در نشست تطورات اندیشه اجتماعی حوزه علمیه قم در یکصد‌سال اخیر عنوان شد
حوزه علمیه افق تمدنی دارد
به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین نصرالله آقاجانی در نشست «تطورات اندیشه اجتماعی حوزه علمیه قم در یکصد‌سال اخیر» عنوان کرد: حوزه علمیه قم هر چقدر در یکصد‌سال اخیر به دهه‌های معاصر نزدیک‌تر شده است، از لحاظ نوع بینش‌های سیاسی و اجتماعی تفاوت‌های بیشتری نسبت به گذشته پیدا کرده است.
وی با بیان اینکه این تطور و سیر حرکت به‌صورت تکاملی، پیش‌رونده و گسترش‌یابنده بوده است، ادامه داد: در این زمینه، ظرف زمان و موقعیت‌های تاریخی نیز مؤثر بوده است؛ مثلاً در زمانه‌ای که با فلسفه مخالف بودند، کرسی‌های تدریس فلسفه کاهش پیدا می‌کند.
این استاد حوزه علمیه بیان کرد: جریان فعال حوزه، همیشه پویا بوده است و این جریان، قبل از امام خمینی(قد) یعنی از زمان آیت‌الله‌العظمی بروجردی(قد) شروع شد و با امام خمینی(قد) اوج گرفت.
وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی، نقطه عطفی را در این عرصه ایجاد کرد و حوزه علمیه را احیا کرد، اظهار کرد: انقلاب فرزند حوزه علمیه است؛ اما هم انقلاب بر حوزه علمیه و هم حوزه علمیه بر انقلاب تأثیر گذاشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین آقاجانی اضافه کرد: حوزه علمیه افق تمدنی دارد و نگاه آن، منحصر به شهر قم و جامعه ایران نیست؛ بلکه افق آن جهان اسلام و تمدنی است. امروز درس‌هایی که در حوزه علمیه گذاشته می‌شود و همایش‌هایی که برگزار می‌شود، نگاه بین‌المللی دارد که نتیجه تطورات حوزه علمیه است.
وی ادامه داد: حوزه علمیه هر چقدر به دهه‌های اخیر نزدیک می‌شود، جامعه‌گرایی و سیاسی‌گرایی آن به‌معنای اندیشه سیاسی بیشتر شده است و قابل مقایسه با گذشته نیست و اینها حوزه علمیه را فعال کرده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین آقاجانی افزود: بعد از انقلاب اسلامی، مسئله اسلامی‌سازی علوم انسانی مطرح شد که عمده آن، علوم سیاسی و اجتماعی است و در این زمینه، مؤسسات متعددی ایجاد و کتاب‌های زیادی نوشته شدند که شاید وابستگی سازمانی به حوزه علمیه نداشته باشند؛ اما از نظر اندیشه‌ای وابسته به حوزه علمیه هستند که این نتیجه تطورات حوزه علمیه است.
وی با بیان اینکه تطورات حوزه علمیه به سه‌دسته موضوعی، روشی و کاربردی بودن یا نبودن موضوعات تقسیم می‌شود، تصریح کرد: تطورات موضوعی یعنی اینکه چه موضوعات اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است و چه مسائلی مطرح شده که قبلاً توجه زیادی به آن نمی‌شده است.
این پژوهشگر حوزوی افزود: توجه به جامعیت اسلام و عدم کفایت اسلام فردی، یکی از موضوعاتی است که در سده اخیر به‌ویژه در دهه اخیر، توجه بیشتری به آن شده و نگاه تخصصی پیدا کرده است. این موضوع از ادبیات آیت‌الله شاه‌آبادی(ره) وارد اندیشه امام خمینی(قد) شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) اضافه کرد: مقابله با آسیب‌های اجتماعی، نقش زنان در جامعه، وحدت و تقریب و غرب‌شناسی انتقادی، از جمله این موضوعاتی است که تطور پیدا کرده است.
وی بیان کرد: در زمینه روشی نیز، شاهد تطور در روش‌های عقلی، نقلی، تجربی و مقایسه‌ای هستیم؛ مثلاً دیدگاه اسلام به حقوق زن، با دیدگاه غرب به این موضوع مقایسه و بررسی شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین آقاجانی اضافه کرد: روش عقلی نیز در گذشته در کلام و فلسفه استفاده می‌شده است؛ اما امروز در زمینه مباحث اجتماعی نیز ورود پیدا کرده است.
وی در رابطه با کاربردی بودن یا نبودن موضوعات، گفت: در دهه‌های اخیر موضوعاتی که مطرح شده، کاربردی و مورد نیاز بوده است؛ درحالی‌که در گذشته، کمتر به این موضوع توجه می‌شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) عنوان کرد: همچنین فاصله بین ایده‌های نظری و عملی کمتر شده است و حوزه خود را عقب نگه نداشته است.
وی با بیان اینکه این تطور و سیر حرکت به‌صورت تکاملی، پیش‌رونده و گسترش‌یابنده بوده است، ادامه داد: در این زمینه، ظرف زمان و موقعیت‌های تاریخی نیز مؤثر بوده است؛ مثلاً در زمانه‌ای که با فلسفه مخالف بودند، کرسی‌های تدریس فلسفه کاهش پیدا می‌کند.
این استاد حوزه علمیه بیان کرد: جریان فعال حوزه، همیشه پویا بوده است و این جریان، قبل از امام خمینی(قد) یعنی از زمان آیت‌الله‌العظمی بروجردی(قد) شروع شد و با امام خمینی(قد) اوج گرفت.
وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی، نقطه عطفی را در این عرصه ایجاد کرد و حوزه علمیه را احیا کرد، اظهار کرد: انقلاب فرزند حوزه علمیه است؛ اما هم انقلاب بر حوزه علمیه و هم حوزه علمیه بر انقلاب تأثیر گذاشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین آقاجانی اضافه کرد: حوزه علمیه افق تمدنی دارد و نگاه آن، منحصر به شهر قم و جامعه ایران نیست؛ بلکه افق آن جهان اسلام و تمدنی است. امروز درس‌هایی که در حوزه علمیه گذاشته می‌شود و همایش‌هایی که برگزار می‌شود، نگاه بین‌المللی دارد که نتیجه تطورات حوزه علمیه است.
وی ادامه داد: حوزه علمیه هر چقدر به دهه‌های اخیر نزدیک می‌شود، جامعه‌گرایی و سیاسی‌گرایی آن به‌معنای اندیشه سیاسی بیشتر شده است و قابل مقایسه با گذشته نیست و اینها حوزه علمیه را فعال کرده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین آقاجانی افزود: بعد از انقلاب اسلامی، مسئله اسلامی‌سازی علوم انسانی مطرح شد که عمده آن، علوم سیاسی و اجتماعی است و در این زمینه، مؤسسات متعددی ایجاد و کتاب‌های زیادی نوشته شدند که شاید وابستگی سازمانی به حوزه علمیه نداشته باشند؛ اما از نظر اندیشه‌ای وابسته به حوزه علمیه هستند که این نتیجه تطورات حوزه علمیه است.
وی با بیان اینکه تطورات حوزه علمیه به سه‌دسته موضوعی، روشی و کاربردی بودن یا نبودن موضوعات تقسیم می‌شود، تصریح کرد: تطورات موضوعی یعنی اینکه چه موضوعات اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است و چه مسائلی مطرح شده که قبلاً توجه زیادی به آن نمی‌شده است.
این پژوهشگر حوزوی افزود: توجه به جامعیت اسلام و عدم کفایت اسلام فردی، یکی از موضوعاتی است که در سده اخیر به‌ویژه در دهه اخیر، توجه بیشتری به آن شده و نگاه تخصصی پیدا کرده است. این موضوع از ادبیات آیت‌الله شاه‌آبادی(ره) وارد اندیشه امام خمینی(قد) شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) اضافه کرد: مقابله با آسیب‌های اجتماعی، نقش زنان در جامعه، وحدت و تقریب و غرب‌شناسی انتقادی، از جمله این موضوعاتی است که تطور پیدا کرده است.
وی بیان کرد: در زمینه روشی نیز، شاهد تطور در روش‌های عقلی، نقلی، تجربی و مقایسه‌ای هستیم؛ مثلاً دیدگاه اسلام به حقوق زن، با دیدگاه غرب به این موضوع مقایسه و بررسی شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین آقاجانی اضافه کرد: روش عقلی نیز در گذشته در کلام و فلسفه استفاده می‌شده است؛ اما امروز در زمینه مباحث اجتماعی نیز ورود پیدا کرده است.
وی در رابطه با کاربردی بودن یا نبودن موضوعات، گفت: در دهه‌های اخیر موضوعاتی که مطرح شده، کاربردی و مورد نیاز بوده است؛ درحالی‌که در گذشته، کمتر به این موضوع توجه می‌شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) عنوان کرد: همچنین فاصله بین ایده‌های نظری و عملی کمتر شده است و حوزه خود را عقب نگه نداشته است.