در پیام آیت‌الله‌العظمی مظاهری به نشست نکوداشت علامه مجلسی(ره) عنوان شد
علامه مجلسی(قد)مصداق بارز عالمِ عاملِ عاقل
این مرجع تقلید در پیامی به همایش «علامه مجلسی(ره)؛ احیاگر حدیث شیعه و میراث اهل‌بیت(ع)»، اظهار کردند: علامه مجلسی(قد) مصداق بارز «عالمِ عاملِ عاقل» است و این جایگاهی است که حقاً بسیار کم‌نظیر و بی‌بدیل است و جز با مجاهدت عظیم علمی و عملی و عنایت خاصه الهی به دست نمی‌آید.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت‌الله مظاهری، متن پیام معظم‌له به نشست «نکوداشت علامه مجلسی؛ احیاگر حدیث شیعه و میراث اهل‌بیت(ع)» به این شرح است:
بِسمِ‌اللهِ الرحمنِ الرحیم
«الحمدلله وسلام على عِباده الذین اصطفى محمد وآلِه الطیبین الطاهرین ولا سیما بقیةالله فِی الارضین ارواحنافداه»
برگزاری این نشستِ گرامی را که با عنوان «نکوداشت علامه مجلسی، احیاگر حدیث شیعه و میراث اهل‌بیت(ع)» تشکیل یافته است، به‌فال نیک می‌گیریم و از خداوند متعال مسألت می‌کنیم که آن را، نقطه عزیمت و آغازی برای یک حرکت و اقدام فرهنگی و علمی شایسته در جهت بازشناسی و معرفی ابعاد شخصیتی آن علامه عالی‌مقام، مقرر گرداند.
بی‌تردید، جناب علامه مجلسی(قد) یکی از برجسته‌ترین عالمان نامبردار مکتب تشیع است که نقشی اساسی در تاریخ این مکتبِ معرفت‌گرا و حفظ و تعمیق و گسترش معارفِ والای این مکتب داشته است و از این‌رو، حق عظیمی بر ذمه حوزه‌های علمیه تشیع و همه دوستداران و پیروان اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) داشته و خواهد داشت. میراث عظیم علمی و عملی او، صدها سال است که چون منابع جوشان و سرشاری، همه حوزه‌های علمیه و علمای دین و پژوهش‌گران معارف شیعی را برخوردار ساخته و عظمت کار بزرگ او چنان است که باید بی‌شک، این علامه عظیم‌القدر را یکی از نقاط ثقل اصلیِ انتقال شایسته معارف تابناک و انسان‌ساز و جامعه‌پرداز اهل‌بیت و عترت طاهره(ع) به نسل‌های بعد از خودش به‌شمار آوریم. به‌عبارت دیگر، علامه مجلسی«اعلی‌الله‌مقامه‌الشریف» نه‌تنها در عصر و زمانه خود، یک شخصیت علمی و اجتماعی، تحول‌گرا و تأثیرگذار بوده است؛ بلکه در طول تاریخ تا به امروز نیز، آثار و مآثرِ نیکو و سیره و مسیره شایسته او، بر جریان تشیع سایه‌افکن و مؤثر بوده است.
در عرصه علمی و معارفی، جایگاه بی‌نظیر علامه مجلسی(قد) حقاً اعجاب‌انگیز است. موسوعه عظیم «بحارالانوار» با همه ویژگی‌های درخشان و قابل توجهش، تنها یکی از آثار علمی آن علامه عالی‌قدر است که البته چون خورشیدی تابان در منظومه آثار علمی مکتب تشیع می‌درخشد؛ گرچه با کمال تأسف باید گفت که حوزه‌های علمیه و معلمان و متعلمان و مبلغان معارف دینی، آن‌چنان که شایسته و بایسته است، با این دریای پرگوهرِ انوار قرآن و عترت(ع)، آشنایی و انس و قرابت و نزدیکی لازم را ندارند و باید برای رفع این نقیصه، تلاش هرچه بیشتری صورت پذیرد.
باری، بحارالانوار اگرچه قله آثار علامه مجلسی(قد) است؛ اما شخصیت علمی او منحصر در بحار نیست و آثار حدیثی دیگر ایشان، نظیر «مرآة‌العقول» که قطعاً بهترین و کامل‌ترین شرح کافیِ شریف و نیز «ملاذالاخیار» که شرح تهذیب شریف است و سایر آثار این علامه بزرگ، همگی مواریث عظیم علمی گران‌بهایی است که به سر انگشت عالمانه و جهادِ علمیِ مخلصانه ایشان فراهم آمده است.
در همین راستا، نقش بی‌بدیل و برجسته علامه مجلسی(رض) در عمومی‌سازی معارف اهل‌بیت(ع) و تدوین آثار متعدد فارسی از «حق‌الیقین» در موضوع اعتقادات گرفته تا «عین‌الحیاة» در اخلاق و مواعظ و تا «حلیة‌المتقین» در آداب و مستحبات زندگی تا «حیاة‌القلوب» و «جلاء‌العیون» در تاریخ انبیا و اولیا طاهرین(ع) و تا «زاد‌المعاد» و «تحفة‌الزائر» در ادعیه و زیارات و نظایر این آثار ارزشمند را باید به‌حق یک فرهنگ‌سازی اجتماعی بی‌نظیر به‌شمار آورد. ایشان که علی‌رغم موقعیت منحصر به فرد و جایگاه اجتماعی و سیاسی خاص در دوره خود، هیچ‌گاه از مخالطت با مردم و نشر و ترویج معارف قرآن و عترت در میان اجتماع و حتی منبر رفتن در مسجد جامع و تفسیر قرآن گفتن برای عموم و حل اختلافات و رفع دعاوی آنان، غفلت نورزیده است، به‌شایستگی هرچه تمام‌تر وظیفه خطیر انتقال مکتوب تعالیم دینی برای بهره‌برداری عموم اهل ایمان را ایفاء نموده و یک دوره معارف تابناک قرآن و عترت(ع) که چراغ راه مؤمنان در عقیده و زندگی و دانشِ دینی است را در آثار متعدد فارسی با نثری روان ارائه فرموده است.
خدمات علامه مجلسی(قد) به عرصه علمی، منحصر نیست. نقش ایشان در سمت شیخ‌الاسلامی حکومت وقت و بهره‌برداری شایسته از این موقعیت مهم در مقابله با انحرافات و بدعت‌های رایج و در تحکیم مبانی تشیع و در رفع ظلم و ستم حاکمان و وابستگان به آنان از مردم و جداسازی تشیع و معارف عالیه آن از خط غلو و تقصیر و مبارزه با اخباری‌گری از یک‌سو و صوفی‌گری از سوی دیگر و ده‌ها کار و اقدام و حرکت اجتماعی دیگر نیز، بسیار قابل توجه، آموزنده و الگودهنده برای عالمانِ دینی و شایانِ دقت و بررسی برای پژوهش‌گران اجتماعی است.
و در کنار این کارنامه درخشان علمی و اجتماعی، سیره عملیِ شخصی و مقام والای وارستگی و تقوایی و پارساییِ این علامه عالی‌مقام چنان است که به‌تعبیر برخی از شاگردان ایشان، همه اعمال عادی و کارهای مباحِ او هم، رنگ خلوص و اخلاص و عبادت و عبودیتِ حق‌تعالی را داشته است. [ذلِک فضل ٱللهِ یؤتِیهِ من یشآء وٱلله ذو ٱلفضلِ ٱلعظِیمِ].
به‌طور خلاصه باید گفت علامه مجلسی(قد) مصداق بارز «عالمِ عاملِ عاقل» است و این جایگاهی است که حقاً بسیار کم‌نظیر و بی‌بدیل است و جز با مجاهدت عظیم علمی و عملی و عنایت خاصه الهی به دست نمی‌آید. آری علامه مجلسی(قد) مصداق این بیان مبارکه قرآن کریم است که: [ضرب الله مثلًا کلِمةً طیِبةً کشجرةٍ طیِبةٍ أصلها ثابِت وفرعها فِی السماءِ تؤتِی أکلها کل حِینٍ بِإِذنِ ربِها ویضرِب الله الأمثال لِلناسِ لعلهم یتذکرون].
با همه این توصیفات؛ اما مجلسیِ بزرگ(رض)، همچنان مظلوم است و شاید اهانت‌هایی که در طول تاریخ از سوی معاندان و جاهلان به این علامه عالی‌قدر روا داشته شده، به هیچ‌یک از علمای بزرگ تشیع گفته نشده باشد.
حوزه‌های علمیه تشیع و همه پژوهش‌گران و محققان معارف قرآن و عترت، باید برای رفع این ظلم تلاش نمایند و شخصیت برجسته این مرد بی‌نظیر را در ابعاد گوناگون به‌درستی بررسی و معرفی کنند. باید از نهاد منبر و رسانه و هنر گرفته تا جایگاه پژوهش و تحقیق و تا پایگاه حوزه و دانشگاه و خلاصه، از همه ظرفیت‌های موجود علمی و تحقیقی و اجتماعی، برای تبیین آثار و مآثر علامه مجلسی«اعلی‌الله‌کلمته»، بهره‌برداری شود. برگزاری برنامه‌های علمی «مجلسی‌شناسی» و یا جشنواره‌هایی به‌نام و یاد این مرد بزرگ برای معرفی آثاری که درباره وی و یا در حوزه معارف ÷حدیثی تشیع نگاشته می‌شود و نیز برپایی همایش‌های علمی و تدوین کتب و پژوهش‌های متین درباره زندگی و سیره عملی و آثار علمی این علامه عظیم‌الشأن، همه و همه کارهای لازمی است که باید بیش از گذشته بدان پرداخته شود.
امید است این نشست، مقدمه و نقطه آغازی برای یک حرکت شایسته درباره علامه مجلسی(قد) باشد و دست‌کم یک همایش بین‌المللی در آینده نزدیک به‌همت حوزه علمیه اصفهان برای ایشان برگزار گردد.
بدین منظور لازم است، هیأتی علمی تشکیل گردد و اقدامات لازم را با برنامه‌ریزی شایسته به انجام رساند و همه ظرفیت‌های لازم در این زمینه را به‌دقت شناسایی نموده و مورد بهره‌برداری قرار دهد. به امید خداوند و با عنایات الهی به‌زودی این هیأت، تشکیل خواهد یافت و ان‌شاء‌الله‌تعالی کاری درخور و شایسته را سامان خواهد داد.
از خداوند تعالی برای همه کسانی که در این مسیر، با اخلاص و جدیت، گام می‌نهند، تأیید و توفیق روزافزون مسألت می‌کنم. والسلام علیکم ورحمة‌الله وبرکاته.
حسین المظاهری
2 صفرالمظفر ۱۴۴6 /17 مرداد ۱۴۰3
بِسمِ‌اللهِ الرحمنِ الرحیم
«الحمدلله وسلام على عِباده الذین اصطفى محمد وآلِه الطیبین الطاهرین ولا سیما بقیةالله فِی الارضین ارواحنافداه»
برگزاری این نشستِ گرامی را که با عنوان «نکوداشت علامه مجلسی، احیاگر حدیث شیعه و میراث اهل‌بیت(ع)» تشکیل یافته است، به‌فال نیک می‌گیریم و از خداوند متعال مسألت می‌کنیم که آن را، نقطه عزیمت و آغازی برای یک حرکت و اقدام فرهنگی و علمی شایسته در جهت بازشناسی و معرفی ابعاد شخصیتی آن علامه عالی‌مقام، مقرر گرداند.
بی‌تردید، جناب علامه مجلسی(قد) یکی از برجسته‌ترین عالمان نامبردار مکتب تشیع است که نقشی اساسی در تاریخ این مکتبِ معرفت‌گرا و حفظ و تعمیق و گسترش معارفِ والای این مکتب داشته است و از این‌رو، حق عظیمی بر ذمه حوزه‌های علمیه تشیع و همه دوستداران و پیروان اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) داشته و خواهد داشت. میراث عظیم علمی و عملی او، صدها سال است که چون منابع جوشان و سرشاری، همه حوزه‌های علمیه و علمای دین و پژوهش‌گران معارف شیعی را برخوردار ساخته و عظمت کار بزرگ او چنان است که باید بی‌شک، این علامه عظیم‌القدر را یکی از نقاط ثقل اصلیِ انتقال شایسته معارف تابناک و انسان‌ساز و جامعه‌پرداز اهل‌بیت و عترت طاهره(ع) به نسل‌های بعد از خودش به‌شمار آوریم. به‌عبارت دیگر، علامه مجلسی«اعلی‌الله‌مقامه‌الشریف» نه‌تنها در عصر و زمانه خود، یک شخصیت علمی و اجتماعی، تحول‌گرا و تأثیرگذار بوده است؛ بلکه در طول تاریخ تا به امروز نیز، آثار و مآثرِ نیکو و سیره و مسیره شایسته او، بر جریان تشیع سایه‌افکن و مؤثر بوده است.
در عرصه علمی و معارفی، جایگاه بی‌نظیر علامه مجلسی(قد) حقاً اعجاب‌انگیز است. موسوعه عظیم «بحارالانوار» با همه ویژگی‌های درخشان و قابل توجهش، تنها یکی از آثار علمی آن علامه عالی‌قدر است که البته چون خورشیدی تابان در منظومه آثار علمی مکتب تشیع می‌درخشد؛ گرچه با کمال تأسف باید گفت که حوزه‌های علمیه و معلمان و متعلمان و مبلغان معارف دینی، آن‌چنان که شایسته و بایسته است، با این دریای پرگوهرِ انوار قرآن و عترت(ع)، آشنایی و انس و قرابت و نزدیکی لازم را ندارند و باید برای رفع این نقیصه، تلاش هرچه بیشتری صورت پذیرد.
باری، بحارالانوار اگرچه قله آثار علامه مجلسی(قد) است؛ اما شخصیت علمی او منحصر در بحار نیست و آثار حدیثی دیگر ایشان، نظیر «مرآة‌العقول» که قطعاً بهترین و کامل‌ترین شرح کافیِ شریف و نیز «ملاذالاخیار» که شرح تهذیب شریف است و سایر آثار این علامه بزرگ، همگی مواریث عظیم علمی گران‌بهایی است که به سر انگشت عالمانه و جهادِ علمیِ مخلصانه ایشان فراهم آمده است.
در همین راستا، نقش بی‌بدیل و برجسته علامه مجلسی(رض) در عمومی‌سازی معارف اهل‌بیت(ع) و تدوین آثار متعدد فارسی از «حق‌الیقین» در موضوع اعتقادات گرفته تا «عین‌الحیاة» در اخلاق و مواعظ و تا «حلیة‌المتقین» در آداب و مستحبات زندگی تا «حیاة‌القلوب» و «جلاء‌العیون» در تاریخ انبیا و اولیا طاهرین(ع) و تا «زاد‌المعاد» و «تحفة‌الزائر» در ادعیه و زیارات و نظایر این آثار ارزشمند را باید به‌حق یک فرهنگ‌سازی اجتماعی بی‌نظیر به‌شمار آورد. ایشان که علی‌رغم موقعیت منحصر به فرد و جایگاه اجتماعی و سیاسی خاص در دوره خود، هیچ‌گاه از مخالطت با مردم و نشر و ترویج معارف قرآن و عترت در میان اجتماع و حتی منبر رفتن در مسجد جامع و تفسیر قرآن گفتن برای عموم و حل اختلافات و رفع دعاوی آنان، غفلت نورزیده است، به‌شایستگی هرچه تمام‌تر وظیفه خطیر انتقال مکتوب تعالیم دینی برای بهره‌برداری عموم اهل ایمان را ایفاء نموده و یک دوره معارف تابناک قرآن و عترت(ع) که چراغ راه مؤمنان در عقیده و زندگی و دانشِ دینی است را در آثار متعدد فارسی با نثری روان ارائه فرموده است.
خدمات علامه مجلسی(قد) به عرصه علمی، منحصر نیست. نقش ایشان در سمت شیخ‌الاسلامی حکومت وقت و بهره‌برداری شایسته از این موقعیت مهم در مقابله با انحرافات و بدعت‌های رایج و در تحکیم مبانی تشیع و در رفع ظلم و ستم حاکمان و وابستگان به آنان از مردم و جداسازی تشیع و معارف عالیه آن از خط غلو و تقصیر و مبارزه با اخباری‌گری از یک‌سو و صوفی‌گری از سوی دیگر و ده‌ها کار و اقدام و حرکت اجتماعی دیگر نیز، بسیار قابل توجه، آموزنده و الگودهنده برای عالمانِ دینی و شایانِ دقت و بررسی برای پژوهش‌گران اجتماعی است.
و در کنار این کارنامه درخشان علمی و اجتماعی، سیره عملیِ شخصی و مقام والای وارستگی و تقوایی و پارساییِ این علامه عالی‌مقام چنان است که به‌تعبیر برخی از شاگردان ایشان، همه اعمال عادی و کارهای مباحِ او هم، رنگ خلوص و اخلاص و عبادت و عبودیتِ حق‌تعالی را داشته است. [ذلِک فضل ٱللهِ یؤتِیهِ من یشآء وٱلله ذو ٱلفضلِ ٱلعظِیمِ].
به‌طور خلاصه باید گفت علامه مجلسی(قد) مصداق بارز «عالمِ عاملِ عاقل» است و این جایگاهی است که حقاً بسیار کم‌نظیر و بی‌بدیل است و جز با مجاهدت عظیم علمی و عملی و عنایت خاصه الهی به دست نمی‌آید. آری علامه مجلسی(قد) مصداق این بیان مبارکه قرآن کریم است که: [ضرب الله مثلًا کلِمةً طیِبةً کشجرةٍ طیِبةٍ أصلها ثابِت وفرعها فِی السماءِ تؤتِی أکلها کل حِینٍ بِإِذنِ ربِها ویضرِب الله الأمثال لِلناسِ لعلهم یتذکرون].
با همه این توصیفات؛ اما مجلسیِ بزرگ(رض)، همچنان مظلوم است و شاید اهانت‌هایی که در طول تاریخ از سوی معاندان و جاهلان به این علامه عالی‌قدر روا داشته شده، به هیچ‌یک از علمای بزرگ تشیع گفته نشده باشد.
حوزه‌های علمیه تشیع و همه پژوهش‌گران و محققان معارف قرآن و عترت، باید برای رفع این ظلم تلاش نمایند و شخصیت برجسته این مرد بی‌نظیر را در ابعاد گوناگون به‌درستی بررسی و معرفی کنند. باید از نهاد منبر و رسانه و هنر گرفته تا جایگاه پژوهش و تحقیق و تا پایگاه حوزه و دانشگاه و خلاصه، از همه ظرفیت‌های موجود علمی و تحقیقی و اجتماعی، برای تبیین آثار و مآثر علامه مجلسی«اعلی‌الله‌کلمته»، بهره‌برداری شود. برگزاری برنامه‌های علمی «مجلسی‌شناسی» و یا جشنواره‌هایی به‌نام و یاد این مرد بزرگ برای معرفی آثاری که درباره وی و یا در حوزه معارف ÷حدیثی تشیع نگاشته می‌شود و نیز برپایی همایش‌های علمی و تدوین کتب و پژوهش‌های متین درباره زندگی و سیره عملی و آثار علمی این علامه عظیم‌الشأن، همه و همه کارهای لازمی است که باید بیش از گذشته بدان پرداخته شود.
امید است این نشست، مقدمه و نقطه آغازی برای یک حرکت شایسته درباره علامه مجلسی(قد) باشد و دست‌کم یک همایش بین‌المللی در آینده نزدیک به‌همت حوزه علمیه اصفهان برای ایشان برگزار گردد.
بدین منظور لازم است، هیأتی علمی تشکیل گردد و اقدامات لازم را با برنامه‌ریزی شایسته به انجام رساند و همه ظرفیت‌های لازم در این زمینه را به‌دقت شناسایی نموده و مورد بهره‌برداری قرار دهد. به امید خداوند و با عنایات الهی به‌زودی این هیأت، تشکیل خواهد یافت و ان‌شاء‌الله‌تعالی کاری درخور و شایسته را سامان خواهد داد.
از خداوند تعالی برای همه کسانی که در این مسیر، با اخلاص و جدیت، گام می‌نهند، تأیید و توفیق روزافزون مسألت می‌کنم. والسلام علیکم ورحمة‌الله وبرکاته.
حسین المظاهری
2 صفرالمظفر ۱۴۴6 /17 مرداد ۱۴۰3