آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی
اختلاف‌ها در جامعه به‌خاطر محرومیت از شرح صدر است
این مرجع تقلید تصریح کردند: کسی شرح صدر داشته باشد و عالم ربانی باشد، از پیشرفت و ترقی دیگران ناراحت نمی‌شود؛ چون می‌داند که عالم شدن دیگری، جای او را تنگ نمی‌کند، و لذا تمامی این اختلاف مذاهب و اختلاف ادیان و اختلاف گرایش‌ها و همه اینها در اثر همین محرومیت از شرح صدر است.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد علوم وحیانی اسراء، جلسه درس اخلاق هفتگی حضرت آیت‌الله جوادی آملی، ۱۸مهر در محل مسجد اعظم قم با حضور اقشار مختلف مردم برگزار شد.
ایشان در این جلسه، به شرح حکمت ۱۴۷نهج‌البلاغه پرداختند و بیان کردند: مولا امیرالمؤمنین(ع) در این حکمت می‌فرماید: «يا كميلبن زياد! إن هذه القلوب أوعية فخيرها أوعاها، فاحفظ عني ما أقول لك... » دل‌ها ظروف علوم و معارف هستند. بهترین دل آن قلبی است که ظرفیتش، بیشتر و فراگیرتر است؛ این جملات می‌رساند به اینکه محور اصلی جامعه انسانی، قلوب آنهاست؛ یعنی روح انسان دارای قوای فراوانی است؛ ولی رأس همه قوا دل است که گاهی از او به قلب یاد می‌شود و گاهی به عقل نظری و عقل عملی تقسیم می‌کنند.
معظم‌له بر اهمیت قلب و ظرفیت آن برای کسب علم تأکید و بیان کردند: بهترین دل، دلی است که ظرفیت بیشتری داشته باشد. خاصیت ظرف و مظروف این است، هر مظروفی که وارد ظرف شد، به‌اندازه خود جا را تنگ می‌کند؛ اما علم از همه آنها جداست؛ علم، بر خلاف سایر مظروف‌ها، با ورود به قلب نه‌تنها جای سایر علوم را تنگ نمی‌کند؛ بلکه باعث توسعه آن می‌شود.
ایشان با بیان اینکه علم جامعه را به همگرایی و همنوایی دعوت می‌کند، تصریح کردند: علم حقیقی به دیگران جا می‌دهد، عالم جای کسی را نمی‌گیرد، حوزه مزاحم احدی نیست، دانشگاه مزاحم احدی نیست اگر کسی در حوزه یا دانشگاه درس خواند و به مقامی رسید و جای کسی را در جامعه تنگ کرد، او عالم نیست؛ علم آن هست که به دیگران جا می‌دهد. علم آن است که جامعه را به وحدت دعوت می‌کند. علم آن است که همنوایی و همگرایی دارد.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی بیان کردند: علم مانند فرشته است و همان‌طور که فرشتگان در رفت و آمد هستند و جای کسی را تنگ نمی‌کنند، علم نیز مزاحم کسی نیست؛ بلکه به قلب، شرح صدر می‌دهد. همان‌طور که فرشتگان با نزول بر زمین، به انسان شرح صدر می‌دهند، علم نیز با ورود به قلب، آن را گسترش می‌دهد و برای دیگری هم جا فراهم می‌کند.
ایشان با بیان اینکه شرح صدر از بهترین نعمت‌هاست، اظهار کردند: شرح صدر از بهترین نعمت‌هاست که انبیا هم آرزو می‌کردند: ]رب اشرح لي صدري[. علمی که تنها متن باشد، کارآمد نیست؛ تا متنی شرح داده نشود، کارآمد نخواهد بود؛ لذا دل نیز باید شرح داده شود و شرح قلب، علاوه بر تحقیق و تعلیم و تدریس، با دعا و عبادت خالصانه است که انجام می‌شود.
معظم‌له بیان کردند: علم، بهترین عاملی است که می‌تواند موجب شرح صدر شود و وقتی کسی شرح صدر داشته باشد و عالم ربانی باشد، از پیشرفت و ترقی دیگران ناراحت نمی‌شود؛ چون می‌داند که عالم شدن دیگری، جای او را تنگ نمی‌کند؛ لذا تمامی این اختلاف مذاهب و اختلاف ادیان و اختلاف گرایش‌ها و همه اینها، در اثر همین محرومیت از شرح صدر است.
ایشان ابراز کردند: اختلاف، بر خلاف مخالفت، از نعمت‌های الهی است: «اختلاف امتی رحمة». نفرمود مخالفت رحمت است؛ بلکه اختلاف امت رحمت است؛ همان‌طور که شب و روز با اختلاف خود، نظام هستی را حفظ می‌کنند. اختلاف یعنی دومی کار اولی را در زمان غیبت او انجام دهد؛ چراکه در غیبت او، خلیفه او می‌شود و لذا اگر کسی در غیاب دیگری کار او را انجام ندهد، با او مخالف است؛ نه اینکه اختلاف دارد!
این مرجع تقلید در پایان بر جایگاه و اهمیت حوزه‌های علمیه در تربیت عالمان ربانی و اصلاح جامعه اشاره و تأکید کردند: این ظرفیت برای حوزه هست که فرشته بشود و جامعه را اصلاح کند. امیدواریم همه شما بزرگواران این‌چنین باشید.
ایشان در این جلسه، به شرح حکمت ۱۴۷نهج‌البلاغه پرداختند و بیان کردند: مولا امیرالمؤمنین(ع) در این حکمت می‌فرماید: «يا كميلبن زياد! إن هذه القلوب أوعية فخيرها أوعاها، فاحفظ عني ما أقول لك... » دل‌ها ظروف علوم و معارف هستند. بهترین دل آن قلبی است که ظرفیتش، بیشتر و فراگیرتر است؛ این جملات می‌رساند به اینکه محور اصلی جامعه انسانی، قلوب آنهاست؛ یعنی روح انسان دارای قوای فراوانی است؛ ولی رأس همه قوا دل است که گاهی از او به قلب یاد می‌شود و گاهی به عقل نظری و عقل عملی تقسیم می‌کنند.
معظم‌له بر اهمیت قلب و ظرفیت آن برای کسب علم تأکید و بیان کردند: بهترین دل، دلی است که ظرفیت بیشتری داشته باشد. خاصیت ظرف و مظروف این است، هر مظروفی که وارد ظرف شد، به‌اندازه خود جا را تنگ می‌کند؛ اما علم از همه آنها جداست؛ علم، بر خلاف سایر مظروف‌ها، با ورود به قلب نه‌تنها جای سایر علوم را تنگ نمی‌کند؛ بلکه باعث توسعه آن می‌شود.
ایشان با بیان اینکه علم جامعه را به همگرایی و همنوایی دعوت می‌کند، تصریح کردند: علم حقیقی به دیگران جا می‌دهد، عالم جای کسی را نمی‌گیرد، حوزه مزاحم احدی نیست، دانشگاه مزاحم احدی نیست اگر کسی در حوزه یا دانشگاه درس خواند و به مقامی رسید و جای کسی را در جامعه تنگ کرد، او عالم نیست؛ علم آن هست که به دیگران جا می‌دهد. علم آن است که جامعه را به وحدت دعوت می‌کند. علم آن است که همنوایی و همگرایی دارد.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی بیان کردند: علم مانند فرشته است و همان‌طور که فرشتگان در رفت و آمد هستند و جای کسی را تنگ نمی‌کنند، علم نیز مزاحم کسی نیست؛ بلکه به قلب، شرح صدر می‌دهد. همان‌طور که فرشتگان با نزول بر زمین، به انسان شرح صدر می‌دهند، علم نیز با ورود به قلب، آن را گسترش می‌دهد و برای دیگری هم جا فراهم می‌کند.
ایشان با بیان اینکه شرح صدر از بهترین نعمت‌هاست، اظهار کردند: شرح صدر از بهترین نعمت‌هاست که انبیا هم آرزو می‌کردند: ]رب اشرح لي صدري[. علمی که تنها متن باشد، کارآمد نیست؛ تا متنی شرح داده نشود، کارآمد نخواهد بود؛ لذا دل نیز باید شرح داده شود و شرح قلب، علاوه بر تحقیق و تعلیم و تدریس، با دعا و عبادت خالصانه است که انجام می‌شود.
معظم‌له بیان کردند: علم، بهترین عاملی است که می‌تواند موجب شرح صدر شود و وقتی کسی شرح صدر داشته باشد و عالم ربانی باشد، از پیشرفت و ترقی دیگران ناراحت نمی‌شود؛ چون می‌داند که عالم شدن دیگری، جای او را تنگ نمی‌کند؛ لذا تمامی این اختلاف مذاهب و اختلاف ادیان و اختلاف گرایش‌ها و همه اینها، در اثر همین محرومیت از شرح صدر است.
ایشان ابراز کردند: اختلاف، بر خلاف مخالفت، از نعمت‌های الهی است: «اختلاف امتی رحمة». نفرمود مخالفت رحمت است؛ بلکه اختلاف امت رحمت است؛ همان‌طور که شب و روز با اختلاف خود، نظام هستی را حفظ می‌کنند. اختلاف یعنی دومی کار اولی را در زمان غیبت او انجام دهد؛ چراکه در غیبت او، خلیفه او می‌شود و لذا اگر کسی در غیاب دیگری کار او را انجام ندهد، با او مخالف است؛ نه اینکه اختلاف دارد!
این مرجع تقلید در پایان بر جایگاه و اهمیت حوزه‌های علمیه در تربیت عالمان ربانی و اصلاح جامعه اشاره و تأکید کردند: این ظرفیت برای حوزه هست که فرشته بشود و جامعه را اصلاح کند. امیدواریم همه شما بزرگواران این‌چنین باشید.