آیت‌الله سیداحمد خاتمی
جایی که ولایت در خطر است باید جان را فدا کرد
بالاترین و برجسته‌ترین الگوگیری از سیره فاطمی، همان چیزی که در پویش «ایران همدل» انجام شد. من در اینجا از همه باید تقدیر و تشکر کنم؛ به‌خصوص از بانوان محترم که در این عرصه انصافاً قدمی پیش‌تر از مردان برداشتند. جداً اقتدا به فاطمه بود: «وَیُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَی حُبِّهِ مِسْکِینًا وَیَتِیمًا وَأَسِیرًا»؛ از بهترین‌ها انفاق کردند و از آنچه که دوست داشتند، انفاق کردند: «لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ»؛ آنچه را که دوست داشتند، از طلا و غیرطلا در طبق اخلاص گذاشتند و برای مجاهدان مخلص راه خدا انفاق کردند. آنچه حضرت فاطمه(س) می‌خواهد، همین است.
بخش فقه و معارف رسانه KHAMENEI.IR در گفت‌وگو با آیت‌الله سیداحمد خاتمی، عضو مجلس خبرگان رهبری، سیره فاطمی را به‌عنوان الگوی زندگی امروز و الگوی مقاومت اسلامی تبیین کرده است که در ادامه می‌خوانید:
□ الگوی فاطمی چه درس‌هایی برای امروز و مسأله جبهه مقاومت دارد؟
الگوی فاطمی آن‌قدر محتوا دارد که توان بیان تمام ابعادش نیست. به‌تعبیر قرآن، او کوثر است؛ کوثر یعنی خیر فراوان. نباید خیر فراوان فاطمه(س) را محدود به کثرت اولاد او دانست؛ گرچه این هم هست. حضرت فاطمه(س) درس‌های فراوانی در هجده بهار عمر مبارکش به بشریت آموخت. درس خداباوری، خستگی‌ناپذیری در دفاع از دین، فداشدن در راه دین و مقاومت در این مسیر. عزیزانی که اهل فقه هستند می‌دانند که در امر به معروف و نهی از منکر، «امن از ضرر» از شرایط است؛ اما فاطمه(س) آموخت، آنجا که ولایت در خطر است، این شرط دیگر مطرح نیست. باید جان را فدا کرد تا خط گم نشود، تا مسیر گم نشود.فاطمه(س) دو چیز را یقیناً می‌دانست: ۱. می‌دانست که تحرکاتش در کوتاه‌مدت تأثیر ندارد؛ ۲. می‌دانست آن‌هایی که بر قدرت سوارند، از این سواری دست بر نخواهند داشت. برای اینکه این راه حمایت از ولایت و خط ولایت کور نشود، آیندگان باید بدانند که صراط مستقیم، صراط علی(ع) است. آیندگان باید بدانند که از این صراط باید حرکت کنند. این صراط، صراط حق است. همین‌جا می‌خواهم این واقعیت را بگویم، الگوی مقاومت در عصر ما، مقام معظّم رهبری، آیت‌اللّه‌العظمی امام خامنه‌ای است. این بزرگ از آن‌گاه که از سال ۱۳۴۲ وارد مبارزه شدند، تا امروز یک ذره از این خط عدول نکرده‌اند. با امام و خط امام بوده‌اند و تاکنون نیز ادامه دارد. به این می‌گویند مقاومت جانانه و اقتدا به سیره فاطمی.
□ یکی از مسائل امروز ما کمک به جبهه مقاومت به‌عنوان واجب شرعی است. مردم کشور ما هم به تأسی از الگوی فاطمی که اطعام فقیر و مسکین بود، نهضتی بپا کردند. تحلیل حضرت‌عالی از این بخش سیره فاطمی چیست؟
این بالاترین و برجسته‌ترین الگوگیری از سیره فاطمی بود؛ همان چیزی که در پویش «ایران همدل» انجام شد. من در اینجا از همه باید تقدیر و تشکر کنم؛ به‌خصوص از بانوان محترم که در این عرصه انصافاً قدمی پیش‌تر از مردان داشتند. جداً اقتدا به فاطمه بود: «وَیُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَی حُبِّهِ مِسْکِینًا وَیَتِیمًا وَأَسِیرًا». از بهترین‌ها انفاق کردند و از آنچه که دوست داشتند، انفاق کردند: «لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ»؛ آنچه را که دوست داشتند، از طلا و غیرطلا در طبق اخلاص گذاشتند و برای مجاهدان مخلص راه خدا انفاق کردند. آنچه فاطمه می‌خواهد، همین است. او عزاداری را چون راه را نشان می‌داد، می‌خواهد؛ اما در کنار عزاداری، رهروی می‌خواهد که الحمدلله انجام شد.
□ یکی از نکاتی که رهبر انقلاب در بحث سیره حضرت زهرا(س) می‌فرمایند، الگو بودن ایشان در عرصه زندگی فردی، عبادی، اجتماعی و سیاسی است. این ابعاد را مقداری توضیح می‌فرمایید.
همان‌طور که عرض کردم، کوثر یعنی همین‌ها. «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ، فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ»؛ این زندگی دریاست؛ دریای درس‌آموزی. این زندگی سه بخش دارد: بخش اول، دوره طفولیت و همراهی با پیامبر(ص) است و سختی‌هایی که در این عرصه داشت. او در کنار پیامبر و همراه پیامبر بود. بخش دوم، زندگی خانوادگی بود. انصافاً الگوی زندگی خانوادگی، این زندگی نه‌ساله است. از آغاز تا پایانش سراسر اسوه است.بخش سوم، ۴۰، ۵۰، ۷۵ یا ۹۵ روز پس از پیامبر(ص) بود که الگوی سیاسی در عرصه حمایت از ولایت بود؛ البته با تدبیر. آنچه را که حضرت فاطمه(س) انجام داد، همه‌اش دنیای خردورزی بود. آنجا که باید از علی(س) حمایت کند، به خانه مهاجر و انصار رفت. آنجا که باید با گریه معنادار و هدفمندش از علی حمایت کند، حمایت کرد. آنجا که باید با وصیت ماندگارش از مظلومیت علی و فاطمه بگوید، این کار را انجام داد. این سه بخش زندگی، بخش‌های بسیار درس‌آموزی دارد که جا دارد، تحلیل‌گران سیره فاطمی این سه بخش را مورد مداقه قرار بدهند.
□ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پیوسته بر این تأکید دارند که زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) را باید شناخت و فهمید. به نظر شما، دلیل این‌همه تأکید چیست؟
دلیل این تأکید آن است که حضرت بقیة‌الله‌الاعظم ارواحنا فداه می‌فرماید: «فاطمه الگوی من است.» تأکید رهبر انقلاب اسلامی در پی تأکید حضرت بقیة‌الله‌الاعظم(عج) است که باید زندگی دختر پیغمبر(ص) از آغاز تا پایانش را به‌عنوان الگو برگزید. این پیروی کردن، زندگی را مبارک می‌گرداند؛ یعنی زندگی را به‌گونه‌ای خواهد ساخت که این زندگی عطر الهی داشته باشد؛ «صِبْغَةَ‌اللَّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً». همین‌جا تأکید می‌کنم که در بین عالمان دین ما، از چهره‌های برجسته تحلیل‌گران سیره معصومین(ع)، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای کارهای خاصی انجام داده‌اند. ایشان از قبل از انقلاب، عنایت خاصی به سیره اهل‌بیت(ع) داشتند. بعد از انقلاب نیز کتاب‌های ایشان در باب سیره اهل‌بیت قطعاً منبع است و پژوهشگران را تشویق می‌کنم، از این منبع سودمند بهره ببرند.
□ از منظر سیره فاطمی، مسأله جهاد تبیین چه اهمیتی دارد؟
جهاد تبیین از ابعاد جهاد است و جهاد یعنی تلاش در راه خدا. یک بعد جهاد، جهاد نظامی است و یک بعد جهاد، جهاد تبیین است: «الَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَیَخْشَوْنَهُ وَلَا یَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ». حضرت زهرا(س) نه‌تنها با خطبه فدکیه؛ بلکه با سایر خطبه‌هایش نیز جهاد تبیین را در اوج خودش داشت. جهاد تبیینی که دخترش، شیرزن قهرمان کربلا، از او آموخت. آموخت که راز ماندگاری عاشورا جهاد تبیین است. ریشه این جهاد، تبیین سیره فاطمی است و ریشه این جهاد تبیین، خطبه فدکیه حضرت زهرا(س) است.
بخش فقه و معارف رسانه KHAMENEI.IR در گفت‌وگو با آیت‌الله سیداحمد خاتمی، عضو مجلس خبرگان رهبری، سیره فاطمی را به‌عنوان الگوی زندگی امروز و الگوی مقاومت اسلامی تبیین کرده است که در ادامه می‌خوانید:
□ الگوی فاطمی چه درس‌هایی برای امروز و مسأله جبهه مقاومت دارد؟
الگوی فاطمی آن‌قدر محتوا دارد که توان بیان تمام ابعادش نیست. به‌تعبیر قرآن، او کوثر است؛ کوثر یعنی خیر فراوان. نباید خیر فراوان فاطمه(س) را محدود به کثرت اولاد او دانست؛ گرچه این هم هست. حضرت فاطمه(س) درس‌های فراوانی در هجده بهار عمر مبارکش به بشریت آموخت. درس خداباوری، خستگی‌ناپذیری در دفاع از دین، فداشدن در راه دین و مقاومت در این مسیر. عزیزانی که اهل فقه هستند می‌دانند که در امر به معروف و نهی از منکر، «امن از ضرر» از شرایط است؛ اما فاطمه(س) آموخت، آنجا که ولایت در خطر است، این شرط دیگر مطرح نیست. باید جان را فدا کرد تا خط گم نشود، تا مسیر گم نشود.فاطمه(س) دو چیز را یقیناً می‌دانست: ۱. می‌دانست که تحرکاتش در کوتاه‌مدت تأثیر ندارد؛ ۲. می‌دانست آن‌هایی که بر قدرت سوارند، از این سواری دست بر نخواهند داشت. برای اینکه این راه حمایت از ولایت و خط ولایت کور نشود، آیندگان باید بدانند که صراط مستقیم، صراط علی(ع) است. آیندگان باید بدانند که از این صراط باید حرکت کنند. این صراط، صراط حق است. همین‌جا می‌خواهم این واقعیت را بگویم، الگوی مقاومت در عصر ما، مقام معظّم رهبری، آیت‌اللّه‌العظمی امام خامنه‌ای است. این بزرگ از آن‌گاه که از سال ۱۳۴۲ وارد مبارزه شدند، تا امروز یک ذره از این خط عدول نکرده‌اند. با امام و خط امام بوده‌اند و تاکنون نیز ادامه دارد. به این می‌گویند مقاومت جانانه و اقتدا به سیره فاطمی.□ یکی از مسائل امروز ما کمک به جبهه مقاومت به‌عنوان واجب شرعی است. مردم کشور ما هم به تأسی از الگوی فاطمی که اطعام فقیر و مسکین بود، نهضتی بپا کردند. تحلیل حضرت‌عالی از این بخش سیره فاطمی چیست؟
این بالاترین و برجسته‌ترین الگوگیری از سیره فاطمی بود؛ همان چیزی که در پویش «ایران همدل» انجام شد. من در اینجا از همه باید تقدیر و تشکر کنم؛ به‌خصوص از بانوان محترم که در این عرصه انصافاً قدمی پیش‌تر از مردان داشتند. جداً اقتدا به فاطمه بود: «وَیُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَی حُبِّهِ مِسْکِینًا وَیَتِیمًا وَأَسِیرًا». از بهترین‌ها انفاق کردند و از آنچه که دوست داشتند، انفاق کردند: «لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ»؛ آنچه را که دوست داشتند، از طلا و غیرطلا در طبق اخلاص گذاشتند و برای مجاهدان مخلص راه خدا انفاق کردند. آنچه فاطمه می‌خواهد، همین است. او عزاداری را چون راه را نشان می‌داد، می‌خواهد؛ اما در کنار عزاداری، رهروی می‌خواهد که الحمدلله انجام شد.□ یکی از نکاتی که رهبر انقلاب در بحث سیره حضرت زهرا(س) می‌فرمایند، الگو بودن ایشان در عرصه زندگی فردی، عبادی، اجتماعی و سیاسی است. این ابعاد را مقداری توضیح می‌فرمایید.
همان‌طور که عرض کردم، کوثر یعنی همین‌ها. «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ، فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ»؛ این زندگی دریاست؛ دریای درس‌آموزی. این زندگی سه بخش دارد: بخش اول، دوره طفولیت و همراهی با پیامبر(ص) است و سختی‌هایی که در این عرصه داشت. او در کنار پیامبر و همراه پیامبر بود. بخش دوم، زندگی خانوادگی بود. انصافاً الگوی زندگی خانوادگی، این زندگی نه‌ساله است. از آغاز تا پایانش سراسر اسوه است.بخش سوم، ۴۰، ۵۰، ۷۵ یا ۹۵ روز پس از پیامبر(ص) بود که الگوی سیاسی در عرصه حمایت از ولایت بود؛ البته با تدبیر. آنچه را که حضرت فاطمه(س) انجام داد، همه‌اش دنیای خردورزی بود. آنجا که باید از علی(س) حمایت کند، به خانه مهاجر و انصار رفت. آنجا که باید با گریه معنادار و هدفمندش از علی حمایت کند، حمایت کرد. آنجا که باید با وصیت ماندگارش از مظلومیت علی و فاطمه بگوید، این کار را انجام داد. این سه بخش زندگی، بخش‌های بسیار درس‌آموزی دارد که جا دارد، تحلیل‌گران سیره فاطمی این سه بخش را مورد مداقه قرار بدهند.□ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پیوسته بر این تأکید دارند که زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) را باید شناخت و فهمید. به نظر شما، دلیل این‌همه تأکید چیست؟
دلیل این تأکید آن است که حضرت بقیة‌الله‌الاعظم ارواحنا فداه می‌فرماید: «فاطمه الگوی من است.» تأکید رهبر انقلاب اسلامی در پی تأکید حضرت بقیة‌الله‌الاعظم(عج) است که باید زندگی دختر پیغمبر(ص) از آغاز تا پایانش را به‌عنوان الگو برگزید. این پیروی کردن، زندگی را مبارک می‌گرداند؛ یعنی زندگی را به‌گونه‌ای خواهد ساخت که این زندگی عطر الهی داشته باشد؛ «صِبْغَةَ‌اللَّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً». همین‌جا تأکید می‌کنم که در بین عالمان دین ما، از چهره‌های برجسته تحلیل‌گران سیره معصومین(ع)، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای کارهای خاصی انجام داده‌اند. ایشان از قبل از انقلاب، عنایت خاصی به سیره اهل‌بیت(ع) داشتند. بعد از انقلاب نیز کتاب‌های ایشان در باب سیره اهل‌بیت قطعاً منبع است و پژوهشگران را تشویق می‌کنم، از این منبع سودمند بهره ببرند.□ از منظر سیره فاطمی، مسأله جهاد تبیین چه اهمیتی دارد؟
جهاد تبیین از ابعاد جهاد است و جهاد یعنی تلاش در راه خدا. یک بعد جهاد، جهاد نظامی است و یک بعد جهاد، جهاد تبیین است: «الَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَیَخْشَوْنَهُ وَلَا یَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ». حضرت زهرا(س) نه‌تنها با خطبه فدکیه؛ بلکه با سایر خطبه‌هایش نیز جهاد تبیین را در اوج خودش داشت. جهاد تبیینی که دخترش، شیرزن قهرمان کربلا، از او آموخت. آموخت که راز ماندگاری عاشورا جهاد تبیین است. ریشه این جهاد، تبیین سیره فاطمی است و ریشه این جهاد تبیین، خطبه فدکیه حضرت زهرا(س) است.