اثار ماندگار - شماره 815
مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم
کتاب حاوی موضوعات مهم در شناخت امام زمان(ع) و وظایف شیعیان در قبال آن حضرت است.
آیت‌الله سید محمدتقی موسوی اصفهانی مشهور به فقیه احمدآبادی (م ۱۳۴۸ق) انگیزه نگارش کتاب را چنین نگاشته است:
«به فکر افتادم کتاب جداگانه‌ای در این باره بنگارم که آن فواید را دربر گیرد و به‌سبک جالبی آن را به رشته تحریر درآورم؛ ولی حوادث زمان و رویدادهای دوران و ناراحتی‌های پی‌در‌پی، مانع از انجام این کار می‌شد. تا اینکه کسی را در خواب دیدم که با قلم و سخن نتوان او را توصیف نمود؛ یعنی مولا و حبیب دلِ‌شکسته‌ام و امامی که در انتظارش هستیم. او را در خواب دیدم که با بیانی روح‌انگیز چنین فرمود: این کتاب را بنویس و عربی هم بنویس و نام او را بگذار: مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم. همچون تشنه‌ای از خواب بیدار و در پی اطاعت امرش شدم؛ ولی توفیق یاری‌ام نکرد تا اینکه در سال گذشته (۱۳۳۰ق) به مکّه معظّمه سفر کردم و چون آنجا را وبا گرفت، با خداوند - عزّوجلّ - عهد بستم که هرگاه مرا از مهلکه نجات دهد و بازگشتم را به سوی وطن آسان گرداند، تألیف این کتاب را شروع نمایم. پس خداوند بر من منت نهاد و مرا به سلامت به وطن بازگرداند. همچنان که همیشه مواهب و الطافش شامل حال من بوده است؛ پس به تألیف اقدام نمودم».
وی به عهد خود وفا کرد و کتاب مکیال المکارم را که حاوی موضوعات مهم در شناخت امام زمان(عج) و وظایف شیعیان در قبال آن‌حضرت است، به رشته تحریر درآورد.
کتاب در هشت بخش تدوین شده است:
بخش اول، وجوب شناخت امام زمان(عج) از دیدگاه عقل و نقل و عدم تحقق ایمان بدون شناخت امام(ع)؛
بخش دوم، شامل سه فصل در اثبات وجود حضرت حجت(عج)؛ احادیث متواتر در امامت و معجزات و کرامات متواتر حضرت است؛
بخش سوم، پاره‌ای از حقوق و توجهات حضرت حجت(عج) بر شیعیان؛
بخش چهارم، بیان ویژگی‌های حضرت که باید شیعیان به آن امام غایب دعا کنند. این خصوصیات به‌ترتیب حروف الفبا تنظیم تنظیم شده است. مثلاً در حرف «شین» موضوعاتی از قبیل: شجاعت، شفاعت، شهادت و شرافت آن-حضرت و در حرف «غین» غیبت، غربت، غلبه و پیروزی و غنا و بی‌نیازی مؤمنان به‌برکت ظهور آن‌حضرت با استناد به آیات و روایات، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
بخش پنجم، ثمرات و پیامدهای گوارای دعا برای فرج حضرت حجت(عج)؛
بخش ششم، زمان و حالاتی که در آن باید برای حضرت دعا کرد. مؤلف به پنجاه زمان و هشت مکان مشخص اشاره می‌کند که دعا برای آن‌حضرت در این زمان‌ها و مکان‌ها مورد عنایت و تأکید قرار گرفته است؛ از جمله زمان‌ها: بعد از نمازهای واجب، در حال سجده، روز پنجشنبه و ... و از جمله مکان‌ها: مسجدالحرام، عرفات و....
بخش هفتم، شامل سه مقصد: آداب کلی دعا، چگونگی دعا برای تعجیل ظهور امام مهدی(عج) و دعاهایی که از معصوم(ع) نقل شده است.
بخش هشتم، در تبیین وظایف و تکالیف بندگان به‌خصوص شیعیان و مسلمانان در برابر ساحت مقدس حضرت حجت، امام مهدی(عج) است. مؤلف تعداد هشتاد وظیفه را مورد دقت و تأمل قرار داده است؛ از جمله موضوعاتی مانند: شناخت صفات و آداب و خصوصیات امام، رعایت ادب در مورد ایشان، انتظار فرج و... .
شایان ذکر است که سه کتاب وظیفةالانام فی زمن غیبةالامام، نورالابصار و کنزالغنائم خود ایشان، خلاصه‌ای از کتاب مکیال المکارم است.
ترجمه‌های مکیال
تنهای ترجمه کامل آن، ترجمه سیدمهدی حائری قزوینی (دفتر تحقیقات و نشر بدر، ۱۳۷۹ش، تهران) است. بعدها انتشارات مختلفی از جمله انتشارات جمکران در سال ۱۳۸۲ش و انتشارات عطر عترت(ع) در سال ۱۳۹۱ آن را بازچاپ کرده‌اند.
آثاری که به مکیال پرداخته‌اند:
1. راه‍ن‍م‍ای م‍وض‍وع‍ی: ترجمه کتاب مکیال المکارم فی فوائد ال‍دع‍اآ للقائم(عج)، ع‍ب‍دال‍ح‍س‍ی‍ن طال‍ع‍ی، م‍ؤس‍س‍ه ف‍ره‍ن‍گ‍ی ان‍ت‍ش‍ارات‍ی مکیال، ۱۳۸۰ش، تهران؛
2. آشنایی با زندگی و شخصیت و شهادت دل‌باخته امام زمان(عج) آیت‌الله فقیه احمدآبادی مشهور به صاحب مکیال المکارم، حجت موحد ابطحی، ۱۳۷۹، اصفهان؛
3. الفبای محبت امام عصر صلوات‌الله علیه، اقتباسی از کتاب شریف مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم(عج)، علی لباف، ۱۳۷۵، تهران؛
4. آئین انتظار: خلاصه مکیال المکارم فی فوائد ال‍دع‍ا للقائم(عج)، واحد پژوهش انتشارات مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۳، قم؛
5. تکالیف بندگان نسبت به امام زمان(عج)، مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۵، قم؛
6. فرازها‌ی برگزیده از کتاب: مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم، انتشارات بدر،۱۳۶۰،تهران؛
7. نتیجه دعا برای فرج حضرت مهدی(عج) مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم(ع) فارسی، برگزیده مسجد مقدس جمکران.
منابع: «نگاهی به مکیال المکارم» نوشته عبدالرحیم اباذری،
مجله کوثر، سایت lib.ir
آیت‌الله سید محمدتقی موسوی اصفهانی مشهور به فقیه احمدآبادی (م ۱۳۴۸ق) انگیزه نگارش کتاب را چنین نگاشته است:
«به فکر افتادم کتاب جداگانه‌ای در این باره بنگارم که آن فواید را دربر گیرد و به‌سبک جالبی آن را به رشته تحریر درآورم؛ ولی حوادث زمان و رویدادهای دوران و ناراحتی‌های پی‌در‌پی، مانع از انجام این کار می‌شد. تا اینکه کسی را در خواب دیدم که با قلم و سخن نتوان او را توصیف نمود؛ یعنی مولا و حبیب دلِ‌شکسته‌ام و امامی که در انتظارش هستیم. او را در خواب دیدم که با بیانی روح‌انگیز چنین فرمود: این کتاب را بنویس و عربی هم بنویس و نام او را بگذار: مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم. همچون تشنه‌ای از خواب بیدار و در پی اطاعت امرش شدم؛ ولی توفیق یاری‌ام نکرد تا اینکه در سال گذشته (۱۳۳۰ق) به مکّه معظّمه سفر کردم و چون آنجا را وبا گرفت، با خداوند - عزّوجلّ - عهد بستم که هرگاه مرا از مهلکه نجات دهد و بازگشتم را به سوی وطن آسان گرداند، تألیف این کتاب را شروع نمایم. پس خداوند بر من منت نهاد و مرا به سلامت به وطن بازگرداند. همچنان که همیشه مواهب و الطافش شامل حال من بوده است؛ پس به تألیف اقدام نمودم».
وی به عهد خود وفا کرد و کتاب مکیال المکارم را که حاوی موضوعات مهم در شناخت امام زمان(عج) و وظایف شیعیان در قبال آن‌حضرت است، به رشته تحریر درآورد.
کتاب در هشت بخش تدوین شده است:
بخش اول، وجوب شناخت امام زمان(عج) از دیدگاه عقل و نقل و عدم تحقق ایمان بدون شناخت امام(ع)؛
بخش دوم، شامل سه فصل در اثبات وجود حضرت حجت(عج)؛ احادیث متواتر در امامت و معجزات و کرامات متواتر حضرت است؛
بخش سوم، پاره‌ای از حقوق و توجهات حضرت حجت(عج) بر شیعیان؛
بخش چهارم، بیان ویژگی‌های حضرت که باید شیعیان به آن امام غایب دعا کنند. این خصوصیات به‌ترتیب حروف الفبا تنظیم تنظیم شده است. مثلاً در حرف «شین» موضوعاتی از قبیل: شجاعت، شفاعت، شهادت و شرافت آن-حضرت و در حرف «غین» غیبت، غربت، غلبه و پیروزی و غنا و بی‌نیازی مؤمنان به‌برکت ظهور آن‌حضرت با استناد به آیات و روایات، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
بخش پنجم، ثمرات و پیامدهای گوارای دعا برای فرج حضرت حجت(عج)؛
بخش ششم، زمان و حالاتی که در آن باید برای حضرت دعا کرد. مؤلف به پنجاه زمان و هشت مکان مشخص اشاره می‌کند که دعا برای آن‌حضرت در این زمان‌ها و مکان‌ها مورد عنایت و تأکید قرار گرفته است؛ از جمله زمان‌ها: بعد از نمازهای واجب، در حال سجده، روز پنجشنبه و ... و از جمله مکان‌ها: مسجدالحرام، عرفات و....
بخش هفتم، شامل سه مقصد: آداب کلی دعا، چگونگی دعا برای تعجیل ظهور امام مهدی(عج) و دعاهایی که از معصوم(ع) نقل شده است.
بخش هشتم، در تبیین وظایف و تکالیف بندگان به‌خصوص شیعیان و مسلمانان در برابر ساحت مقدس حضرت حجت، امام مهدی(عج) است. مؤلف تعداد هشتاد وظیفه را مورد دقت و تأمل قرار داده است؛ از جمله موضوعاتی مانند: شناخت صفات و آداب و خصوصیات امام، رعایت ادب در مورد ایشان، انتظار فرج و... .
شایان ذکر است که سه کتاب وظیفةالانام فی زمن غیبةالامام، نورالابصار و کنزالغنائم خود ایشان، خلاصه‌ای از کتاب مکیال المکارم است.
ترجمه‌های مکیال
تنهای ترجمه کامل آن، ترجمه سیدمهدی حائری قزوینی (دفتر تحقیقات و نشر بدر، ۱۳۷۹ش، تهران) است. بعدها انتشارات مختلفی از جمله انتشارات جمکران در سال ۱۳۸۲ش و انتشارات عطر عترت(ع) در سال ۱۳۹۱ آن را بازچاپ کرده‌اند.
آثاری که به مکیال پرداخته‌اند:
1. راه‍ن‍م‍ای م‍وض‍وع‍ی: ترجمه کتاب مکیال المکارم فی فوائد ال‍دع‍اآ للقائم(عج)، ع‍ب‍دال‍ح‍س‍ی‍ن طال‍ع‍ی، م‍ؤس‍س‍ه ف‍ره‍ن‍گ‍ی ان‍ت‍ش‍ارات‍ی مکیال، ۱۳۸۰ش، تهران؛
2. آشنایی با زندگی و شخصیت و شهادت دل‌باخته امام زمان(عج) آیت‌الله فقیه احمدآبادی مشهور به صاحب مکیال المکارم، حجت موحد ابطحی، ۱۳۷۹، اصفهان؛
3. الفبای محبت امام عصر صلوات‌الله علیه، اقتباسی از کتاب شریف مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم(عج)، علی لباف، ۱۳۷۵، تهران؛
4. آئین انتظار: خلاصه مکیال المکارم فی فوائد ال‍دع‍ا للقائم(عج)، واحد پژوهش انتشارات مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۳، قم؛
5. تکالیف بندگان نسبت به امام زمان(عج)، مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۵، قم؛
6. فرازها‌ی برگزیده از کتاب: مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم، انتشارات بدر،۱۳۶۰،تهران؛
7. نتیجه دعا برای فرج حضرت مهدی(عج) مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم(ع) فارسی، برگزیده مسجد مقدس جمکران.
منابع: «نگاهی به مکیال المکارم» نوشته عبدالرحیم اباذری،
مجله کوثر، سایت lib.ir