ترویج مکتب اهل‌بیت(ع) در سرزمین لبخندها
در دنیای امروز، گسترش معارف اسلامی و ترویج مکتب اهل‌بیت(ع) در اقصی‌نقاط جهان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تایلند با جمعیتی بالغ بر ۷۰ میلیون نفر، یکی از جوامع فرهنگی و مذهبی متنوع در آسیا به‌شمار می‌آید. حدود ۵.۷ میلیون مسلمان در این کشور زندگی می‌کنند که به دو گروه اهل تسنن و شیعه تقسیم می‌شوند. شیعیان تایلند، با تکیه بر تاریخ دیرینه خود، امروزه با تلاش علما و مبلغان دینی در حال گسترش آموزه‌های تشیع هستند.
هفته‌نامه افق حوزه در گفت‌وگویی اختصاصی با سید مبارک حسینی، رئیس انجمن دانش‌آموختگان ایران - تایلند، به بررسی فعالیت‌های وی در تایلند و تأثیر انقلاب اسلامی بر جامعه مسلمانان این کشور می‌پردازد. سید مبارک حسینی، نقش مهمی در ترویج فرهنگ اسلامی و گسترش دانش دینی در میان مسلمانان تایلند ایفا کرده است. از تأسیس حوزه‌های علمیه تا ترجمه و نشر آثار مذهبی، او به دنبال ایجاد پلی میان فرهنگ ایرانی و تایلندی است.
□ لطفاً خودتان را معرفی کنید و فعالیت‌هایی را که در تایلند انجام می‌دهید، شرح دهید؟
بنده سید مبارک حسینی از کشور تایلند هستم. اگر بخواهم تایلند را از دیدگاه یک طلبه ایرانی یا مبلّغ حوزه معرفی کنم، باید بگویم که این کشور حدود ۷۰ میلیون نفر جمعیت دارد که حدود ۶۲ میلیون نفر از آنان پیرو آیین بودایی هستند. تایلند همچنین حدود ۵.۷ میلیون مسلمان دارد که به دو دسته اهل تسنن و شیعه تقسیم می‌شوند و اکثریت مسلمانان آن اهل تسنن هستند. شیعیان در این کشور، حدود ۵۰ هزار نفر جمعیت دارند و پیشینه آنان به حدود ۴۹۰ سال پیش بازمی‌گردد. در آن زمان، یک تاجر روحانی ایرانی به‌نام شیخ احمد قمی به تایلند سفر کرد و در دربار پادشاهی خدمت کرد. او تا مقام شیخ‌الاسلام و وزیر اعظم تایلند ارتقا یافت و به‌عنوان اولین خارجی، به منصب نخست‌وزیری این کشور رسید. نوادگان شیخ احمد قمی هنوز در تایلند زندگی می‌کنند که حدود ۱۰ تا ۱۳ خانوار هستند؛ از این تعداد، ۹ خانواده به بودایی‌گری روی آورده‌اند و ۳ تا ۴ خانواده همچنان مسلمان و شیعه باقی مانده‌اند. جمعیت نوادگان او تقریباً ۴۰۰۰ نفر است. گروه دوم از شیعیان تایلند، کسانی هستند که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، به مذهب تشیع گرویدند.پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران که تأثیرات گسترده‌ای در سراسر جهان داشت، بسیاری از کارشناسان و علمای دینی اهل تسنن که از بزرگان و صاحب‌نظران در مسائل مذهبی بودند، به بررسی و مطالعه عمیق درباره اعتقادات و آموزه‌های مذهب تشیع پرداختند. نتیجه این مطالعات، آشنایی بیشتر با عمق و ریشه‌های اعتقادی شیعه بود و همین باعث شد که تعدادی از این علمای برجسته، به مذهب تشیع گرایش پیدا کرده و شیعه شوند. این حرکت تأثیر قابل توجهی در جامعه مسلمانان تایلند داشت و موجبات گسترش مکتب تشیع را در این کشور فراهم کرد.
یکی از اندیشمندان و خطیبان برجسته در اوایل انقلاب که فعالیت‌های بسیاری داشت، آقای سید محمودشاه حسینی، عموی بنده است. همچنین آقای سیدسلیمان حسینی، رهبر شیعیان تایلند و پسرعمه من، از دیگر افراد تأثیرگذار در این حوزه بوده‌اند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ایشان به ایران آمد و در سال ۱۳۶۴ در مدرسه حجتیه مشغول به تحصیل در حوزه شد. پس از ۱۲ تا ۱۳ سال تحصیل، به تایلند بازگشت و با تلاش‌های گسترده، مکتب اهل‌بیت(ع) را در این کشور ترویج داد.
در آن زمان، جامعةالمصطفی که به‌نام مرکز جهانی علوم اسلامی شناخته می‌شد و سازمان مدارس اسلامی، به امور تبلیغاتی و آموزشی پرداخته بودند. آقای سیدسلیمان حسینی به‌همراه مرحوم شهید حسین‌پور، در سال ۱۳۷۶ در جنوب تایلند، شهر ناخون راتچاسیما، حوزه علمیه پسرانه المهدی(عج) را تأسیس کردند. همچنین مسجدی به یاد امام خمینی(قد) با نام «مسجد روح‌الله» نیز تأسیس شد. این حوزه علمیه تا امروز فعالیت می‌کند و بیش از ۷۰۰ نفر فارغ‌التحصیل دارد. فارغ‌التحصیلان پس از پایان دوره کاردانی و موفقیت در آزمون، برای ادامه تحصیل به جامعةالمصطفی در ایران منتقل می‌شوند.
یک سال پس از تأسیس حوزه علمیه پسرانه، مرحوم شهید حسین‌پور و خانم بشری هدایه حسینی به‌همراه خانم رویدت، حوزه علمیه خواهران المهدیه را در شهر بانکوک، مرکز تایلند، تأسیس کردند. فارغ التحصیلان این حوزه نیز پس از قبولی در آزمون به جامعةالمصطفی(ص)، مدرسه بنت‌الهدی یا جامعةالزهرا(س) در ایران برای ادامه تحصیل می‌آیند. در حال حاضر، حدود ۱۵۰ طلبه در حال تحصیل هستند و بیش از ۳۵۰ نفر از ایران فارغ‌التحصیل شده‌اند. در سال ۲۰۱۲، انجمن روحانیون تایلند، انجمن دانش‌آموختگان را تأسیس کرد که در دوره اول آن، سیدسلیمان حسینی ریاست داشت. در دوره‌های بعدی، آقای شیخ زین‌العابدین و بنده، ریاست انجمن را بر عهده داشتیم. این انجمن در زمینه‌های فرهنگی، علمی و سیاسی فعالیت می‌کند و به ترجمه، نشر و مصاحبه‌های دینی نیز پرداخته است.
□ نشریاتی که در حال حاضر مشغول به آنها هستید، به چه صورت منتشر می‌شوند؟
بنده ابتدا بیوگرافی خودم را عرض می‌کنم. در سال ۱۳۷۰ به ایران آمدم، در آن زمان نوجوان بودم و به‌همراه سیدسلیمان حسینی، تحصیلات طلبگی را آغاز کردیم. آن زمان، مرکز جهانی هنوز ما را پذیرش نمی‌کرد؛ زیرا سن ما کمتر از ۱۵ سال بود؛ اما پس از یک سال، پذیرفته شدم و تا سال ۱۳۷۶ در ایران تحصیل کردم. پس از پایان دوره کارشناسی، به تایلند بازگشتم و فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی خود را شروع کردم. در کنار این فعالیت‌ها، تحصیلات آکادمیک خود را در تایلند نیز ادامه دادم و از مقطع راهنمایی تا دیپلم، لیسانس، فوق لیسانس و در نهایت دکترا پیش رفتم و اکنون دکترای علوم سیاسی دارم.
در سال ۲۰۱۰ به‌عنوان کارشناس اسلام و مسلمین در پارلمان تایلند فعالیت داشتم و همزمان برنامه‌های تلویزیونی را در تایلند اجرا می‌کردم. همچنین یک شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای خصوصی برای ماه مبارک رمضان و ماه محرم راه‌اندازی کردم. علاوه بر این، مدیریت سایت پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آقا را در تایلند بر عهده دارم و سخنرانی‌ها و دیدارهای ایشان را به زبان تایی ترجمه می‌کنم.
بنده همچنین احکام و استفتائات حضرت آقا را ترجمه کرده‌ام. آخرین کتابی که ترجمه کردم، کتاب «از هیچ چیز نمی‌ترسیدم» از سردار شهید قاسم سلیمانی بود. از دیگر آثار ترجمه‌شده می‌توان به «جرعه وصال» آیت‌الله‌العظمی بهجت(ره) و یک تفسیر موضوعی قرآن اشاره کرد.
□ آیا جامعه آکادمیک تایلند ارتباط خوبی با آثار ترجمه‌شده برقرار کرده است؟
بله، جامعه آکادمیک و قشر خاص اهل مطالعه در تایلند ارتباط خوبی با این آثار داشته‌اند.
□ آیا نخبه‌ها نیز از این آثار استقبال کرده‌اند؟
بله، به‌ویژه با کتاب حاج قاسم ارتباط بسیار خوبی برقرار کرده‌اند.
□ دلیل این استقبال از کتاب حاج قاسم چه بوده است؟
دلیل اصلی این استقبال، محبوبیت و معروفیت سردار قاسم سلیمانی است. او به‌خاطر مبارزه علیه داعش و ترور شدن توسط آمریکا در میان مسلمانان و حتی غیرمسلمانان شهرت فراوانی دارد. بسیاری از افراد، به دنبال مطالعه آثار مرتبط با او هستند.
□ شناخت بودایی‌ها از داعش چگونه است؟
داعش در همه جای دنیا به‌عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شود. موفقیت حاج قاسم سلیمانی در سرکوب داعش و از بین بردن آنها، به محبوبیت و اهمیت او افزوده است. کتاب زندگینامه خودنوشت حاج قاسم سلیمانی، اولین اثر منتشرشده از دفتر نشر و حفظ آثار اوست و ارتباطی با مسائل سیاسی ندارد.
□ دیدگاه سیاسی و سطح آگاهی مردم تایلند چگونه است؟
مردم تایلند تمایل به گرایش‌های آمریکایی دارند؛ اما ما در حال تلاش برای فرهنگ‌سازی هستیم. حتی در زمان جنگ اسرائیل با حماس نیز، مصاحباتی انجام داده و آنها را منتشر کردیم.
□ آشنایی نسل شیعیان جدید با امام خمینی(قد) چگونه بود؟
نسل جدید شیعیان در تایلند عموماً علمای دینی هستند. اگرچه بیشتر آنها اهل تسنن هستند؛ اما مسلمانند. به-عنوان مثال، عموی من یکی از کارشناسان مهم دینی است که کتب باارزشی نوشته و در زمینه سیاست فعالیت‌های قابل توجهی داشته است.
پس از انقلاب اسلامی، این افراد به مطالعه درباره امام خمینی(قد) و انقلاب اسلامی پرداختند و به‌خاطر حرکت سیاسی ایران، در زمینه مسائل اعتقادی، تجدید نظر کردند.
□ یعنی حضور مرحوم قمی برای تبلیغ مذهب شیعه تأثیری نداشت؟
حضور مرحوم قمی تأثیرگذار بود و در آن زمان، شیعه به وجود آمد؛ هرچند تعداد شیعیان اندک بود.
□ آیا شیعه‌های قدیم و نسل جدید با هم تفاوت ذاتی دارند؟
خیر، از نظر اعتقادی تفاوت ذاتی ندارند؛ اما ممکن است در برگزاری مراسم‌ها کمی تفاوت داشته باشند.
□ ویژگی هرکدام از آنها چگونه است؟ آیا از یکدیگر تفکیک شده‌اند؟
خیر، شیعیان قدیم و نسل جدید از یکدیگر جدا نیستند و ارتباطی گرم و صمیمی با هم دارند. اگر مستند ماجرای تایلند را که حدود ۲۵ بار از شبکه افق و دیگر رسانه‌ها پخش شده است، مشاهده کنید، قسمتی از مجموعه ما در ناخون، واقع در جنوب تایلند را خواهید دید. این مستند در آپارات، یوتیوب و شبکه مستند با نام «ماجرای تایلند» قابل مشاهده است.
همچنین مستند دیگری تحت عنوان «یوسف مصر، عزیز تایلند» وجود دارد که دوست بنده آن را ساخته و بیشتر درباره شیعیان تحت تأثیر شیخ احمد قمی در تایلند است.
□ سیر سیادت شما به چه صورت است؟
اجداد ما حدود ۱۵۰ سال پیش از پاکستان به تایلند مهاجرت کردند. پیش‌تر، حدود ۲۰۰ سال پیش، از سمرقند و بخارا و ۴۰۰ سال پیش از حضرالموت یمن و ۷۰۰ سال پیش از مدینه به این مناطق آمده بودند. بنابراین، بر اساس شجره‌نامه ما که به نقوی ها تعلق دارد، آنها ابتدا از مدینه فرار کرده، سپس به حضرالموت یمن رفته، بعد به سمرقند و بخارا و سپس به پاکستان و در نهایت به تایلند مهاجرت کردند.
□ با سادات نقوی پاکستان هم ارتباط دارید؟
بله، با سادات نقوی در پاکستان در ارتباط هستیم.
□ آیا شیعیان تایلند دقیقاً شبیه به شیعیان خودمان هستند؟ آیا شیعیان از لحاظ اطلاعات دینی و معارف شیعی کامل هستند؟
شیعیان تایلند در مقایسه با شیعیان ایران، ممکن است کمی در اطلاعات و معارف دینی ضعیف‌تر باشند؛ اما در خط ولایت و انقلاب اسلامی، به رهبری حضرت آقا پای‌بند هستند. دوستان شیعیان شیخ احمد قمی(ره)، دارای ۵ مسجد و ۴ حسینیه هستند و بیشتر بر روی مراسمات امام حسین(ع) تمرکز ویژه‌ای دارند. همچنین به تمام مراسم مذهبی و دینی اهمیت بالایی قائل هستند. شیعیان بعد از انقلاب که به آنها شیعیان خمینی(ره) نیز گفته می‌شود، بسیار خون‌گرم، انقلابی و بسیجی هستند و همواره در خط مقدم سیاست در کنار شیعیان شیخ احمد حضور دارند.
□ حاکمیت با ترویج تشیع در تایلند مشکلی ندارد؟
خیر، می‌توان گفت تایلند بهترین کشور از لحاظ آزادی و امنیت است. آزادی دین و ادیان در این کشور بسیار خوب است و حتی تأسیس مسجد، حسینیه، مدرسه و حوزه علمیه به‌راحتی امکان‌پذیر است؛ درحالیکه در مالزی اجازه تأسیس مدارس شیعه داده نمی‌شود و اگر بیش از ۵ نفر مراسم مذهبی برگزار کنند، پلیس امنیت آنها را دستگیر می‌کند. در تایلند، تنها شرط این است که بر علیه پادشاه قیام نشود و به‌دلیل اینکه پادشاه با همه ادیان رابطه خوبی دارد و آزادی بیان نیز وجود دارد، انتخاب دین طبق اراده شخص آزاد است.
□ بودایی‌های تایلند با جاهای دیگر تفاوت دارند؟
بودایی‌های تایلند بسیار خونسرد هستند و مردم تایلند به‌خاطر لبخند و خوش‌برخوردی‌شان شناخته می‌شوند؛ اما از لحاظ آداب و رسوم، اعتقادات و پرستش، مقداری با جاهای دیگر تفاوت دارند.
□ کدام بخش از معارف اهل‌بیت(ع) و مباحث اخلاقی برای آنها جذابیت دارد؟ آیا کسی می‌تواند از این طریق در آنجا برای تبلیغ ورود پیدا کند؟
بودایی‌ها بیشتر به مسائل مهدویت و منجی علاقه‌مند هستند؛ زیرا در دین و کتاب بودا نیز، مطالبی درباره حضرت حجت(عج) و منجی آخر و ویژگی‌های او مطرح شده است.
□ آیا این بخش به زبان فارسی هم ترجمه شده است؟
خیر، زیرا این مطالب به مقدار زیادی نیستند.
□ در تایلند مسیحیت چگونه است؟
مسیحیت در تایلند بسیار کم است و تأثیر زیادی ندارد.
□ تایلند یهودی هم دارد؟
خیر، در تایلند یهودی وجود ندارد و اگر هم باشد، تعداد آنها بسیار کم است.
□ آیا دین اسلام در تایلند دین خوش‌نامی است؟
بله، اسلام در تایلند، دین خوش‌نامی است؛ به‌طوری‌که در حال حاضر، رئیس مجلس، نمایندگان مجلس و وزیر کشور و معاون وزیر کشاورزی تایلند مسلمان هستند.
□ در آیین بودا به‌جز بخش منجی آخر و مهدویت، نقطه اشتراک دیگری هم با مسلمانان وجود دارد؟
از لحاظ علمی، بله؛ ما نشست‌های علمی بین ادیان بودا و اسلام، از جنبه‌های عرفان نظری و عملی، مسالمت‌آمیز و... داشتیم. نشست دیگری هم به‌نام «صلح جهان» برگزار شده است؛ اما از لحاظ سیاسی، زیاد شباهتی به یکدیگر نداریم. فقط قشری از دولت و مردم، از آمریکا گریختند و به سمت روسیه، چین و ایران آمدند. ما در زمینه هم‌پیمانی تفکرات ضدآمریکا نیز فعال بودیم.
□ در کتابخانه‌های تایلند کتاب‌هایی از اهل سنت و شیعه وجود دارد که نیاز به نشر یا ترمیم داشته باشند؟
اطلاعی از این موضوع ندارم.
□ نگاه مردم تایلند نسبت به رهبران ایران و حاکمیت ایران چگونه است؟
دو دیدگاه وجود دارد. دیدگاه اول، همان دیدگاه عوام‌الناس است که اعتقاد به دیکتاتور بودن حاکمیت ایران دارد. آنها معتقدند که ایران عقب افتاده است و به حقوق زنان احترام نمی‌گذارد؛ به‌ویژه در زمان مسئله مهسا امینی، خبرگزاری‌های غربی بسیار پوشش خبری داشتند؛ اما اندیشمندان، کارشناسان و افراد دولتی بااستعداد می‌دانند که حقوق زنان در ایران پابرجاست و دیکتاتوری وجود ندارد. آنها مدیریت رهبری را عادلانه می-دانند و ایران را به‌عنوان یک کشور پیشرفته، ضدآمریکا و ضدصهیونیسم می‌شناسند. مردمی که به‌عنوان توریست به ایران آمده‌اند، به‌طور ۱۰۰ درصد از ایران راضی هستند و از آن تعریف می‌کنند.
□ نظام آموزشی تایلند و گزینش افراد برای اعزام به ایران چگونه است؟
کسانی که در حوزه علمیه مشغول به تحصیل می‌شوند، به‌صورت داوطلبانه این کار را انجام می‌دهند. این افراد از سوم راهنمایی وارد حوزه می‌شوند و در عین تحصیل، تحصیلات آکادمیک خود را نیز ادامه می‌دهند. پس از سه سال و نیم تحصیل در متون درسی المصطفی، این افراد دیپلم آکادمیک خود را کسب کرده و نمایندگان المصطفی از آنها آزمون جامع می‌گیرند. هر سال حدود ۱۰ نفر در این آزمون شرکت می‌کنند و افرادی که نمره قبولی می‌گیرند، به ایران برای ادامه تحصیل اعزام می‌شوند.
□ سرنوشت افرادی که قبول نمی‌شوند، چه می‌شود؟
بقیه افراد آزاد هستند که یا به زندگی عادی خود ادامه دهند، یا در سایر دانشگاه‌ها ادامه تحصیل کنند یا به مشاغل مختلف مشغول شوند.
□ آیا مدرک المصطفی در تایلند اعتبار دارد؟
در حال حاضر مدرک المصطفی(ص) در تایلند وجود ندارد؛ اما اگر فردی برای ادامه تحصیل به ایران بیاید، می‌تواند مدرک المصطفی را دریافت کند. در دوره‌ای که من رئیس انجمن بودم، تلاش کردم تا مدرک المصطفی را به رسمیت بشناسانم و پس از دوندگی‌های بسیار، موفق شدم این مدرک را به رسمیت بشناسانم و مورد تأیید وزارت امور خارجه تایلند و وزارت علوم قرار گیرد. اکنون افراد می‌توانند پس از تأیید مدرک خود توسط وزارت علوم، استاد دانشگاه شوند یا ادامه تحصیل دهند.
□ تأیید مدرک المصطفی در تایلند
تایلند اولین کشور غیراسلامی است که مدرک المصطفی را تأیید می‌کند؛ درحالیکه برخی کشورهای اسلامی هنوز این مدرک را تأیید نکرده‌اند. من تاکنون حدود ۳۰ مدرک المصطفی را در تایلند تأیید کرده‌ام.
□ شما در تایلند با همین لباس‌ها حضور دارید؟
خیر، من فقط در مراسمات خاص با این لباس‌ها حاضر می‌شوم. مردم تایلند احترام زیادی برای روحانیت قائل هستند. همچنین مانگ‌ها که راهب‌های دین بودا هستند، لباس زرنگار می‌پوشند و از احترام ویژه‌ای برخوردارند.
□ آیا در کشورهای اطراف تایلند هم به روحانیت احترام می‌گذارند؟
بله، در کشورهای اطراف تایلند نیز احترام زیادی برای روحانیون دین بودا قائل هستند. این احترام در کشورهایی مانند ویتنام، کامبوج و میانمار نیز مشاهده می‌شود و در تایلند به لباس روحانیت ما هم احترام گذاشته می‌شود.
□ آیا مسلمانان در تایلند در یک نقطه خاص متمرکز هستند؟
خیر، مسلمانان در تایلند به‌صورت پراکنده زندگی می‌کنند. بیشتر آنها در جنوب تایلند که هم‌مرز با مالزی است، سکونت دارند.
□ آیا افرادی که در جامعةالمصطفی تحصیل می‌کنند، در جامعه تأثیرگذار هستند؟
بله، برخی از افراد تأثیرگذار هستند؛ اما نمی‌توان گفت که همه آنها تأثیر دارند. این موضوع بستگی به خود فرد دارد و به‌میزان زحمتی که برای فعالیت‌های علمی و اجتماعی می‌کشد.
□ آیا خود مردم به سمت روحانیون گرایش دارند یا روحانیون باید به سمت مردم بروند؟
هر دو حالت وجود دارد؛ اما در کل، روحانیون پایگاه‌های خاصی دارند؛ مانند مسجدها، حسینیه‌ها و مدارس و در این مکان‌ها فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند. برای مراسمات خاص، مجلس‌هایی برگزار می‌کنند و مردم نیز به این مجالس می‌آیند. با این حال، باید روحانیون بیشتر در بین قشر مردم بودایی، به‌ویژه در دانشگاه‌ها حضور پیدا کنند و مطالب علمی اسلام ناب را ترویج کنند؛ همانند شهید مطهری و شهید بهشتی.
□ یعنی سؤالات فنی در دانشگاه‌ها پیش می‌آید که آنها قادر به پاسخگویی آن سؤالات نیستند؟
خیر، این‌گونه نیست؛ بلکه روحانیون باید همت بیشتری داشته باشند تا بتوانند، کرسی‌های تدریس در دانشگاه‌های تایلند را به دست آورند. درست است که منبر جزء وظایف مهم روحانیت و مبلغ دینی است؛ اما ما باید فراتر از منبر برویم. به نظر من، در کنار منبر رفتن، باید در دانشگاه‌ها مشغول تدریس شویم. هنر یک مبلغ دینی این است که نظریه‌های اسلام و شیعه را برای بودایی‌ها توضیح دهد و نظریه‌های غربی را نقد کند.
□ حضرت‌عالی در این عرصه هم ورود داشته‌اید؟
بله، من نیز در این زمینه فعالیت‌هایی انجام داده‌ام. در دانشگاه‌های تایلند به‌صورت مجازی نشست‌های علمی، سمینارها و وبینارها برگزار کرده‌ام. به‌عنوان مثال، درباره نظریه اسلام و دموکراسی یا نظریه ولایت فقیه تدریس داشته‌ام و تمایل دارم، روحانیون را به این سمت هدایت کنم.
□ نکته‌ای که در جهان اسلام وجود دارد، چیست؟
جهان اسلام در یک نقطه ضعف دارد. به‌عنوان مثال، فارغ‌التحصیلان الازهر مصر یا المدینه در عربستان که وهابی هستند و همچنین فارغ التحصیلان دانشگاه ابوبکر در پاکستان، نمی‌توانند با کارشناسان سیاسی که در غرب تحصیل کرده‌اند، در کنفرانس‌های خبری رقابت کنند. این افراد بیشتر دروس تفسیر و فقه را می‌خوانند و در مورد مسائل سیاسی جهان، به‌ویژه مسائل سیاسی جهان اسلام، توانایی تحلیل ندارند.
□ نظرتان درباره این موضوع چیست؟
من همیشه از دوستانم درخواست می‌کنم که در این زمینه فعالیت داشته باشند و به طلاب می‌گویم که شما هم در این زمینه تلاش کنید و کارهایی ارائه دهید. اگر کاری نکنید، تریبون‌ها بر ضد ما فعالیت خواهند کرد و ما از دست می‌رویم. ما باید بتوانیم، از جمهوری اسلامی ایران، انقلاب اسلامی و دین اسلام و همچنین مردم مظلوم فلسطین دفاع کنیم.
□ آیا تبلیغات اسلام‌ستیزی یا اسلام‌هراسی در تایلند وجود دارد؟
شاید تبلیغات اسلام‌ستیزی وجود داشته باشد؛ اما الحمدلله کار مؤثری نمی‌توانند انجام دهند. دلیل این امر روابط مسالمت‌آمیز میان مردم بودا و مسلمانان است. ما حتی یک مورد هم نداریم که حجاب را به‌طور اجباری از سر کسی برداشته باشند. در کشور ما نسبت به سایر کشورهایی که ادعای دموکراسی و حقوق زنان دارند، وضعیت بهتری وجود دارد و در مجلس، زنانی با حجاب کامل حضور دارند.
□ طلبه‌های تایلندی پس از ورودشان به ایران چه مشکلاتی دارند؟
طلبه‌های تایلندی مشکلات خاصی ندارند؛ اما ممکن است با چالش‌هایی مانند یادگیری زبان فارسی مواجه شوند. همچنین، به‌دلیل تفاوت در شکل ظاهری طلبه‌های تایلندی و شباهت آنها به اتباع افغانستانی، از سوی برخی جوانان، مورد آزار و اذیت کلامی قرار می‌گیرند.
□ بحث غذای حلال و حرام در تایلند چگونه است؟
در تایلند رستوران‌های اسلامی زیادی وجود دارد و غذاهای ایرانی، عربی، ترکی و غیره قابل دسترسی است. برای تهیه غذای حلال، حتماً باید به رستوران‌های اسلامی مراجعه کرد.
□ یعنی در تایلند رستوران‌های اسلامی وجود دارد؟
بله، تعداد زیادی از توریست‌ها از کشورهای اسلامی به تایلند می‌آیند و نیاز به تهیه غذاهای حلال دارند. مسلمانانی که از عربستان به تایلند می‌آیند، به بحث حلال و حرام غذا بسیار حساس هستند و همچنین بر حجاب زنان‌شان تأکید زیادی دارند.
□ آیا ملیت‌گرایی و وفاداری به ملیت در تایلند وجود دارد؟
بله، این وفاداری وجود دارد؛ اما افراد تایلندی حاضر نیستند، مانند برخی دیگر از ملت‌ها، سختی‌های زیادی را تحمل کنند؛ به‌عنوان مثال، آنها تمایل ندارند، به‌عنوان مدافع حرم به نقاط دیگر بروند یا مانند سپاه قدس به جاهای دیگری اعزام شوند. همچنین، اگر با گرانی مواجه شوند، به خیابان‌ها می‌آیند و اعتراض می‌کنند. در مقابل، مردم ایران با وجود تحریم‌های شدید، صبر و تحمل زیادی از خود نشان داده‌اند.
□ بحث تصوف در تایلند چگونه است؟
در تایلند، تصوف اسلامی وجود دارد و بیشتر اهل تصوف از علمای دینی یمن و مراکش پیروی می‌کنند. این جماعت به اهل‌بیت پیامبر(ص) علاقه خاصی دارند و به‌ویژه در جشن میلاد پیامبر اکرم(ص) مراسم بزرگی برگزار می‌کنند و با شیعیان ارتباط خوبی دارند؛ اما این گروه مورد تکفیر وهابی‌ها در تایلند هستند.
گفت‌وگو و تنظیم: حمید کرمی
هفته‌نامه افق حوزه در گفت‌وگویی اختصاصی با سید مبارک حسینی، رئیس انجمن دانش‌آموختگان ایران - تایلند، به بررسی فعالیت‌های وی در تایلند و تأثیر انقلاب اسلامی بر جامعه مسلمانان این کشور می‌پردازد. سید مبارک حسینی، نقش مهمی در ترویج فرهنگ اسلامی و گسترش دانش دینی در میان مسلمانان تایلند ایفا کرده است. از تأسیس حوزه‌های علمیه تا ترجمه و نشر آثار مذهبی، او به دنبال ایجاد پلی میان فرهنگ ایرانی و تایلندی است.
□ لطفاً خودتان را معرفی کنید و فعالیت‌هایی را که در تایلند انجام می‌دهید، شرح دهید؟
بنده سید مبارک حسینی از کشور تایلند هستم. اگر بخواهم تایلند را از دیدگاه یک طلبه ایرانی یا مبلّغ حوزه معرفی کنم، باید بگویم که این کشور حدود ۷۰ میلیون نفر جمعیت دارد که حدود ۶۲ میلیون نفر از آنان پیرو آیین بودایی هستند. تایلند همچنین حدود ۵.۷ میلیون مسلمان دارد که به دو دسته اهل تسنن و شیعه تقسیم می‌شوند و اکثریت مسلمانان آن اهل تسنن هستند. شیعیان در این کشور، حدود ۵۰ هزار نفر جمعیت دارند و پیشینه آنان به حدود ۴۹۰ سال پیش بازمی‌گردد. در آن زمان، یک تاجر روحانی ایرانی به‌نام شیخ احمد قمی به تایلند سفر کرد و در دربار پادشاهی خدمت کرد. او تا مقام شیخ‌الاسلام و وزیر اعظم تایلند ارتقا یافت و به‌عنوان اولین خارجی، به منصب نخست‌وزیری این کشور رسید. نوادگان شیخ احمد قمی هنوز در تایلند زندگی می‌کنند که حدود ۱۰ تا ۱۳ خانوار هستند؛ از این تعداد، ۹ خانواده به بودایی‌گری روی آورده‌اند و ۳ تا ۴ خانواده همچنان مسلمان و شیعه باقی مانده‌اند. جمعیت نوادگان او تقریباً ۴۰۰۰ نفر است. گروه دوم از شیعیان تایلند، کسانی هستند که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، به مذهب تشیع گرویدند.پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران که تأثیرات گسترده‌ای در سراسر جهان داشت، بسیاری از کارشناسان و علمای دینی اهل تسنن که از بزرگان و صاحب‌نظران در مسائل مذهبی بودند، به بررسی و مطالعه عمیق درباره اعتقادات و آموزه‌های مذهب تشیع پرداختند. نتیجه این مطالعات، آشنایی بیشتر با عمق و ریشه‌های اعتقادی شیعه بود و همین باعث شد که تعدادی از این علمای برجسته، به مذهب تشیع گرایش پیدا کرده و شیعه شوند. این حرکت تأثیر قابل توجهی در جامعه مسلمانان تایلند داشت و موجبات گسترش مکتب تشیع را در این کشور فراهم کرد.یکی از اندیشمندان و خطیبان برجسته در اوایل انقلاب که فعالیت‌های بسیاری داشت، آقای سید محمودشاه حسینی، عموی بنده است. همچنین آقای سیدسلیمان حسینی، رهبر شیعیان تایلند و پسرعمه من، از دیگر افراد تأثیرگذار در این حوزه بوده‌اند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ایشان به ایران آمد و در سال ۱۳۶۴ در مدرسه حجتیه مشغول به تحصیل در حوزه شد. پس از ۱۲ تا ۱۳ سال تحصیل، به تایلند بازگشت و با تلاش‌های گسترده، مکتب اهل‌بیت(ع) را در این کشور ترویج داد.
در آن زمان، جامعةالمصطفی که به‌نام مرکز جهانی علوم اسلامی شناخته می‌شد و سازمان مدارس اسلامی، به امور تبلیغاتی و آموزشی پرداخته بودند. آقای سیدسلیمان حسینی به‌همراه مرحوم شهید حسین‌پور، در سال ۱۳۷۶ در جنوب تایلند، شهر ناخون راتچاسیما، حوزه علمیه پسرانه المهدی(عج) را تأسیس کردند. همچنین مسجدی به یاد امام خمینی(قد) با نام «مسجد روح‌الله» نیز تأسیس شد. این حوزه علمیه تا امروز فعالیت می‌کند و بیش از ۷۰۰ نفر فارغ‌التحصیل دارد. فارغ‌التحصیلان پس از پایان دوره کاردانی و موفقیت در آزمون، برای ادامه تحصیل به جامعةالمصطفی در ایران منتقل می‌شوند.
یک سال پس از تأسیس حوزه علمیه پسرانه، مرحوم شهید حسین‌پور و خانم بشری هدایه حسینی به‌همراه خانم رویدت، حوزه علمیه خواهران المهدیه را در شهر بانکوک، مرکز تایلند، تأسیس کردند. فارغ التحصیلان این حوزه نیز پس از قبولی در آزمون به جامعةالمصطفی(ص)، مدرسه بنت‌الهدی یا جامعةالزهرا(س) در ایران برای ادامه تحصیل می‌آیند. در حال حاضر، حدود ۱۵۰ طلبه در حال تحصیل هستند و بیش از ۳۵۰ نفر از ایران فارغ‌التحصیل شده‌اند. در سال ۲۰۱۲، انجمن روحانیون تایلند، انجمن دانش‌آموختگان را تأسیس کرد که در دوره اول آن، سیدسلیمان حسینی ریاست داشت. در دوره‌های بعدی، آقای شیخ زین‌العابدین و بنده، ریاست انجمن را بر عهده داشتیم. این انجمن در زمینه‌های فرهنگی، علمی و سیاسی فعالیت می‌کند و به ترجمه، نشر و مصاحبه‌های دینی نیز پرداخته است.
□ نشریاتی که در حال حاضر مشغول به آنها هستید، به چه صورت منتشر می‌شوند؟
بنده ابتدا بیوگرافی خودم را عرض می‌کنم. در سال ۱۳۷۰ به ایران آمدم، در آن زمان نوجوان بودم و به‌همراه سیدسلیمان حسینی، تحصیلات طلبگی را آغاز کردیم. آن زمان، مرکز جهانی هنوز ما را پذیرش نمی‌کرد؛ زیرا سن ما کمتر از ۱۵ سال بود؛ اما پس از یک سال، پذیرفته شدم و تا سال ۱۳۷۶ در ایران تحصیل کردم. پس از پایان دوره کارشناسی، به تایلند بازگشتم و فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی خود را شروع کردم. در کنار این فعالیت‌ها، تحصیلات آکادمیک خود را در تایلند نیز ادامه دادم و از مقطع راهنمایی تا دیپلم، لیسانس، فوق لیسانس و در نهایت دکترا پیش رفتم و اکنون دکترای علوم سیاسی دارم.
در سال ۲۰۱۰ به‌عنوان کارشناس اسلام و مسلمین در پارلمان تایلند فعالیت داشتم و همزمان برنامه‌های تلویزیونی را در تایلند اجرا می‌کردم. همچنین یک شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای خصوصی برای ماه مبارک رمضان و ماه محرم راه‌اندازی کردم. علاوه بر این، مدیریت سایت پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آقا را در تایلند بر عهده دارم و سخنرانی‌ها و دیدارهای ایشان را به زبان تایی ترجمه می‌کنم.
بنده همچنین احکام و استفتائات حضرت آقا را ترجمه کرده‌ام. آخرین کتابی که ترجمه کردم، کتاب «از هیچ چیز نمی‌ترسیدم» از سردار شهید قاسم سلیمانی بود. از دیگر آثار ترجمه‌شده می‌توان به «جرعه وصال» آیت‌الله‌العظمی بهجت(ره) و یک تفسیر موضوعی قرآن اشاره کرد.
□ آیا جامعه آکادمیک تایلند ارتباط خوبی با آثار ترجمه‌شده برقرار کرده است؟
بله، جامعه آکادمیک و قشر خاص اهل مطالعه در تایلند ارتباط خوبی با این آثار داشته‌اند.
□ آیا نخبه‌ها نیز از این آثار استقبال کرده‌اند؟
بله، به‌ویژه با کتاب حاج قاسم ارتباط بسیار خوبی برقرار کرده‌اند.
□ دلیل این استقبال از کتاب حاج قاسم چه بوده است؟
دلیل اصلی این استقبال، محبوبیت و معروفیت سردار قاسم سلیمانی است. او به‌خاطر مبارزه علیه داعش و ترور شدن توسط آمریکا در میان مسلمانان و حتی غیرمسلمانان شهرت فراوانی دارد. بسیاری از افراد، به دنبال مطالعه آثار مرتبط با او هستند.
□ شناخت بودایی‌ها از داعش چگونه است؟
داعش در همه جای دنیا به‌عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شود. موفقیت حاج قاسم سلیمانی در سرکوب داعش و از بین بردن آنها، به محبوبیت و اهمیت او افزوده است. کتاب زندگینامه خودنوشت حاج قاسم سلیمانی، اولین اثر منتشرشده از دفتر نشر و حفظ آثار اوست و ارتباطی با مسائل سیاسی ندارد.
□ دیدگاه سیاسی و سطح آگاهی مردم تایلند چگونه است؟
مردم تایلند تمایل به گرایش‌های آمریکایی دارند؛ اما ما در حال تلاش برای فرهنگ‌سازی هستیم. حتی در زمان جنگ اسرائیل با حماس نیز، مصاحباتی انجام داده و آنها را منتشر کردیم.
□ آشنایی نسل شیعیان جدید با امام خمینی(قد) چگونه بود؟
نسل جدید شیعیان در تایلند عموماً علمای دینی هستند. اگرچه بیشتر آنها اهل تسنن هستند؛ اما مسلمانند. به-عنوان مثال، عموی من یکی از کارشناسان مهم دینی است که کتب باارزشی نوشته و در زمینه سیاست فعالیت‌های قابل توجهی داشته است.
پس از انقلاب اسلامی، این افراد به مطالعه درباره امام خمینی(قد) و انقلاب اسلامی پرداختند و به‌خاطر حرکت سیاسی ایران، در زمینه مسائل اعتقادی، تجدید نظر کردند.
□ یعنی حضور مرحوم قمی برای تبلیغ مذهب شیعه تأثیری نداشت؟
حضور مرحوم قمی تأثیرگذار بود و در آن زمان، شیعه به وجود آمد؛ هرچند تعداد شیعیان اندک بود.
□ آیا شیعه‌های قدیم و نسل جدید با هم تفاوت ذاتی دارند؟
خیر، از نظر اعتقادی تفاوت ذاتی ندارند؛ اما ممکن است در برگزاری مراسم‌ها کمی تفاوت داشته باشند.
□ ویژگی هرکدام از آنها چگونه است؟ آیا از یکدیگر تفکیک شده‌اند؟
خیر، شیعیان قدیم و نسل جدید از یکدیگر جدا نیستند و ارتباطی گرم و صمیمی با هم دارند. اگر مستند ماجرای تایلند را که حدود ۲۵ بار از شبکه افق و دیگر رسانه‌ها پخش شده است، مشاهده کنید، قسمتی از مجموعه ما در ناخون، واقع در جنوب تایلند را خواهید دید. این مستند در آپارات، یوتیوب و شبکه مستند با نام «ماجرای تایلند» قابل مشاهده است.
همچنین مستند دیگری تحت عنوان «یوسف مصر، عزیز تایلند» وجود دارد که دوست بنده آن را ساخته و بیشتر درباره شیعیان تحت تأثیر شیخ احمد قمی در تایلند است.
□ سیر سیادت شما به چه صورت است؟
اجداد ما حدود ۱۵۰ سال پیش از پاکستان به تایلند مهاجرت کردند. پیش‌تر، حدود ۲۰۰ سال پیش، از سمرقند و بخارا و ۴۰۰ سال پیش از حضرالموت یمن و ۷۰۰ سال پیش از مدینه به این مناطق آمده بودند. بنابراین، بر اساس شجره‌نامه ما که به نقوی ها تعلق دارد، آنها ابتدا از مدینه فرار کرده، سپس به حضرالموت یمن رفته، بعد به سمرقند و بخارا و سپس به پاکستان و در نهایت به تایلند مهاجرت کردند.
□ با سادات نقوی پاکستان هم ارتباط دارید؟
بله، با سادات نقوی در پاکستان در ارتباط هستیم.
□ آیا شیعیان تایلند دقیقاً شبیه به شیعیان خودمان هستند؟ آیا شیعیان از لحاظ اطلاعات دینی و معارف شیعی کامل هستند؟
شیعیان تایلند در مقایسه با شیعیان ایران، ممکن است کمی در اطلاعات و معارف دینی ضعیف‌تر باشند؛ اما در خط ولایت و انقلاب اسلامی، به رهبری حضرت آقا پای‌بند هستند. دوستان شیعیان شیخ احمد قمی(ره)، دارای ۵ مسجد و ۴ حسینیه هستند و بیشتر بر روی مراسمات امام حسین(ع) تمرکز ویژه‌ای دارند. همچنین به تمام مراسم مذهبی و دینی اهمیت بالایی قائل هستند. شیعیان بعد از انقلاب که به آنها شیعیان خمینی(ره) نیز گفته می‌شود، بسیار خون‌گرم، انقلابی و بسیجی هستند و همواره در خط مقدم سیاست در کنار شیعیان شیخ احمد حضور دارند.
□ حاکمیت با ترویج تشیع در تایلند مشکلی ندارد؟
خیر، می‌توان گفت تایلند بهترین کشور از لحاظ آزادی و امنیت است. آزادی دین و ادیان در این کشور بسیار خوب است و حتی تأسیس مسجد، حسینیه، مدرسه و حوزه علمیه به‌راحتی امکان‌پذیر است؛ درحالیکه در مالزی اجازه تأسیس مدارس شیعه داده نمی‌شود و اگر بیش از ۵ نفر مراسم مذهبی برگزار کنند، پلیس امنیت آنها را دستگیر می‌کند. در تایلند، تنها شرط این است که بر علیه پادشاه قیام نشود و به‌دلیل اینکه پادشاه با همه ادیان رابطه خوبی دارد و آزادی بیان نیز وجود دارد، انتخاب دین طبق اراده شخص آزاد است.
□ بودایی‌های تایلند با جاهای دیگر تفاوت دارند؟
بودایی‌های تایلند بسیار خونسرد هستند و مردم تایلند به‌خاطر لبخند و خوش‌برخوردی‌شان شناخته می‌شوند؛ اما از لحاظ آداب و رسوم، اعتقادات و پرستش، مقداری با جاهای دیگر تفاوت دارند.
□ کدام بخش از معارف اهل‌بیت(ع) و مباحث اخلاقی برای آنها جذابیت دارد؟ آیا کسی می‌تواند از این طریق در آنجا برای تبلیغ ورود پیدا کند؟
بودایی‌ها بیشتر به مسائل مهدویت و منجی علاقه‌مند هستند؛ زیرا در دین و کتاب بودا نیز، مطالبی درباره حضرت حجت(عج) و منجی آخر و ویژگی‌های او مطرح شده است.
□ آیا این بخش به زبان فارسی هم ترجمه شده است؟
خیر، زیرا این مطالب به مقدار زیادی نیستند.
□ در تایلند مسیحیت چگونه است؟
مسیحیت در تایلند بسیار کم است و تأثیر زیادی ندارد.
□ تایلند یهودی هم دارد؟
خیر، در تایلند یهودی وجود ندارد و اگر هم باشد، تعداد آنها بسیار کم است.
□ آیا دین اسلام در تایلند دین خوش‌نامی است؟
بله، اسلام در تایلند، دین خوش‌نامی است؛ به‌طوری‌که در حال حاضر، رئیس مجلس، نمایندگان مجلس و وزیر کشور و معاون وزیر کشاورزی تایلند مسلمان هستند.
□ در آیین بودا به‌جز بخش منجی آخر و مهدویت، نقطه اشتراک دیگری هم با مسلمانان وجود دارد؟
از لحاظ علمی، بله؛ ما نشست‌های علمی بین ادیان بودا و اسلام، از جنبه‌های عرفان نظری و عملی، مسالمت‌آمیز و... داشتیم. نشست دیگری هم به‌نام «صلح جهان» برگزار شده است؛ اما از لحاظ سیاسی، زیاد شباهتی به یکدیگر نداریم. فقط قشری از دولت و مردم، از آمریکا گریختند و به سمت روسیه، چین و ایران آمدند. ما در زمینه هم‌پیمانی تفکرات ضدآمریکا نیز فعال بودیم.
□ در کتابخانه‌های تایلند کتاب‌هایی از اهل سنت و شیعه وجود دارد که نیاز به نشر یا ترمیم داشته باشند؟
اطلاعی از این موضوع ندارم.
□ نگاه مردم تایلند نسبت به رهبران ایران و حاکمیت ایران چگونه است؟
دو دیدگاه وجود دارد. دیدگاه اول، همان دیدگاه عوام‌الناس است که اعتقاد به دیکتاتور بودن حاکمیت ایران دارد. آنها معتقدند که ایران عقب افتاده است و به حقوق زنان احترام نمی‌گذارد؛ به‌ویژه در زمان مسئله مهسا امینی، خبرگزاری‌های غربی بسیار پوشش خبری داشتند؛ اما اندیشمندان، کارشناسان و افراد دولتی بااستعداد می‌دانند که حقوق زنان در ایران پابرجاست و دیکتاتوری وجود ندارد. آنها مدیریت رهبری را عادلانه می-دانند و ایران را به‌عنوان یک کشور پیشرفته، ضدآمریکا و ضدصهیونیسم می‌شناسند. مردمی که به‌عنوان توریست به ایران آمده‌اند، به‌طور ۱۰۰ درصد از ایران راضی هستند و از آن تعریف می‌کنند.
□ نظام آموزشی تایلند و گزینش افراد برای اعزام به ایران چگونه است؟
کسانی که در حوزه علمیه مشغول به تحصیل می‌شوند، به‌صورت داوطلبانه این کار را انجام می‌دهند. این افراد از سوم راهنمایی وارد حوزه می‌شوند و در عین تحصیل، تحصیلات آکادمیک خود را نیز ادامه می‌دهند. پس از سه سال و نیم تحصیل در متون درسی المصطفی، این افراد دیپلم آکادمیک خود را کسب کرده و نمایندگان المصطفی از آنها آزمون جامع می‌گیرند. هر سال حدود ۱۰ نفر در این آزمون شرکت می‌کنند و افرادی که نمره قبولی می‌گیرند، به ایران برای ادامه تحصیل اعزام می‌شوند.
□ سرنوشت افرادی که قبول نمی‌شوند، چه می‌شود؟
بقیه افراد آزاد هستند که یا به زندگی عادی خود ادامه دهند، یا در سایر دانشگاه‌ها ادامه تحصیل کنند یا به مشاغل مختلف مشغول شوند.
□ آیا مدرک المصطفی در تایلند اعتبار دارد؟
در حال حاضر مدرک المصطفی(ص) در تایلند وجود ندارد؛ اما اگر فردی برای ادامه تحصیل به ایران بیاید، می‌تواند مدرک المصطفی را دریافت کند. در دوره‌ای که من رئیس انجمن بودم، تلاش کردم تا مدرک المصطفی را به رسمیت بشناسانم و پس از دوندگی‌های بسیار، موفق شدم این مدرک را به رسمیت بشناسانم و مورد تأیید وزارت امور خارجه تایلند و وزارت علوم قرار گیرد. اکنون افراد می‌توانند پس از تأیید مدرک خود توسط وزارت علوم، استاد دانشگاه شوند یا ادامه تحصیل دهند.
□ تأیید مدرک المصطفی در تایلند
تایلند اولین کشور غیراسلامی است که مدرک المصطفی را تأیید می‌کند؛ درحالیکه برخی کشورهای اسلامی هنوز این مدرک را تأیید نکرده‌اند. من تاکنون حدود ۳۰ مدرک المصطفی را در تایلند تأیید کرده‌ام.
□ شما در تایلند با همین لباس‌ها حضور دارید؟
خیر، من فقط در مراسمات خاص با این لباس‌ها حاضر می‌شوم. مردم تایلند احترام زیادی برای روحانیت قائل هستند. همچنین مانگ‌ها که راهب‌های دین بودا هستند، لباس زرنگار می‌پوشند و از احترام ویژه‌ای برخوردارند.
□ آیا در کشورهای اطراف تایلند هم به روحانیت احترام می‌گذارند؟
بله، در کشورهای اطراف تایلند نیز احترام زیادی برای روحانیون دین بودا قائل هستند. این احترام در کشورهایی مانند ویتنام، کامبوج و میانمار نیز مشاهده می‌شود و در تایلند به لباس روحانیت ما هم احترام گذاشته می‌شود.
□ آیا مسلمانان در تایلند در یک نقطه خاص متمرکز هستند؟
خیر، مسلمانان در تایلند به‌صورت پراکنده زندگی می‌کنند. بیشتر آنها در جنوب تایلند که هم‌مرز با مالزی است، سکونت دارند.
□ آیا افرادی که در جامعةالمصطفی تحصیل می‌کنند، در جامعه تأثیرگذار هستند؟
بله، برخی از افراد تأثیرگذار هستند؛ اما نمی‌توان گفت که همه آنها تأثیر دارند. این موضوع بستگی به خود فرد دارد و به‌میزان زحمتی که برای فعالیت‌های علمی و اجتماعی می‌کشد.
□ آیا خود مردم به سمت روحانیون گرایش دارند یا روحانیون باید به سمت مردم بروند؟
هر دو حالت وجود دارد؛ اما در کل، روحانیون پایگاه‌های خاصی دارند؛ مانند مسجدها، حسینیه‌ها و مدارس و در این مکان‌ها فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند. برای مراسمات خاص، مجلس‌هایی برگزار می‌کنند و مردم نیز به این مجالس می‌آیند. با این حال، باید روحانیون بیشتر در بین قشر مردم بودایی، به‌ویژه در دانشگاه‌ها حضور پیدا کنند و مطالب علمی اسلام ناب را ترویج کنند؛ همانند شهید مطهری و شهید بهشتی.
□ یعنی سؤالات فنی در دانشگاه‌ها پیش می‌آید که آنها قادر به پاسخگویی آن سؤالات نیستند؟
خیر، این‌گونه نیست؛ بلکه روحانیون باید همت بیشتری داشته باشند تا بتوانند، کرسی‌های تدریس در دانشگاه‌های تایلند را به دست آورند. درست است که منبر جزء وظایف مهم روحانیت و مبلغ دینی است؛ اما ما باید فراتر از منبر برویم. به نظر من، در کنار منبر رفتن، باید در دانشگاه‌ها مشغول تدریس شویم. هنر یک مبلغ دینی این است که نظریه‌های اسلام و شیعه را برای بودایی‌ها توضیح دهد و نظریه‌های غربی را نقد کند.
□ حضرت‌عالی در این عرصه هم ورود داشته‌اید؟
بله، من نیز در این زمینه فعالیت‌هایی انجام داده‌ام. در دانشگاه‌های تایلند به‌صورت مجازی نشست‌های علمی، سمینارها و وبینارها برگزار کرده‌ام. به‌عنوان مثال، درباره نظریه اسلام و دموکراسی یا نظریه ولایت فقیه تدریس داشته‌ام و تمایل دارم، روحانیون را به این سمت هدایت کنم.
□ نکته‌ای که در جهان اسلام وجود دارد، چیست؟
جهان اسلام در یک نقطه ضعف دارد. به‌عنوان مثال، فارغ‌التحصیلان الازهر مصر یا المدینه در عربستان که وهابی هستند و همچنین فارغ التحصیلان دانشگاه ابوبکر در پاکستان، نمی‌توانند با کارشناسان سیاسی که در غرب تحصیل کرده‌اند، در کنفرانس‌های خبری رقابت کنند. این افراد بیشتر دروس تفسیر و فقه را می‌خوانند و در مورد مسائل سیاسی جهان، به‌ویژه مسائل سیاسی جهان اسلام، توانایی تحلیل ندارند.
□ نظرتان درباره این موضوع چیست؟
من همیشه از دوستانم درخواست می‌کنم که در این زمینه فعالیت داشته باشند و به طلاب می‌گویم که شما هم در این زمینه تلاش کنید و کارهایی ارائه دهید. اگر کاری نکنید، تریبون‌ها بر ضد ما فعالیت خواهند کرد و ما از دست می‌رویم. ما باید بتوانیم، از جمهوری اسلامی ایران، انقلاب اسلامی و دین اسلام و همچنین مردم مظلوم فلسطین دفاع کنیم.
□ آیا تبلیغات اسلام‌ستیزی یا اسلام‌هراسی در تایلند وجود دارد؟
شاید تبلیغات اسلام‌ستیزی وجود داشته باشد؛ اما الحمدلله کار مؤثری نمی‌توانند انجام دهند. دلیل این امر روابط مسالمت‌آمیز میان مردم بودا و مسلمانان است. ما حتی یک مورد هم نداریم که حجاب را به‌طور اجباری از سر کسی برداشته باشند. در کشور ما نسبت به سایر کشورهایی که ادعای دموکراسی و حقوق زنان دارند، وضعیت بهتری وجود دارد و در مجلس، زنانی با حجاب کامل حضور دارند.
□ طلبه‌های تایلندی پس از ورودشان به ایران چه مشکلاتی دارند؟
طلبه‌های تایلندی مشکلات خاصی ندارند؛ اما ممکن است با چالش‌هایی مانند یادگیری زبان فارسی مواجه شوند. همچنین، به‌دلیل تفاوت در شکل ظاهری طلبه‌های تایلندی و شباهت آنها به اتباع افغانستانی، از سوی برخی جوانان، مورد آزار و اذیت کلامی قرار می‌گیرند.
□ بحث غذای حلال و حرام در تایلند چگونه است؟
در تایلند رستوران‌های اسلامی زیادی وجود دارد و غذاهای ایرانی، عربی، ترکی و غیره قابل دسترسی است. برای تهیه غذای حلال، حتماً باید به رستوران‌های اسلامی مراجعه کرد.
□ یعنی در تایلند رستوران‌های اسلامی وجود دارد؟
بله، تعداد زیادی از توریست‌ها از کشورهای اسلامی به تایلند می‌آیند و نیاز به تهیه غذاهای حلال دارند. مسلمانانی که از عربستان به تایلند می‌آیند، به بحث حلال و حرام غذا بسیار حساس هستند و همچنین بر حجاب زنان‌شان تأکید زیادی دارند.
□ آیا ملیت‌گرایی و وفاداری به ملیت در تایلند وجود دارد؟
بله، این وفاداری وجود دارد؛ اما افراد تایلندی حاضر نیستند، مانند برخی دیگر از ملت‌ها، سختی‌های زیادی را تحمل کنند؛ به‌عنوان مثال، آنها تمایل ندارند، به‌عنوان مدافع حرم به نقاط دیگر بروند یا مانند سپاه قدس به جاهای دیگری اعزام شوند. همچنین، اگر با گرانی مواجه شوند، به خیابان‌ها می‌آیند و اعتراض می‌کنند. در مقابل، مردم ایران با وجود تحریم‌های شدید، صبر و تحمل زیادی از خود نشان داده‌اند.
□ بحث تصوف در تایلند چگونه است؟
در تایلند، تصوف اسلامی وجود دارد و بیشتر اهل تصوف از علمای دینی یمن و مراکش پیروی می‌کنند. این جماعت به اهل‌بیت پیامبر(ص) علاقه خاصی دارند و به‌ویژه در جشن میلاد پیامبر اکرم(ص) مراسم بزرگی برگزار می‌کنند و با شیعیان ارتباط خوبی دارند؛ اما این گروه مورد تکفیر وهابی‌ها در تایلند هستند.
گفت‌وگو و تنظیم: حمید کرمی