اخلاق در حوزه - شماره 807
شور حسینی در دل شیعیان
یکی از امتیازهای امام حسین(ع)، این شوری است که در دل‌های شیعیان است و پیغمبر اکرم(ص) به این خبر داده است. می‌فرماید: «إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ حَرَارَةً فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لَا تَبْرُدُ أَبَدا»1؛ خدا از امام حسین(ع) حرارت و شوری در دل شیعیان قرار داده که این خاموش‌شدنی نیست.
از این جمله می‌فهمیم که حتی در زمان حضرت ولی‌عصر(عج) هم این روضه هست. برای اینکه این روضه‌هاست که آرامش دل شیعه است. بعد می‌گویم که روح شهادت‌طلبی در او می‌دمد؛ اما آنچه مورد بحث ماست، این است که:
این حسیـــــن کیست که عالــــم همه دیوانه اوست
این چه شمعی است که جان‌ها همه پروانه اوست
این تفاوتی هم نداردکه مسجدی باشد یا غیرمسجدی باشد. فاسق باشد یا فاجر باشد. در دهه محرم یک شوری در دل شیعه پیدا می‌شود که حاضر است که همه چیز را فدای او کند. می‌بینیم که همه این سیاه‌پوشی و این عزاداری را در این دهه محرم دارند و همیشه داشتند و تا آخر هم، به قول پیغمبر اکرم(ص) هست؛ حتی غیر شیعه توجه به امام حسین(ع) پیدا می‌کنند، این شور در دل آنها هم پیدا می‌شود.
پیامبران آشنای دیرین امام حسین(ع)
در روایات می‌خوانیم، هر وقت که اسم امام حسین(ع) می‌آمد، در خدمت یکی از پیامبران گذشته، شوری در دل آنها هم پیدا می‌شد. حضرت آدم بنا شد، توبه کند. قرآن می‌فرماید که جبرئیل آمد و اسماء پنج‌تن آل‌عبا(س) را به او گوشزد کرد. قبلاً در عرش خدا دیده بود: [فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمات]؛2 این کلمات یعنی پنج‌تن آل‌عبا(س). جبرئیل گفت: خدا را به این پنج تن قسم بده تا خدا دعایت را مستجاب و توبه‌ات را قبول کند. حضرت آدم(ع) توبه کرد. گریه‌ها و زاری‌ها داشت و بالأخره آرام شد. یک سؤال کرد و گفت: جبرئیل! این حسین کیست که وقتی اسمش را آوردم، دلم شکست و شوری پیدا کردم. جبرئیل برای حضرت آدم روضه عطش را خواند و گفت: این فرزند توست که به کربلا می‌رود و آنجا دشمن نه‌تنها او را بلکه همه اولادش را می‌کشند و از عطش بچه‌هایش می‌میرند و بالأخره جبرئیل روضه‌ای برای حضرت آدم خواند و حضرت آدم(ع) گریه کرد.3 مرادم این جمله است که وقتی اسم امام حسین(ع) را پیش حضرت آدم آوردند، شوری در دلش پیدا شد. راجع به حضرت موسی و حضرت ابراهیم(ع) نیز چنین است.
روضه‌ای که خدا برای حضرت موسی(ع) خواند
خدا برای حضرت ابراهیم(ع) و حضرت موسی(ع) مصیبت خوانده است. خدا به حضرت موسی فرمود که ای موسی! یکی از امتیازهای شیعه، این عاشوراست. گفت: خدایا! عاشورا چیست؟ گفت: گریه و عزاداری برای حسین(ع). وقتی اسم حسین(ع) آمد، دلش شکست و خدا هم یک گریه حسابی از او گرفت؛ یعنی یک مصیبت برای حضرت موسی(ع) خواند و بعد هم مصیبت عطش خواند و حضرت موسی(ع) یک گریه حسابی برای امام حسین(ع) کرد.4
گریه‌های اهل‌بیت(ع) در مصیبت امام حسین(ع)
حضرت زهرا(س) نیز به یاد کربلا گریه می‌کردند. امیرالمؤمنین(ع) به یاد کربلا گریه می‌کردند و روضه می‌خواندند.5 همین‌طور که بعد از امام حسین(ع)، همه ائمه طاهرین(ع) در این دهه محرم عزاداری می‌کردند و در این دهه، کسی آنها را خندان نمی‌دید و به دنبال روضه‌خوانی بودند که روضه بخواند و اینها بلند بلند گریه کنند. این اختصاص‌های امام حسین(ع) است؛ یعنی مثلاً پیغمبر اکرم(ص) وقتی اسمشان آورده می‌شود، فرحی برای همه پیدا می‌شود. یا علی، اسمش آورده می‌شود و یا فاطمه و مابقی(ع). کسانی که به‌راستی عاشق امام زمان(عج) هستند و به‌راستی برای فرج ایشان کار می‌کنند، اینها امام زمان(عج) را دوست دارند؛ اما این‌طور نیست که شوری در دلشان از اسم امام زمان بیاید؛ بلکه این شور مختص امام حسین(ع) است و ما باید به این شور توجه داشته باشیم و این نعمت بزرگی است؛ برای اینکه انسان وقتی اسم حسین(ع) می‌آید، یاد حسین بیفتد؛ اما با یاد، حرارتی در دلش پیدا شود؛ لذا روایت داریم که وقتی آب می‌خورید، به یاد امام حسین(ع) باشید و سلامی به آن‌حضرت بکنید. وقت آب خوردن، این شور را در دل پیدا کنید. وقتی غریبی را می‌بینید و یا نام شهیدی را می‌شنوید.6 «لَا يَوْمَ كَيَوْمِكَ يَا أَبَاعَبْدِاللَّهِ»؛7 هیچ روزی مثل روز عاشورا و هیچ کسی مثل حسین(ع) نیست.
فواید گریه بر امام حسین(ع)
همۀ ائمه طاهرین(س) را شهید کردند و باید برای آنها گریه کنیم. همه ائمۀ طاهرین(ع) عزا دارند و باید برای آنها گریه کنیم. اما امام حسین(ع) غیر از سایر ائمه طاهرین(ع) است. غیر از پدرش امیرالمؤمنین(ع) است. پدرش مظلوم است؛ اما این کلمه مظلوم برای امام حسین(ع) است. اینکه در دل شوری پیدا می‌شود، برای امام حسین(ع) است و اینکه انسان گریه کند و آرام شود، برای امام حسین(ع) است و به‌راستی گریه بر حسین(ع)، آدم را آرام می‌کند و ما باید به این اختصاص‌ها و امتیازها اهمیت بدهیم؛ ولو امتیاز برای امام حسین(ع) است؛ اما برای ما هم یک امتیاز است. به یاد امام حسین(ع) دل‌مان بشکند و شوری پیدا شود. آنگاه همین آب برای ما لذت‌بخش می‌شود. بعد هم به‌نام حسین(ع) گریه کنیم و این گریه برای ما آرام‌بخش می‌شود: «إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ حَرَارَةً فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لَا تَبْرُدُ أَبَدا».
..............................................
پی نوشت‌ها
1. مستدرک‌الوسائل، ج 10، ص 318؛
2. بقره، 37: «سپس آدم از پروردگارش كلماتى را دريافت نمود»؛
3. ر.ک: بحارالانوار، ج 44، ص 245؛
4. ر.ک: کامل‌الزیارات، ص 67؛ الخصال، ج 1، ص 58؛ بحارالانوار، ج 44، ص 308؛
5. ر.ک: کامل‌الزیارات، ص 68؛
6. ر.ک: المصباح الکفعمی، ص 741؛
7. امالی الصدوق، ص 116.
از این جمله می‌فهمیم که حتی در زمان حضرت ولی‌عصر(عج) هم این روضه هست. برای اینکه این روضه‌هاست که آرامش دل شیعه است. بعد می‌گویم که روح شهادت‌طلبی در او می‌دمد؛ اما آنچه مورد بحث ماست، این است که:
این حسیـــــن کیست که عالــــم همه دیوانه اوست
این چه شمعی است که جان‌ها همه پروانه اوست
این تفاوتی هم نداردکه مسجدی باشد یا غیرمسجدی باشد. فاسق باشد یا فاجر باشد. در دهه محرم یک شوری در دل شیعه پیدا می‌شود که حاضر است که همه چیز را فدای او کند. می‌بینیم که همه این سیاه‌پوشی و این عزاداری را در این دهه محرم دارند و همیشه داشتند و تا آخر هم، به قول پیغمبر اکرم(ص) هست؛ حتی غیر شیعه توجه به امام حسین(ع) پیدا می‌کنند، این شور در دل آنها هم پیدا می‌شود.
پیامبران آشنای دیرین امام حسین(ع)
در روایات می‌خوانیم، هر وقت که اسم امام حسین(ع) می‌آمد، در خدمت یکی از پیامبران گذشته، شوری در دل آنها هم پیدا می‌شد. حضرت آدم بنا شد، توبه کند. قرآن می‌فرماید که جبرئیل آمد و اسماء پنج‌تن آل‌عبا(س) را به او گوشزد کرد. قبلاً در عرش خدا دیده بود: [فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمات]؛2 این کلمات یعنی پنج‌تن آل‌عبا(س). جبرئیل گفت: خدا را به این پنج تن قسم بده تا خدا دعایت را مستجاب و توبه‌ات را قبول کند. حضرت آدم(ع) توبه کرد. گریه‌ها و زاری‌ها داشت و بالأخره آرام شد. یک سؤال کرد و گفت: جبرئیل! این حسین کیست که وقتی اسمش را آوردم، دلم شکست و شوری پیدا کردم. جبرئیل برای حضرت آدم روضه عطش را خواند و گفت: این فرزند توست که به کربلا می‌رود و آنجا دشمن نه‌تنها او را بلکه همه اولادش را می‌کشند و از عطش بچه‌هایش می‌میرند و بالأخره جبرئیل روضه‌ای برای حضرت آدم خواند و حضرت آدم(ع) گریه کرد.3 مرادم این جمله است که وقتی اسم امام حسین(ع) را پیش حضرت آدم آوردند، شوری در دلش پیدا شد. راجع به حضرت موسی و حضرت ابراهیم(ع) نیز چنین است.
روضه‌ای که خدا برای حضرت موسی(ع) خواند
خدا برای حضرت ابراهیم(ع) و حضرت موسی(ع) مصیبت خوانده است. خدا به حضرت موسی فرمود که ای موسی! یکی از امتیازهای شیعه، این عاشوراست. گفت: خدایا! عاشورا چیست؟ گفت: گریه و عزاداری برای حسین(ع). وقتی اسم حسین(ع) آمد، دلش شکست و خدا هم یک گریه حسابی از او گرفت؛ یعنی یک مصیبت برای حضرت موسی(ع) خواند و بعد هم مصیبت عطش خواند و حضرت موسی(ع) یک گریه حسابی برای امام حسین(ع) کرد.4
گریه‌های اهل‌بیت(ع) در مصیبت امام حسین(ع)
حضرت زهرا(س) نیز به یاد کربلا گریه می‌کردند. امیرالمؤمنین(ع) به یاد کربلا گریه می‌کردند و روضه می‌خواندند.5 همین‌طور که بعد از امام حسین(ع)، همه ائمه طاهرین(ع) در این دهه محرم عزاداری می‌کردند و در این دهه، کسی آنها را خندان نمی‌دید و به دنبال روضه‌خوانی بودند که روضه بخواند و اینها بلند بلند گریه کنند. این اختصاص‌های امام حسین(ع) است؛ یعنی مثلاً پیغمبر اکرم(ص) وقتی اسمشان آورده می‌شود، فرحی برای همه پیدا می‌شود. یا علی، اسمش آورده می‌شود و یا فاطمه و مابقی(ع). کسانی که به‌راستی عاشق امام زمان(عج) هستند و به‌راستی برای فرج ایشان کار می‌کنند، اینها امام زمان(عج) را دوست دارند؛ اما این‌طور نیست که شوری در دلشان از اسم امام زمان بیاید؛ بلکه این شور مختص امام حسین(ع) است و ما باید به این شور توجه داشته باشیم و این نعمت بزرگی است؛ برای اینکه انسان وقتی اسم حسین(ع) می‌آید، یاد حسین بیفتد؛ اما با یاد، حرارتی در دلش پیدا شود؛ لذا روایت داریم که وقتی آب می‌خورید، به یاد امام حسین(ع) باشید و سلامی به آن‌حضرت بکنید. وقت آب خوردن، این شور را در دل پیدا کنید. وقتی غریبی را می‌بینید و یا نام شهیدی را می‌شنوید.6 «لَا يَوْمَ كَيَوْمِكَ يَا أَبَاعَبْدِاللَّهِ»؛7 هیچ روزی مثل روز عاشورا و هیچ کسی مثل حسین(ع) نیست.
فواید گریه بر امام حسین(ع)
همۀ ائمه طاهرین(س) را شهید کردند و باید برای آنها گریه کنیم. همه ائمۀ طاهرین(ع) عزا دارند و باید برای آنها گریه کنیم. اما امام حسین(ع) غیر از سایر ائمه طاهرین(ع) است. غیر از پدرش امیرالمؤمنین(ع) است. پدرش مظلوم است؛ اما این کلمه مظلوم برای امام حسین(ع) است. اینکه در دل شوری پیدا می‌شود، برای امام حسین(ع) است و اینکه انسان گریه کند و آرام شود، برای امام حسین(ع) است و به‌راستی گریه بر حسین(ع)، آدم را آرام می‌کند و ما باید به این اختصاص‌ها و امتیازها اهمیت بدهیم؛ ولو امتیاز برای امام حسین(ع) است؛ اما برای ما هم یک امتیاز است. به یاد امام حسین(ع) دل‌مان بشکند و شوری پیدا شود. آنگاه همین آب برای ما لذت‌بخش می‌شود. بعد هم به‌نام حسین(ع) گریه کنیم و این گریه برای ما آرام‌بخش می‌شود: «إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ حَرَارَةً فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لَا تَبْرُدُ أَبَدا».
..............................................
پی نوشت‌ها
1. مستدرک‌الوسائل، ج 10، ص 318؛
2. بقره، 37: «سپس آدم از پروردگارش كلماتى را دريافت نمود»؛
3. ر.ک: بحارالانوار، ج 44، ص 245؛
4. ر.ک: کامل‌الزیارات، ص 67؛ الخصال، ج 1، ص 58؛ بحارالانوار، ج 44، ص 308؛
5. ر.ک: کامل‌الزیارات، ص 68؛
6. ر.ک: المصباح الکفعمی، ص 741؛
7. امالی الصدوق، ص 116.