آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی
رسانه ملی معرف حرکت‌های عمیق علمی حوزه علمیه باشد
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، خواستار توجه بیش از پیش رسانه ملی به فعالیت‌های عمیق علمی حوزه‌های علمیه شد.
آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۶مهر در دیدار رئیس و معاونان سازمان صدا و سیمای استان قم در سخنانی، اظهار کرد: هنوز مردم ما آن‌طور که باید و شاید از حوزه علمیه اطلاع ندارند و صدا و سیمای قم، باید معرف حرکت‌های عمیق علمی حوزه علمیه باشد.
به گزارش خبرگزاری حوزه، مشروح سخنان آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی به شرح ذیل است:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
نخست حوادث اخیری که مجموعه جهان اسلام با آن مواجه شده و در رأس آن، شهادت سید مقاومت، مجاهد کبیر شهید بزرگوار سیدحسن نصرالله را به همه دوستان انقلاب و اسلام و شیعیان جهان خصوصاً مردم عزیز لبنان و مجاهدان حزب‌الله تبریک و تسلیت عرض می‌کنم و امیدوارم، زندگی این شخصیت و مجاهدت‌های فراوان هر روزه ایشان، الگویی شود برای همه فضلای حوزه‌های علمیه و همه مجاهدان راه اسلام و همه کسانی که می‌خواهند، یک زندگی قرآنی داشته باشند.
من در بحثی که راجع به این شهید بزرگوار مطرح کردم، یک شاخص‌هایی را از آیات قرآن استخراج کرده و با شواهد فراوان ادعا نمودم که این شاخص‌ها، منطبق بر این شهید بزرگوار است. امیدواریم که خداوند درجات این شهید بزرگوار را متعالی کند و اهداف والایش تحقق پیدا کند. اعتقاد ما این است، شخصیت‌هایی نظیر شهید سیدحسن نصرالله(ره) با شهادت‌شان گستره وجودی پیدا می‌کنند و علاقه‌مندان‌شان صدها برابر خواهد شد و چه چیزی از این موفقیت بالاتر که افکار ناب‌شان در اقصی‌نقاط دنیا رسوخ پیدا می‌کند.
همچنین قدرت‌نمایی باشکوه و مقتدرانه برادران عزیز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را که موجب نشاط قلوب داغ‌دار امت حزب‌الله گردید، گرامی می‌داریم. خدا را شاکریم که برخوردار از نعمت چنین رهبر شجاع و حکیمی هستیم که با حضور در نماز جمعه این هفته و بیان آن خطبه‌های شورآفرین، اقتدار اسلام و مکتب اهل‌بیت(ع) و عظمت مردم ایران را به همه دنیا نشان داد. نماز جمعه این هفته، یک نماز تاریخی بود که باید آن را جزء نمازهای تاریخی در طول تاریخ اسلام مطرح کنیم؛ نه فقط در تاریخ انقلاب. واقعاً عاشقانی که در این نماز حضور پیدا کردند، مظهر صبر و استقامت و محکم بودن در مسیر ولایت و جهاد در راه خدا و حمایت از مظلومان ستمدیده هستند. امیدواریم، خداوند بزرگ سایه این رهبر عزیز را بر سر همه مسلمین مستدام بدارد و همگان از برکات وجودی ایشان متنعم باشند.
مسئولیت جدید جناب‌عالی را به شما تبریک عرض نموده و دعا می‌کنم، بتوانید در این دوره از مسئولیت خود، خدمات درخشانی داشته باشید و کارهای بزرگی از خود به یادگار بگذارید.
در مورد صدا و سیما، مخصوصاً رسانه قم حرف زیاد است و حتماً خود شما، مطالعات میدانی داشته و دارید؛ در جلساتی هم که با بزرگان حوزه دارید، انشاءالله اولویت‌سنجی کرده و بر اساس همان عمل می‌کنید؛ اما به نظر من اولاً سیمای نور قم، باید با همه استان‌ها یک تفاوت جوهری داشته باشد. در درجه اول معرف حرکت‌های بسیار بزرگ علمی شیعه در حوزه علمیه قم باشد. در حوزه علمیه، تحقیقات عمیق و کارهای زیادی انجام شده که متأسفانه آن‌طور که باید و شاید نه رسانه ملی به آن پرداخته و نه صدا و سیمای قم؛ در عین اینکه از همه آن برادران عزیزی که تاکنون با اخلاص کار کرده‌اند. کمال تشکر را داریم؛ ولی باید بر این مطالب تأکید بشود.
هنوز مردم ما حتی مردم قم از حوزه علمیه آن‌طور که باید و شاید اطلاع ندارند و فکر می‌کنند، در حوزه یک مطالب تکراری را از هزار سال قبل تکرار می‌کنند و با اینکه سطح آگاهی مردم قم کم نیست؛ اما از آن محتوای عمیق حوزه خبر ندارند؛ مثلاً در مورد همین مرکز فقهی، اگر از همسایگانش بپرسید، در این مرکز فقهی چکار می‌کنند؟ می‌گویند: ما می‌بینیم هر روز یک عده طلبه داخل شده و عده‌ای بیرون می‌آیند؛ البته بعضی هم آدم‌های چیزفهمی هستند؛ ولی همان آدم‌های فهیم نیز، باز کُنه کار ما را نمی‌دانند.
صدا و سیمای قم، باید معرف حرکت‌های عمیق علمی حوزه باشد، از این حرکت‌ها گزارش تهیه کند و آثار مربوط به نظام را پررنگ کند. الآن مراکز متعددی در قم داریم که دنبال پاسخ‌گویی به نیازهای نظام هستند. اصلاً در کل حوزه ما، پایان‌نامه‌ها به این سمت می‌رود که مطابق با نیازهای نظام نوشته بشود. خوب است که این پایان‌نامه‌ها اطلاع‌رسانی بشود؛ مخصوصاً از شبکه نور که عنوان بین‌المللی هم دارد.
محصولات جدید علمی حوزه در ابعاد مختلف، فقهی، کلامی، تفسیری و…، به جوامع علمی معرفی شود؛ مثلاً در این ۵۰ ساله اخیر در حوزه قم، چند دوره تفسیر به دنیای اسلام ارائه شده؟ یکی از برنامه‌های شبکه قرآن همین باشد که در حوزه قم، کدام فرد یا گروه دوره تفسیر کامل قرآن را نوشته‌اند؛ آن هم با توجه به مسائل روز؛ نه اینکه تکرار حرف‌های گذشته باشد.
در همین مرکز فقهی، آیات فقه پزشکی را در یک کتاب جمع‌آوری کرده‌ایم که برای دانشگاه‌ها، مردم و دنیای اسلام خیلی جذاب است، یا یک بحثی که خود بنده دو سه سال طرح کردم و هنوز چاپ نشده، در پاسخ به این سؤال که اصلاً اسلام حکومت دارد یا نه؟ اسلام چه مقدار به حکومت توجه دارد؟ که خود این مهم‌تر از قبلی است. یک وقت می‌گوییم اسلام آیاتی راجع به حکومت دارد؛ ولی اینکه چه مقدار توجه دارد، بسیار مهم است.
اینکه نظام سیاسی کاملی مشخص کرده که مردم باید تحت ولایت و حکومت چه کسی قرار بگیرند؟ اینها باید به جامعه، نخبگان و مراکز علمی معرفی شود که یکی از راه‌های معرفی همین صدا و سیمای قم است.
به نظر من اگر یک ارتباط عمیق بین رسانه قم و حوزه علمیه، مراکز علمی در حوزه و محققان آن باشد صدا و سیمای قم را متحول می‌کند. ما در مسائل سیاسی، پزشکی، اخلاقی، اقتصادی و اجتماعی حرف برای گفتن بسیار داریم؛ همچنین در آیات فقه اجتماعی، امام خمینی(قد) می‌فرمودند: نود درصد احکام اسلام، اجتماعی و ده درصد آن احکام فردی است. ما دنبال استخراج آیات فقه اجتماعی از قرآن هستیم. همین‌طور کارهای دیگری در مورد آیات مهدویت شده است؛ موضوع مهدویت، مسئله خیلی مهمی است که حتی کفار هم به آن توجه دارند و دنبال این هستند که ببینند، قرآن مسلمان‌ها و اسلام راجع به مهدویت چه حرف‌هایی دارد و آن را دائماً دنبال می‌کنند.
در زمان حیات مرحوم والد(رض) یک نفر از روحانیون لبنان که از زندان اسرائیل آزاد شده بود، به قم آمد و محضر مرحوم والد ما رسید و عرض کرد: هر بار که مرا برای بازجویی می‌بردند، اولین سؤال‌شان این بود که راجع به مهدی برای ما توضیح بده. مهدی‌ای که شما می‌گویید کیست؟ برنامه مهدویت در صدا و سیمای قم باید قوی عمل کند.
مطالب تازه حوزه‌ها و آسیب‌های دینی و معرفتی در جامعه و راهکارهای برون‌رفت از آنها را مطرح کنیم. در همین قم، فرقه‌های انحرافی مثل یمانی‌ها فعال هستند. صدا و سیما باید با یک برنامه خیلی منظم و قوی، ماهیت اینها را فاش کند و جوابشان داده شود. یکی از مسئولیت‌های مهم ما و شما، توجه به همین انحرافات است. من دیدم یکی از کارهای بسیار خوب صدا و سیما این است که بین مردم می‌رود و می‌پرسد: منطقه شما چه مشکلی دارد؟ از آنجا زنگ می‌زند به مسئول مربوطه که چرا این مشکل وجود دارد؟ مسئول وعده می‌دهد ده روز بعد حل می‌کنیم و دوباره ده روز بعد، صدا و سیما آنجا حضور دارد. این خیلی کار ارزشمندی است؛ ولو اینکه به‌حسب اولی شاید مسئولیت صدا و سیما این نباشد و بر عهده مراکز بازرسی است؛ ولی در مبارزه با انحرافات، صدا وسیما به‌خوبی می‌تواند، از حوزه استفاده کامل ببرد.
مطلب بعد که مرتبط بر همین مطلب است، کارشناس‌های قوی و درجه یک را دعوت کنید. واقعاً در قم حیف است، یک کارشناس رده سه و چهار را دعوت کنید؛ قمی که خود معدن اساتید مبرز در هر فنی است؛ قوی‌ترین اساتید تفسیر، کلام، فقه، اخلاق، مسائل تربیتی و… . گاهی بعضی از کارشناسان دعوت‌شده فی‌الجمله کارشناس هستند؛ ولی از قم این انتظار نمی‌رود. ادامه این روند آسیب‌زاست.
مطلب بعد اینکه ما رنج می‌بریم از اینکه می‌گویند: امروز صدا و سیما مخاطب ندارد؛ البته این حرف عللی هم دارد؛ یک مقدار القائات دشمن و مخالفین است و یک مقدار هم مربوط به استفاده مردم از فضای مجازی و ماهواره و شبکه‌های خانگی است؛ ولی بالأخره باید دائماً برای جذب جوان‌ها تلاش بشود. با دوستان‌تان و اهل فن مشاوره کنید که چگونه مخاطبان جوان‌تان را افزایش دهید. اگر به جوان‌ها مسئولیت داده شود، حتی برای عرضه فکرشان، چه اشکالی دارد؟ موقع انتخابات، شما صد جوان از مقاطع مختلف تحصیلی را دعوت کنید و از آنها بپرسید، نظر شما راجع به انتخابات چیست؟
به هرحال این، یکی از چیزهایی است که برای ما خیلی سنگین است. صدا و سیما، در عین اینکه به بیان مشکلات مردم می‌پردازد، باید برنامه‌هایش جذاب‌تر باشد و کیفیتش بالاتر برود؛ موضوعاتی که امروز جوان‌ها دنبالش هستند، به یک نحو سالمی در صدا و سیما مطرح بشود، انشاءالله. ما نیز در این مجموعه به‌‌سهم خود آماده هرگونه همکاری و تحقیقاتی که از عهده ما برآید هستیم.
بسم‌الله الرحمن الرحیم
نخست حوادث اخیری که مجموعه جهان اسلام با آن مواجه شده و در رأس آن، شهادت سید مقاومت، مجاهد کبیر شهید بزرگوار سیدحسن نصرالله را به همه دوستان انقلاب و اسلام و شیعیان جهان خصوصاً مردم عزیز لبنان و مجاهدان حزب‌الله تبریک و تسلیت عرض می‌کنم و امیدوارم، زندگی این شخصیت و مجاهدت‌های فراوان هر روزه ایشان، الگویی شود برای همه فضلای حوزه‌های علمیه و همه مجاهدان راه اسلام و همه کسانی که می‌خواهند، یک زندگی قرآنی داشته باشند.
من در بحثی که راجع به این شهید بزرگوار مطرح کردم، یک شاخص‌هایی را از آیات قرآن استخراج کرده و با شواهد فراوان ادعا نمودم که این شاخص‌ها، منطبق بر این شهید بزرگوار است. امیدواریم که خداوند درجات این شهید بزرگوار را متعالی کند و اهداف والایش تحقق پیدا کند. اعتقاد ما این است، شخصیت‌هایی نظیر شهید سیدحسن نصرالله(ره) با شهادت‌شان گستره وجودی پیدا می‌کنند و علاقه‌مندان‌شان صدها برابر خواهد شد و چه چیزی از این موفقیت بالاتر که افکار ناب‌شان در اقصی‌نقاط دنیا رسوخ پیدا می‌کند.
همچنین قدرت‌نمایی باشکوه و مقتدرانه برادران عزیز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را که موجب نشاط قلوب داغ‌دار امت حزب‌الله گردید، گرامی می‌داریم. خدا را شاکریم که برخوردار از نعمت چنین رهبر شجاع و حکیمی هستیم که با حضور در نماز جمعه این هفته و بیان آن خطبه‌های شورآفرین، اقتدار اسلام و مکتب اهل‌بیت(ع) و عظمت مردم ایران را به همه دنیا نشان داد. نماز جمعه این هفته، یک نماز تاریخی بود که باید آن را جزء نمازهای تاریخی در طول تاریخ اسلام مطرح کنیم؛ نه فقط در تاریخ انقلاب. واقعاً عاشقانی که در این نماز حضور پیدا کردند، مظهر صبر و استقامت و محکم بودن در مسیر ولایت و جهاد در راه خدا و حمایت از مظلومان ستمدیده هستند. امیدواریم، خداوند بزرگ سایه این رهبر عزیز را بر سر همه مسلمین مستدام بدارد و همگان از برکات وجودی ایشان متنعم باشند.
مسئولیت جدید جناب‌عالی را به شما تبریک عرض نموده و دعا می‌کنم، بتوانید در این دوره از مسئولیت خود، خدمات درخشانی داشته باشید و کارهای بزرگی از خود به یادگار بگذارید.
در مورد صدا و سیما، مخصوصاً رسانه قم حرف زیاد است و حتماً خود شما، مطالعات میدانی داشته و دارید؛ در جلساتی هم که با بزرگان حوزه دارید، انشاءالله اولویت‌سنجی کرده و بر اساس همان عمل می‌کنید؛ اما به نظر من اولاً سیمای نور قم، باید با همه استان‌ها یک تفاوت جوهری داشته باشد. در درجه اول معرف حرکت‌های بسیار بزرگ علمی شیعه در حوزه علمیه قم باشد. در حوزه علمیه، تحقیقات عمیق و کارهای زیادی انجام شده که متأسفانه آن‌طور که باید و شاید نه رسانه ملی به آن پرداخته و نه صدا و سیمای قم؛ در عین اینکه از همه آن برادران عزیزی که تاکنون با اخلاص کار کرده‌اند. کمال تشکر را داریم؛ ولی باید بر این مطالب تأکید بشود.
هنوز مردم ما حتی مردم قم از حوزه علمیه آن‌طور که باید و شاید اطلاع ندارند و فکر می‌کنند، در حوزه یک مطالب تکراری را از هزار سال قبل تکرار می‌کنند و با اینکه سطح آگاهی مردم قم کم نیست؛ اما از آن محتوای عمیق حوزه خبر ندارند؛ مثلاً در مورد همین مرکز فقهی، اگر از همسایگانش بپرسید، در این مرکز فقهی چکار می‌کنند؟ می‌گویند: ما می‌بینیم هر روز یک عده طلبه داخل شده و عده‌ای بیرون می‌آیند؛ البته بعضی هم آدم‌های چیزفهمی هستند؛ ولی همان آدم‌های فهیم نیز، باز کُنه کار ما را نمی‌دانند.
صدا و سیمای قم، باید معرف حرکت‌های عمیق علمی حوزه باشد، از این حرکت‌ها گزارش تهیه کند و آثار مربوط به نظام را پررنگ کند. الآن مراکز متعددی در قم داریم که دنبال پاسخ‌گویی به نیازهای نظام هستند. اصلاً در کل حوزه ما، پایان‌نامه‌ها به این سمت می‌رود که مطابق با نیازهای نظام نوشته بشود. خوب است که این پایان‌نامه‌ها اطلاع‌رسانی بشود؛ مخصوصاً از شبکه نور که عنوان بین‌المللی هم دارد.
محصولات جدید علمی حوزه در ابعاد مختلف، فقهی، کلامی، تفسیری و…، به جوامع علمی معرفی شود؛ مثلاً در این ۵۰ ساله اخیر در حوزه قم، چند دوره تفسیر به دنیای اسلام ارائه شده؟ یکی از برنامه‌های شبکه قرآن همین باشد که در حوزه قم، کدام فرد یا گروه دوره تفسیر کامل قرآن را نوشته‌اند؛ آن هم با توجه به مسائل روز؛ نه اینکه تکرار حرف‌های گذشته باشد.
در همین مرکز فقهی، آیات فقه پزشکی را در یک کتاب جمع‌آوری کرده‌ایم که برای دانشگاه‌ها، مردم و دنیای اسلام خیلی جذاب است، یا یک بحثی که خود بنده دو سه سال طرح کردم و هنوز چاپ نشده، در پاسخ به این سؤال که اصلاً اسلام حکومت دارد یا نه؟ اسلام چه مقدار به حکومت توجه دارد؟ که خود این مهم‌تر از قبلی است. یک وقت می‌گوییم اسلام آیاتی راجع به حکومت دارد؛ ولی اینکه چه مقدار توجه دارد، بسیار مهم است.
اینکه نظام سیاسی کاملی مشخص کرده که مردم باید تحت ولایت و حکومت چه کسی قرار بگیرند؟ اینها باید به جامعه، نخبگان و مراکز علمی معرفی شود که یکی از راه‌های معرفی همین صدا و سیمای قم است.
به نظر من اگر یک ارتباط عمیق بین رسانه قم و حوزه علمیه، مراکز علمی در حوزه و محققان آن باشد صدا و سیمای قم را متحول می‌کند. ما در مسائل سیاسی، پزشکی، اخلاقی، اقتصادی و اجتماعی حرف برای گفتن بسیار داریم؛ همچنین در آیات فقه اجتماعی، امام خمینی(قد) می‌فرمودند: نود درصد احکام اسلام، اجتماعی و ده درصد آن احکام فردی است. ما دنبال استخراج آیات فقه اجتماعی از قرآن هستیم. همین‌طور کارهای دیگری در مورد آیات مهدویت شده است؛ موضوع مهدویت، مسئله خیلی مهمی است که حتی کفار هم به آن توجه دارند و دنبال این هستند که ببینند، قرآن مسلمان‌ها و اسلام راجع به مهدویت چه حرف‌هایی دارد و آن را دائماً دنبال می‌کنند.
در زمان حیات مرحوم والد(رض) یک نفر از روحانیون لبنان که از زندان اسرائیل آزاد شده بود، به قم آمد و محضر مرحوم والد ما رسید و عرض کرد: هر بار که مرا برای بازجویی می‌بردند، اولین سؤال‌شان این بود که راجع به مهدی برای ما توضیح بده. مهدی‌ای که شما می‌گویید کیست؟ برنامه مهدویت در صدا و سیمای قم باید قوی عمل کند.
مطالب تازه حوزه‌ها و آسیب‌های دینی و معرفتی در جامعه و راهکارهای برون‌رفت از آنها را مطرح کنیم. در همین قم، فرقه‌های انحرافی مثل یمانی‌ها فعال هستند. صدا و سیما باید با یک برنامه خیلی منظم و قوی، ماهیت اینها را فاش کند و جوابشان داده شود. یکی از مسئولیت‌های مهم ما و شما، توجه به همین انحرافات است. من دیدم یکی از کارهای بسیار خوب صدا و سیما این است که بین مردم می‌رود و می‌پرسد: منطقه شما چه مشکلی دارد؟ از آنجا زنگ می‌زند به مسئول مربوطه که چرا این مشکل وجود دارد؟ مسئول وعده می‌دهد ده روز بعد حل می‌کنیم و دوباره ده روز بعد، صدا و سیما آنجا حضور دارد. این خیلی کار ارزشمندی است؛ ولو اینکه به‌حسب اولی شاید مسئولیت صدا و سیما این نباشد و بر عهده مراکز بازرسی است؛ ولی در مبارزه با انحرافات، صدا وسیما به‌خوبی می‌تواند، از حوزه استفاده کامل ببرد.
مطلب بعد که مرتبط بر همین مطلب است، کارشناس‌های قوی و درجه یک را دعوت کنید. واقعاً در قم حیف است، یک کارشناس رده سه و چهار را دعوت کنید؛ قمی که خود معدن اساتید مبرز در هر فنی است؛ قوی‌ترین اساتید تفسیر، کلام، فقه، اخلاق، مسائل تربیتی و… . گاهی بعضی از کارشناسان دعوت‌شده فی‌الجمله کارشناس هستند؛ ولی از قم این انتظار نمی‌رود. ادامه این روند آسیب‌زاست.
مطلب بعد اینکه ما رنج می‌بریم از اینکه می‌گویند: امروز صدا و سیما مخاطب ندارد؛ البته این حرف عللی هم دارد؛ یک مقدار القائات دشمن و مخالفین است و یک مقدار هم مربوط به استفاده مردم از فضای مجازی و ماهواره و شبکه‌های خانگی است؛ ولی بالأخره باید دائماً برای جذب جوان‌ها تلاش بشود. با دوستان‌تان و اهل فن مشاوره کنید که چگونه مخاطبان جوان‌تان را افزایش دهید. اگر به جوان‌ها مسئولیت داده شود، حتی برای عرضه فکرشان، چه اشکالی دارد؟ موقع انتخابات، شما صد جوان از مقاطع مختلف تحصیلی را دعوت کنید و از آنها بپرسید، نظر شما راجع به انتخابات چیست؟
به هرحال این، یکی از چیزهایی است که برای ما خیلی سنگین است. صدا و سیما، در عین اینکه به بیان مشکلات مردم می‌پردازد، باید برنامه‌هایش جذاب‌تر باشد و کیفیتش بالاتر برود؛ موضوعاتی که امروز جوان‌ها دنبالش هستند، به یک نحو سالمی در صدا و سیما مطرح بشود، انشاءالله. ما نیز در این مجموعه به‌‌سهم خود آماده هرگونه همکاری و تحقیقاتی که از عهده ما برآید هستیم.