آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی
حقیقت علم توسعه‌بخشی است؛ نه تنگ‌نظری
این مرجع تقلید تصریح کردند: حقیقت علم توسعه‌بخشی است؛ نه تنگ‌نظری. عالم چون از یک نوری برخوردار شد که خصیصه آن نور، وسعت‌نگری و بلندنظری و جا دادن به دیگران است، خودش هم تنگ‌نظر نخواهد شد؛ با دیگران می‌سازد و دیگران را می‌پذیرد. این خصیصه علم است.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء، حضرت آیت‌الله جوادی آملی در پیام تصویری به‌مناسبت آیین آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه شهرستان آمل، بیان کردند: از ذات اقدس الهی مسئلت می‌کنیم، هرکس قلمی و قدمی در راه علوم الهی برداشت و امتثال کرد، مورد عنایت ویژه پروردگار باشد و جامعه به‌وسیله بنان و بیان علما و اندیشوران، بهتر از گذشته راه خود را بیابد و متمدنانه زندگی کند.
ایشان اظهار کردند: علم یک سلسله تعریفات اساسی و مقومات دارد که از این مقومات و نکات اساسی علم، معنای عالم و سلسله علما از یک سو، مهد علم در حوزه و دانشگاه از سوی دیگر، آداب متعلمان از سوی سوم و بهره‌وران جنبی حوزه و دانشگاه از جهت چهارم و مانند آن روشن خواهد شد.
معظم‌له سپس به کلامی از امیرالمؤمنین(ع) درباره معنای حقیقت علم، اشاره و ابزار کردند: امیر بیان و بنان علی‌بن ابی‌طالب(س) می‌فرماید: «کل وعاءٍ یضیق بما جعل فیه إلا وعاء العلم فإنه یتسع به»؛ علم با سایر مظروف‌ها فرق دارد؛ هر مظروفی وقتی وارد ظرف شد، به‌اندازه خود آن ظرف را اشغال می‌کند و جای دیگری را تنگ می‌کند؛ اما علم خصیصه‌ای دارد که وقتی وارد یک دل شد، نه‌تنها مظروف، مظروفی نیست که از ظرفیت ظرف بکاهد؛ بلکه ظرفیت ظرف را توسعه می‌دهد.
این مرجع تقلید اظهار کردند: همان‌طور که این معنا در حقیقت علم اخذ شده که علم یک نوری و مظروفی است که شرح صدر را به‌همراه دارد و نه‌تنها جا را تنگ نمی‌کند؛ بلکه به دیگران هم جا می‌دهد و صحنه دل را بازتر می‌کند؛ وقتی کسی عالم به‌معنای حقیقی شد، عالم نیز هرگز جا را برای دیگران تنگ نمی‌کند؛ بلکه عالم در هر شهر و دیاری که باشد، آن فضا و مکان را، آن زمان و زمین را، آن تاریخ و جغرافیا را توسعه می‌دهد. حقیقت علم توسعه‌بخشی است؛ نه تنگ‌نظری. عالم چون از یک نوری برخوردار شد که خصیصه آن نور، وسعت‌نگری و بلندنظری و جا دادن به دیگران است، خودش هم تنگ‌نظر نخواهد شد؛ با دیگران می‌سازد و دیگران را می‌پذیرد. این خصیصه علم است.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی بیان کردند: اگر از علم به این امور یادشده، که جا را تنگ نمی‌کند؛ بلکه توسعه می‌دهد؛ یعنی عالم کسی است که اهل وفاق است، اهل توسعه است، اهل هم‌آوایی است، اهل هماهنگی است. هیچ عالمی جا را برای دیگری تنگ نمی‌کند. هیچ عالمی زمینه اختلاف را فراهم نمی‌کند. هیچ عالمی زمینه انحراف از توحید را دامن نمی‌زند و مانند آن.
معظم‌له اظهار کردند: خداوند که علم را آفرید، می‌فرماید: بهترین علم خداشناسی است، توحید است، معرفت الهی است، علوم ربانی است؛ اگر کسی معاذالله در حوزه یا دانشگاه یا در فضاهای دیگر علمی نیاموخت که او را به یاد خدا بیندازد و او معاذالله خدا را فراموش کرد، ذات اقدس اله می‌فرماید: کیفر تلخش این است که خودش را فراموش می‌کند. اگر کسی خودش را فراموش کرد، هرگز به فکر خودش نیست، آینده‌نگر نیست، سعادت خود را نمی‌طلبد، نمی‌تواند درست زندگی کند، خیر خود و جامعه را نمی‌داند. صلح و صفای جامعه را نمی‌داند. نتیجه تلخش یا جنگ جهانی اول است یا جنگ جهانی دوم، یا تلخ‌تر از همه، این حوادث تلخ غزه که این صهیونیست تبهکار نه آسمانی را می‌شناسد و نه آسمان‌آفرین. نه زمینی را می‌شناسد و نه زمین‌آفرین؛ بلکه فقط خودش را می‌شناسد؛ در‌حالی‌که در حقیقت خودش را گم کرده است.
ایشان اظهار کردند: علم یک سلسله تعریفات اساسی و مقومات دارد که از این مقومات و نکات اساسی علم، معنای عالم و سلسله علما از یک سو، مهد علم در حوزه و دانشگاه از سوی دیگر، آداب متعلمان از سوی سوم و بهره‌وران جنبی حوزه و دانشگاه از جهت چهارم و مانند آن روشن خواهد شد.
معظم‌له سپس به کلامی از امیرالمؤمنین(ع) درباره معنای حقیقت علم، اشاره و ابزار کردند: امیر بیان و بنان علی‌بن ابی‌طالب(س) می‌فرماید: «کل وعاءٍ یضیق بما جعل فیه إلا وعاء العلم فإنه یتسع به»؛ علم با سایر مظروف‌ها فرق دارد؛ هر مظروفی وقتی وارد ظرف شد، به‌اندازه خود آن ظرف را اشغال می‌کند و جای دیگری را تنگ می‌کند؛ اما علم خصیصه‌ای دارد که وقتی وارد یک دل شد، نه‌تنها مظروف، مظروفی نیست که از ظرفیت ظرف بکاهد؛ بلکه ظرفیت ظرف را توسعه می‌دهد.
این مرجع تقلید اظهار کردند: همان‌طور که این معنا در حقیقت علم اخذ شده که علم یک نوری و مظروفی است که شرح صدر را به‌همراه دارد و نه‌تنها جا را تنگ نمی‌کند؛ بلکه به دیگران هم جا می‌دهد و صحنه دل را بازتر می‌کند؛ وقتی کسی عالم به‌معنای حقیقی شد، عالم نیز هرگز جا را برای دیگران تنگ نمی‌کند؛ بلکه عالم در هر شهر و دیاری که باشد، آن فضا و مکان را، آن زمان و زمین را، آن تاریخ و جغرافیا را توسعه می‌دهد. حقیقت علم توسعه‌بخشی است؛ نه تنگ‌نظری. عالم چون از یک نوری برخوردار شد که خصیصه آن نور، وسعت‌نگری و بلندنظری و جا دادن به دیگران است، خودش هم تنگ‌نظر نخواهد شد؛ با دیگران می‌سازد و دیگران را می‌پذیرد. این خصیصه علم است.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی بیان کردند: اگر از علم به این امور یادشده، که جا را تنگ نمی‌کند؛ بلکه توسعه می‌دهد؛ یعنی عالم کسی است که اهل وفاق است، اهل توسعه است، اهل هم‌آوایی است، اهل هماهنگی است. هیچ عالمی جا را برای دیگری تنگ نمی‌کند. هیچ عالمی زمینه اختلاف را فراهم نمی‌کند. هیچ عالمی زمینه انحراف از توحید را دامن نمی‌زند و مانند آن.
معظم‌له اظهار کردند: خداوند که علم را آفرید، می‌فرماید: بهترین علم خداشناسی است، توحید است، معرفت الهی است، علوم ربانی است؛ اگر کسی معاذالله در حوزه یا دانشگاه یا در فضاهای دیگر علمی نیاموخت که او را به یاد خدا بیندازد و او معاذالله خدا را فراموش کرد، ذات اقدس اله می‌فرماید: کیفر تلخش این است که خودش را فراموش می‌کند. اگر کسی خودش را فراموش کرد، هرگز به فکر خودش نیست، آینده‌نگر نیست، سعادت خود را نمی‌طلبد، نمی‌تواند درست زندگی کند، خیر خود و جامعه را نمی‌داند. صلح و صفای جامعه را نمی‌داند. نتیجه تلخش یا جنگ جهانی اول است یا جنگ جهانی دوم، یا تلخ‌تر از همه، این حوادث تلخ غزه که این صهیونیست تبهکار نه آسمانی را می‌شناسد و نه آسمان‌آفرین. نه زمینی را می‌شناسد و نه زمین‌آفرین؛ بلکه فقط خودش را می‌شناسد؛ در‌حالی‌که در حقیقت خودش را گم کرده است.