استاد رمضانی در مراسم یادبود شهدای خدمت در دانشگاه بین‌المللی اهل‌بیت(ع) تبیین کرد
جایگاه توحیدمحوری در مدیریت اسلامی
به گزارش خبرگزاری حوزه از تهران، مراسم یادبود رئیس‌جمهور شهید و هیئت همراه، ۷خرداد از سوی دانشگاه بین‌المللی اهل‌بیت(ع) برگزار شد.
دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) در این مراسم، با تسلیت شهادت عالم مجاهد رئیسی و هیئت همراه و کادر پرواز، با اشاره به ایام رحلت حضرت امام خمینی(قد) و شهادت شهید رئیسی، گفت: مسئولیت در نظام اسلامی، یک فرصت برای خدمت‌گزاری است. حضرت امام علی(ع) نیز آن را به‌مثابه یک امانت و فرصتی برای خدمت‌گزاری می‌دانند؛ البته در مبانی دینی ما، مسئولیت فرصتی برای تعالی نیز محسوب می‌شود، همان‌گونه که با رعایت آداب شرعی، تربیت ما بیشتر می‌شود؛ بنابراین مسئولیت یک تکلیف است و هرجا تکلیف هست، حتماً رنج و زحمت هم وجود دارد.
یک مسئول، خود را مکلف می‌داند؛ چون هرجا تکلیف هست، حق هم هست؛ البته حق و تکلیف بین مسئولان و مردم، متقابل است. بنده به مبانی مدیریت اسلامی و دینی از نظر امام خمینی(قد) اشاره‌ای می‌کنم. اولین مبنا در مدیریت اسلامی این است که در اینجا نگاه توحیدمحور وجود دارد و انسان از هر قید و بندی رها شده و صرفاً در مسیر بندگی خداوند متعال قرار می‌گیرد. معنای سخن این است که انسان نباید هرگز بنده نظام سلطه باشد؛ بلکه باید در مقابل نظام سلطه قرار بگیرد. توحیدمحوری بدین معناست که ما به وعده‌های الهی اعتماد داشته باشیم و معتقد باشیم که در رسیدن به اهداف خود موفق می‌شویم.
معنای دیگر، دین‌مداری است. باید بدانیم که دین، برنامه زندگی است. ما نگاهی حداقلی به دین نداریم؛ دین انسان را فردی گوشه‌نشین نمی‌داند؛ بلکه او را مسئول یعنی پاسخگو می‌داند. امام خمینی(قد) می‌فرمود: مردم شما را به این مسئولیت‌ها انتخاب کرده‌اند و اگر پاسخگو نباشید، مردم شما را برمی‌دارند. ما معتقدیم دین در همه ساحت‌ها دارای برنامه زندگی است. جامعه دین‌دار جامعه‌ای دغدغه‌مند است و در این جامعه، خرودروزی، اخلاق، معنویت و عدالت‌محوری وجود دارد. این عدالت‌محوری از آمال و اهداف همه انبیای الهی(ع) بوده است. حضرت علی(ع) نیز وقتی به مالک اشتر درس مدیریت می‌دهد، می‌فرماید: ابتدا باید دینداری را درون خودت تقویت کنی. امام علی(ع) می‌فرماید: ای مالک! مالک نفس خویش باش و آن را به دست هوا و هوس نسپار. حضرت امام خمینی(قد) در جای دیگر می‌فرماید: باید همه ما با برنامه اسلامی پیش برویم؛ چون پیروزی ما مرهون اسلام است نه مرهون من و شما.
وظایف مسئولان در نظام اسلامی
محور دیگر در مدیریت اسلامی، مردم‌داری است. مسئول در یک نظام اسلامی، قیم نیست و نباید خود را برتر از مردم بداند؛ بلکه باید خودش را خادم مردم بداند. این رویه‌ای بود که حضرت امام خمینی(قد) نیز در پیش گرفته بود و خود را خادم مردم می‌دانست. حضرت علی(ع) نیز می‌فرمود: حکومت کردن بر شما هیچ ارزشی برای من ندارد؛ مگر اینکه حقی را بگیرم و به صاحب حق بدهم. در مدیریت دینی، پرهیز از نگاه تک‌بعدی هم اهمیت زیادی دارد. مدیر اسلامی باید جامع و همهجانبه بوده و دنبال رشد همهجانبه مردم هم باشد. اگر مدیر اسلامی چنین نگاهی داشته باشد، صرفاً دنبال رفاه مردم نیست؛ بلکه در کنار رفاه، سعادت اخروی و معنویت آنها را هم دنبال می‌کند. امام خمینی(قد) می‌فرماید: نهایت چیزی که یک مدیر در غرب در نظر می‌گیرد، منفعت مادی است؛ اما مدیر اسلامی باید منفعت معنوی را هم در نظر بگیرد و غم مردم، غم او باشد. مدیر اسلامی باید خدمت‌گزاری برای مردم را به‌عنوان یک اصل برای خودش در نظر بگیرد.
امام خمینی(قد) می‌فرماید: این ملت حق دارد؛ چون دست شما را گرفته و این بالا نشانده است؛ بنابراین همه ما باید به خلق خدا خدمت کنیم. کسی که نگاه اشرافی داشته باشد، نمی‌تواند به مردم خدمت کند؛ بلکه باید خودش را با مردم جامعه هماهنگ کند. یکی از شاخصه‌های مدیر خوب، استقلال‌خواهی است؛ بنابراین باید مدیری سر کار باشد که کشور را وابسته به جهان غرب نکند. خصوصیت دیگر یک مدیر اسلامی این است که دنبال عدالت باشد.
یک مدیر در نظام اسلامی باید از شرح صدر برخوردار باشد؛ چون این شرح صدر به وی قدرت می‌دهد که نقد و نظرات را بشنود و نظرات مخالف و نقدها را بپذیرد. نقد باعث بالندگی و رشد می‌شود و حتی نقد خوب ممکن است، گاهی راهبردها را عوض کند.
خصوصیات مدیریتی شهید رئیسی
یکی از نکته‌های مهم برای مدیر این است که در میدان خدمت قرار بگیرد و شرح صدر را به‌صورت جدی در نظر داشته باشد. در قرآن کریم دو بار به شرح صدر اشاره شده که یکبار درخواستی است که حضرت موسی(ع) برای شرح صدر از خداوند دارد. تعبیر دوم هم، برای پیامبر اسلام(ص) است که خداوند می‌فرماید: ما به تو شرح صدر دادیم تا سختی‌ها و توهین‌ها را تحمل کنی. به‌همین دلیل بود که پیامبر گرامی اسلام(ص)، به جای نفرین کردن مشرکان، از خداوند درخواست می‌کرد که آنها را هدایت کند. شهید رئیسی دوست ما بود و بنده در مجلس خبرگان با ایشان در ارتباط بودم. وی به‌معنای واقعی کلمه، دانش‌آموخته مکتب امام خمینی(قد) بود.
شهید رئیسی علاوه بر متواضع و خاکی و مردمی بودن، با طیف‌های مختلف راحت ارتباط برقرار می‌کرد. از جمله خصوصیات برجسته شهید رئیسی این بود که سیاست و اخلاق را با هم در نظر داشت؛ درحالی‌که برخی معتقدند، سیاست و اخلاق از هم جدا هستند؛ اما شهید رئیسی بین این دو جمع کرد. شهید امیرعبداللهیان نیز یک دیپلمات در تراز انقلاب اسلامی و شخصیتی متین و اخلاقی بود. محبت امام جمعه تبریز نیز در دل همه مردم جای گرفته بود و مردم عاشق او بودند. وی شخصیتی فراجناحی هم بود. شهید رئیسی یک سیاستمدار صادق بود. در دنیای غرب، وجود صداقت در سیاست بسیار سخت است؛ اما در نظام اسلامی، صداقت از اصول مهم سیاست است.
شهید رئیسی در میدان خدمت حضور داشت. وی در خدمت‌گزاری، خستگی‌ناپذیر بود و خودم چند بار به ایشان گفتم: مراقب سلامت خودتان باشید. نکته دیگری که برای بنده بسیار مورد توجه بود این بود، که هر وقت مشکلات مردم نزد ایشان مطرح می‌شد، حالتی غمگین پیدا می‌کرد. به‌همین دلیل بود که بعد از شهادت ایشان، در میان حدود دو میلیارد نفر از جمعیت کره زمین عزای عمومی اعلام شد. شهید رئیسی(ره) از حامیان سرسخت مقاومت هم بود و به‌همین دلیل در میان جبهه مقاومت محبوبیت زیادی پیدا کرده بود.
دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) در این مراسم، با تسلیت شهادت عالم مجاهد رئیسی و هیئت همراه و کادر پرواز، با اشاره به ایام رحلت حضرت امام خمینی(قد) و شهادت شهید رئیسی، گفت: مسئولیت در نظام اسلامی، یک فرصت برای خدمت‌گزاری است. حضرت امام علی(ع) نیز آن را به‌مثابه یک امانت و فرصتی برای خدمت‌گزاری می‌دانند؛ البته در مبانی دینی ما، مسئولیت فرصتی برای تعالی نیز محسوب می‌شود، همان‌گونه که با رعایت آداب شرعی، تربیت ما بیشتر می‌شود؛ بنابراین مسئولیت یک تکلیف است و هرجا تکلیف هست، حتماً رنج و زحمت هم وجود دارد.
یک مسئول، خود را مکلف می‌داند؛ چون هرجا تکلیف هست، حق هم هست؛ البته حق و تکلیف بین مسئولان و مردم، متقابل است. بنده به مبانی مدیریت اسلامی و دینی از نظر امام خمینی(قد) اشاره‌ای می‌کنم. اولین مبنا در مدیریت اسلامی این است که در اینجا نگاه توحیدمحور وجود دارد و انسان از هر قید و بندی رها شده و صرفاً در مسیر بندگی خداوند متعال قرار می‌گیرد. معنای سخن این است که انسان نباید هرگز بنده نظام سلطه باشد؛ بلکه باید در مقابل نظام سلطه قرار بگیرد. توحیدمحوری بدین معناست که ما به وعده‌های الهی اعتماد داشته باشیم و معتقد باشیم که در رسیدن به اهداف خود موفق می‌شویم.
معنای دیگر، دین‌مداری است. باید بدانیم که دین، برنامه زندگی است. ما نگاهی حداقلی به دین نداریم؛ دین انسان را فردی گوشه‌نشین نمی‌داند؛ بلکه او را مسئول یعنی پاسخگو می‌داند. امام خمینی(قد) می‌فرمود: مردم شما را به این مسئولیت‌ها انتخاب کرده‌اند و اگر پاسخگو نباشید، مردم شما را برمی‌دارند. ما معتقدیم دین در همه ساحت‌ها دارای برنامه زندگی است. جامعه دین‌دار جامعه‌ای دغدغه‌مند است و در این جامعه، خرودروزی، اخلاق، معنویت و عدالت‌محوری وجود دارد. این عدالت‌محوری از آمال و اهداف همه انبیای الهی(ع) بوده است. حضرت علی(ع) نیز وقتی به مالک اشتر درس مدیریت می‌دهد، می‌فرماید: ابتدا باید دینداری را درون خودت تقویت کنی. امام علی(ع) می‌فرماید: ای مالک! مالک نفس خویش باش و آن را به دست هوا و هوس نسپار. حضرت امام خمینی(قد) در جای دیگر می‌فرماید: باید همه ما با برنامه اسلامی پیش برویم؛ چون پیروزی ما مرهون اسلام است نه مرهون من و شما.
وظایف مسئولان در نظام اسلامی
محور دیگر در مدیریت اسلامی، مردم‌داری است. مسئول در یک نظام اسلامی، قیم نیست و نباید خود را برتر از مردم بداند؛ بلکه باید خودش را خادم مردم بداند. این رویه‌ای بود که حضرت امام خمینی(قد) نیز در پیش گرفته بود و خود را خادم مردم می‌دانست. حضرت علی(ع) نیز می‌فرمود: حکومت کردن بر شما هیچ ارزشی برای من ندارد؛ مگر اینکه حقی را بگیرم و به صاحب حق بدهم. در مدیریت دینی، پرهیز از نگاه تک‌بعدی هم اهمیت زیادی دارد. مدیر اسلامی باید جامع و همهجانبه بوده و دنبال رشد همهجانبه مردم هم باشد. اگر مدیر اسلامی چنین نگاهی داشته باشد، صرفاً دنبال رفاه مردم نیست؛ بلکه در کنار رفاه، سعادت اخروی و معنویت آنها را هم دنبال می‌کند. امام خمینی(قد) می‌فرماید: نهایت چیزی که یک مدیر در غرب در نظر می‌گیرد، منفعت مادی است؛ اما مدیر اسلامی باید منفعت معنوی را هم در نظر بگیرد و غم مردم، غم او باشد. مدیر اسلامی باید خدمت‌گزاری برای مردم را به‌عنوان یک اصل برای خودش در نظر بگیرد.
امام خمینی(قد) می‌فرماید: این ملت حق دارد؛ چون دست شما را گرفته و این بالا نشانده است؛ بنابراین همه ما باید به خلق خدا خدمت کنیم. کسی که نگاه اشرافی داشته باشد، نمی‌تواند به مردم خدمت کند؛ بلکه باید خودش را با مردم جامعه هماهنگ کند. یکی از شاخصه‌های مدیر خوب، استقلال‌خواهی است؛ بنابراین باید مدیری سر کار باشد که کشور را وابسته به جهان غرب نکند. خصوصیت دیگر یک مدیر اسلامی این است که دنبال عدالت باشد.
یک مدیر در نظام اسلامی باید از شرح صدر برخوردار باشد؛ چون این شرح صدر به وی قدرت می‌دهد که نقد و نظرات را بشنود و نظرات مخالف و نقدها را بپذیرد. نقد باعث بالندگی و رشد می‌شود و حتی نقد خوب ممکن است، گاهی راهبردها را عوض کند.
خصوصیات مدیریتی شهید رئیسی
یکی از نکته‌های مهم برای مدیر این است که در میدان خدمت قرار بگیرد و شرح صدر را به‌صورت جدی در نظر داشته باشد. در قرآن کریم دو بار به شرح صدر اشاره شده که یکبار درخواستی است که حضرت موسی(ع) برای شرح صدر از خداوند دارد. تعبیر دوم هم، برای پیامبر اسلام(ص) است که خداوند می‌فرماید: ما به تو شرح صدر دادیم تا سختی‌ها و توهین‌ها را تحمل کنی. به‌همین دلیل بود که پیامبر گرامی اسلام(ص)، به جای نفرین کردن مشرکان، از خداوند درخواست می‌کرد که آنها را هدایت کند. شهید رئیسی دوست ما بود و بنده در مجلس خبرگان با ایشان در ارتباط بودم. وی به‌معنای واقعی کلمه، دانش‌آموخته مکتب امام خمینی(قد) بود.
شهید رئیسی علاوه بر متواضع و خاکی و مردمی بودن، با طیف‌های مختلف راحت ارتباط برقرار می‌کرد. از جمله خصوصیات برجسته شهید رئیسی این بود که سیاست و اخلاق را با هم در نظر داشت؛ درحالی‌که برخی معتقدند، سیاست و اخلاق از هم جدا هستند؛ اما شهید رئیسی بین این دو جمع کرد. شهید امیرعبداللهیان نیز یک دیپلمات در تراز انقلاب اسلامی و شخصیتی متین و اخلاقی بود. محبت امام جمعه تبریز نیز در دل همه مردم جای گرفته بود و مردم عاشق او بودند. وی شخصیتی فراجناحی هم بود. شهید رئیسی یک سیاستمدار صادق بود. در دنیای غرب، وجود صداقت در سیاست بسیار سخت است؛ اما در نظام اسلامی، صداقت از اصول مهم سیاست است.
شهید رئیسی در میدان خدمت حضور داشت. وی در خدمت‌گزاری، خستگی‌ناپذیر بود و خودم چند بار به ایشان گفتم: مراقب سلامت خودتان باشید. نکته دیگری که برای بنده بسیار مورد توجه بود این بود، که هر وقت مشکلات مردم نزد ایشان مطرح می‌شد، حالتی غمگین پیدا می‌کرد. به‌همین دلیل بود که بعد از شهادت ایشان، در میان حدود دو میلیارد نفر از جمعیت کره زمین عزای عمومی اعلام شد. شهید رئیسی(ره) از حامیان سرسخت مقاومت هم بود و به‌همین دلیل در میان جبهه مقاومت محبوبیت زیادی پیدا کرده بود.