معاون پژوهش حوزه علمیه استان تهران
پژوهش در صدر اولویت‌های مدارس علمیه قرار بگیرد
حجت‌الاسلام والمسلمین اکبری، معاون پژوهش حوزه علمیه استان تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری حوزه، چالش‌های پیش‌روی طلاب در زمنیه تحقیق و پژوهش را مورد بررسی قرارداده است که متن ذیل، مشروح این گفت‌وگو می‌باشد.
□ وضعیت کنونی پژوهش در حوزه علمیه استان تهران چگونه است؟
در بخش معاونت پژوهش مرکز مدیریت حوزه علمیه استان تهران، یک آسیب‌شناسی کلی انجام شد و نتیجه این اقدام این شد که حوزه علمیه در بخش مهارت‌های پژوهشی اقدام مؤثری صورت نگرفته است. طلاب بیشترین محتوای علمی را دارند؛ اما از دانش پژوهش، یک صفحه تحقیق، مقاله یا ارائه مطالب علمی درخواست نمی‌شود. درحال حاضر، طلاب پایه ۱۰ نمی‌توانند، مطلبی به‌عنوان مقاله و کتاب بنویسند؛ چراکه آموزش‌های لازم در این زمینه ندیده‌اند.
□ چالش‌های موجود در زمینه پژوهش چیست و چه برنامه‌هایی برای بهبود وضعیت پژوهش در حوزه علمیه استان در نظر گرفته شده است؟
از چالش‌های مهم، کمبود اساتید متخصص در مهارت‌های پژوهشی و عدم امتیازدهی به این اساتید است. همچنین عدم تشویق کافی برای طلاب، از دیگر چالش‌های موجود است. به‌همین منظور یکی از برنامه‌ها، ایجاد سامانه‌های گزارش‌دهی مستقیم مدارس است. برنامه‌ریزی برای دوره‌های آموزشی متمرکز و تشویق‌های مالی و معنوی برای اساتید و طلاب از دیگر اقدامات است. هدف حوزه علمیه این است که طلاب از همان سال‌های اولیه طلبگی با مهارت‌های پژوهشی آشنا شوند تا در آینده بتوانند پایان‌نامه‌ها و تحقیقات علمی باکیفیتی ارائه دهند. اقدام دیگر معاونت پژوهش حوزه علمیه، ایجاد بانک نخبگانی استعدادهای برتر و بانک رتبه‌داران جشنواره علامه حلی(ره) است. جشنواره علامه حلی، سالی یک بار برگزار می‌شود و در مرحله اول، یک مسابقه عمومی مدرسه‌ای و در مرحله دوم، استانی و در نهایت به‌صورت کشوری برگزار می‌شود. این جشنواره باعث تقویت و ترویج پژوهش در بین طلاب می‌شود.
□ در مورد تدوین مجلات در مدارس علمیه توسط چه اقداماتی انجام شده است؟
تدوین مجلات یکی دیگر از اقدامات حوزه علمیه است که توسط خود مدارس علمیه و طلاب انجام می‌شود. این مجلات نیاز به استانداردهای پیچیده‌ای ندارند و می‌توانند، با استانداردهای ابتدایی نیز کار کنند. هدف این است که طلاب یک تحقیق و پژوهش در خصوص تحصیلات خود و یا موضوعاتی که برایشان تعیین می‌شود، انجام دهند که همین فعالیت طلاب در مجلات و نشریات حوزوی، باعث جرأت و جسارت مقاله‌نویسی و تدوین کتاب در طلاب و مدارس علمیه خواهد شد.
□ آیا تجهیز کتاب‌خانه‌های مدارس علمیه به‌درستی انجام شده است؟
تأمین و حمایت کتابخانه‌ها از جمله اقدامات مهم دیگر است. گاهی کتاب‌ها وقف می‌شوند و ما این کتاب‌ها را به مدارسی که کتاب ندارند، اختصاص می‌دهیم. از ستاد کتابخانه‌ها هم تجهیزات لازم را دریافت کرده و به مدارس منتقل می‌کنیم. همچنین بحث نسخ خطی و تصحیح کتاب‌های قدیمی نیز مورد توجه قرار گرفته است.
□ وضعیت آموزش مهارت‌های پژوهشی در حوزه علمیه چگونه است؟
در حال حاضر، 90 درصد طلاب در پایه ۱۰ مشغول به تحصیل هستند؛ ولی اکثراً پایان‌نامه ننوشته‌اند. برای رفع این مشکل، حوزه علمیه طرحی به‌نام ماده واحده برای آموزش اساتید تهیه کرده است تا اساتید در زمینه مهارت‌های پژوهش رشد یابند و با همین مهارت‌ها، بتوانند حین تدریس مهارت‌های پژوهش را به طلاب ارائه دهند. همچنین، در جشنواره علامه حلی که سالی یک بار برگزار می‌شود، طلاب می‌توانند، تحقیقات و پژوهش‌های خود را ارائه دهند.
در بخش معاونت پژوهش مرکز مدیریت حوزه علمیه استان تهران، یک آسیب‌شناسی کلی انجام شد و نتیجه این اقدام این شد که حوزه علمیه در بخش مهارت‌های پژوهشی اقدام مؤثری صورت نگرفته است. طلاب بیشترین محتوای علمی را دارند؛ اما از دانش پژوهش، یک صفحه تحقیق، مقاله یا ارائه مطالب علمی درخواست نمی‌شود. درحال حاضر، طلاب پایه ۱۰ نمی‌توانند، مطلبی به‌عنوان مقاله و کتاب بنویسند؛ چراکه آموزش‌های لازم در این زمینه ندیده‌اند.□ چالش‌های موجود در زمینه پژوهش چیست و چه برنامه‌هایی برای بهبود وضعیت پژوهش در حوزه علمیه استان در نظر گرفته شده است؟
از چالش‌های مهم، کمبود اساتید متخصص در مهارت‌های پژوهشی و عدم امتیازدهی به این اساتید است. همچنین عدم تشویق کافی برای طلاب، از دیگر چالش‌های موجود است. به‌همین منظور یکی از برنامه‌ها، ایجاد سامانه‌های گزارش‌دهی مستقیم مدارس است. برنامه‌ریزی برای دوره‌های آموزشی متمرکز و تشویق‌های مالی و معنوی برای اساتید و طلاب از دیگر اقدامات است. هدف حوزه علمیه این است که طلاب از همان سال‌های اولیه طلبگی با مهارت‌های پژوهشی آشنا شوند تا در آینده بتوانند پایان‌نامه‌ها و تحقیقات علمی باکیفیتی ارائه دهند. اقدام دیگر معاونت پژوهش حوزه علمیه، ایجاد بانک نخبگانی استعدادهای برتر و بانک رتبه‌داران جشنواره علامه حلی(ره) است. جشنواره علامه حلی، سالی یک بار برگزار می‌شود و در مرحله اول، یک مسابقه عمومی مدرسه‌ای و در مرحله دوم، استانی و در نهایت به‌صورت کشوری برگزار می‌شود. این جشنواره باعث تقویت و ترویج پژوهش در بین طلاب می‌شود.□ در مورد تدوین مجلات در مدارس علمیه توسط چه اقداماتی انجام شده است؟
تدوین مجلات یکی دیگر از اقدامات حوزه علمیه است که توسط خود مدارس علمیه و طلاب انجام می‌شود. این مجلات نیاز به استانداردهای پیچیده‌ای ندارند و می‌توانند، با استانداردهای ابتدایی نیز کار کنند. هدف این است که طلاب یک تحقیق و پژوهش در خصوص تحصیلات خود و یا موضوعاتی که برایشان تعیین می‌شود، انجام دهند که همین فعالیت طلاب در مجلات و نشریات حوزوی، باعث جرأت و جسارت مقاله‌نویسی و تدوین کتاب در طلاب و مدارس علمیه خواهد شد.□ آیا تجهیز کتاب‌خانه‌های مدارس علمیه به‌درستی انجام شده است؟
تأمین و حمایت کتابخانه‌ها از جمله اقدامات مهم دیگر است. گاهی کتاب‌ها وقف می‌شوند و ما این کتاب‌ها را به مدارسی که کتاب ندارند، اختصاص می‌دهیم. از ستاد کتابخانه‌ها هم تجهیزات لازم را دریافت کرده و به مدارس منتقل می‌کنیم. همچنین بحث نسخ خطی و تصحیح کتاب‌های قدیمی نیز مورد توجه قرار گرفته است.□ وضعیت آموزش مهارت‌های پژوهشی در حوزه علمیه چگونه است؟
در حال حاضر، 90 درصد طلاب در پایه ۱۰ مشغول به تحصیل هستند؛ ولی اکثراً پایان‌نامه ننوشته‌اند. برای رفع این مشکل، حوزه علمیه طرحی به‌نام ماده واحده برای آموزش اساتید تهیه کرده است تا اساتید در زمینه مهارت‌های پژوهش رشد یابند و با همین مهارت‌ها، بتوانند حین تدریس مهارت‌های پژوهش را به طلاب ارائه دهند. همچنین، در جشنواره علامه حلی که سالی یک بار برگزار می‌شود، طلاب می‌توانند، تحقیقات و پژوهش‌های خود را ارائه دهند.