را دارد که همه انسان‌های روی کره زمین که از وضعیتی که ستمگران به آنان تحمیل کردند، خارج شوند و با ندای بعثت، پرچم پرافتخار اسلام را بلند کنند. این کشور می‌تواند نقطه‌ای برای آگاهی‌ها و آمادگی برای ظهور امام زمان(عح) باشد.