اخلاق در حوزه - شماره 798
توصیه‌های حکیمانه امام راحل(قد) به جوانان
با توجه به تحول شگرفی که در ملت ایران، به‌ویژه جوانان به‌واسطه نفس قدسی و گرم امام به وجود آمد و نقش عظیم ایشان در هدایت انقلاب کبیر اسلامی که از بزرگ‌ترین ثمرات آن، احیای دین در جهان امروز است، بازنگری رهنمودهای آن روح الهی، ضروری است. از این‌رو، در این نوشتار، سعی شده است، رابطه امام خمینی(ره) و نسل جوان در رهنمودها، هشدارها، اظهار علاقه و ارادت‌های ایشان بررسی شود.
انس با قرآن و دعا
امام خمینی(ره) در توصیه به فرزندشان، حاج سیداحمد خمینی(ره) می‌نویسد: «فرزندم! با قرآن این کتاب معرفت آشنا شو؛ اگرچه با قرائت آن و راهی از آن به سوی محبوب باز کن. ... پسرم! دعاها و مناجات‌هایی که از ائمه معصومین(ع) به ما رسیده است، بزرگ‌ترین راهنماهای آشنایی با او ـ جلّ و علا ـ است و والاترین راهگشای عبودیت و رابطه بین حق و خلق است و مشتمل بر معارف الهی و وسیله انس با اوست و... وسوسه‌های بی‌خبران، تو را از تمسک به آنها و اگر توانی از انس با آنها غافل نکند.»1
فقط انگیزه الهی
رابطه با خدا، فطری‌ترین، اصولی‌ترین، کارسازترین و زیباترین رابطه است. امام خمینی(ره) درباره این رابطه، سفارش می‌فرماید: »دانشگاه‌ها را باید شما رو به خدا ببرید، رو به معنویت ببرید و همه درس‌ها هم خوانده بشود، همه درس‌ها هم برای خدا خوانده بشود.»۲
ایشان در وصیت‌نامه خویش به جوانان توصیه می‌کند: »این‌جانب به همه نسل‌های حاضر و آینده وصیت می‌کنم که اگر بخواهید، اسلام و حکومت الله برقرار باشد و دست استعمار و استثمارگران خارج و داخل از کشورتان قطع شود، این انگیزه الهی را که خداوند تعالی در قرآن کریم بر آن سفارش فرموده است، از دست ندهید.»3 و همچنین می‌فرماید: «من برای آنکه شما جوانان شایسته‌ای هستید، علاقه دارم که جوانی خود را در راه خداوند و اسلام عزیز و جمهوری اسلامی صرف کنید تا سعادت هر دو جهان را دریابید.»۴
پالایش روح
امام خمینی(ره)، درباره پالایش روح می‌فرماید: «از حالا که جوان هستید و قوای جوانی محفوظ است، جدیت کنید به اینکه هوای نفس را از نفس خودتان خارج کنید»۵ و در جای دیگر می‌فرماید: «اسلام آن‌قدر که با تهذیب این بچه‌های ما و جوان‌های ما کوشش دارد، به هیچ چیز کوشش ندارد.»6
دنیا را به چیزی نگیرید
جذابیت‌ها و ظواهر دنیا آن‌قدر لذت‌بخش است که نه‌تنها مردم عادی؛ بلکه بزرگان را به خود جذب می‌کند و فقط هنر مردان خداست که می‌توانند، از این دام رهایی پیدا کنند. امام خمینی(ره) در این‌باره می‌فرماید: «توجه کنید که دنیا را به چیزی نگیرید. توجه کنید که همه، رفتنی هستیم و باید به خدای تبارک و تعالی نزدیک بشویم تا آنجا ما را راه بدهند.»7
در جای دیگر نیز می‌فرماید: «اموری که مربوط به این عالم است، گذراست. زودگذر هم هست و پیروزی‌ها و شکست‌ها و خوشی‌ها و ناخوشی‌های این دنیا، بیش از چند روزی و مقدار اندکی پایدار نیست. آنچه برای من و شما می‌ماند، آن چیزی است که در درون خودتان تحصیل کرده باشید. باور کنیم که خدای تبارک و تعالی حاضر است. باور کنیم که همه چیز به دست اوست.»۸
توبه
امام خمینی(قد) در این‌باره می‌فرماید: «بهار توبه، ایام جوانی است که بار گناهان، کمتر و کدورت قلبی و ظلمت باطنی، ناقص‌تر و شرایط توبه، سهل‌تر و آسان‌تر است.»۹
خودباوری
امام خمینی(ره) با اشاره به تلاش دشمن برای ناامید کردن جوانان و انکار پیشرفت‌های عظیم ملت ایران، تأکید می‌کرد، دشمن می‌خواهد، به جوان ایرانی القا کند که بدون وابستگی به قدرت‌ها به جایی نخواهد رسید و از این راه، انگیزه حرکت و پیشرفت را از ملت و جوانان ایران بگیرد؛ ولی موفق نخواهد شد. حضرت امام در مورد قدرت سازندگی جوانان بر خودباوری جوانان و خوداتکایی و ابتکار و تلاش علمی آنان تأکید می‌ورزید و می‌فرمود: «جوان‌های ما اثبات کردند که می‌توانند، خودشان عمل بکنند و شما مطمئن باشید که در درازمدت، شما همه کار می‌توانید بکنید. همان‌طوری که با شجاعت، ابرقدرت‌ها را خارج کردید، با شجاعت در فرهنگ خودتان کار بکنید و در کارهای خودتان، خودتان عمل بکنید و اتکای خودتان را هر روز به خارج کم بکنید و یک وقتی برسد که هیچ اتکا به خارج، ما نداشته باشیم و همه چیز را خودمان تهیه کنیم.»۱۰
ایشان در جای دیگر بر این مطلب تأکید می‌کند: «ما باید این را بفهمیم که همه چیز هستیم و از هیچ‌کس کم نداریم. ما که خودمان را گم کرده بودیم، باید این خودِ گم‌کرده را پیدا کنیم.»۱۱
..............................................
پی نوشت‌ها
1. وعده دیدار، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، ۱۳۷۴، چ ۱، صص ۸۳ و ۸۴؛
۲. کلمات قصار پندها و حکمت‌ها، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، ۱۳۷۲، چ ۱، ص ۲۰۰؛
۳. بخشی از وصیت‌نامه الهی ـ سیاسی امام خمینی(ره)؛
۴. همان؛
۵. کلمات قصار پندها و حکمت‌ها، ص ۲۱۶؛
۶. همان؛
۷. صحیفه نور، ج ۲۰، صص ۳ و ۴؛
۸. همان؛
۹. کلمات قصار، پندها و حکمت‌ها، ص ۲۱۶؛
۱۰. صحیفه نور، ج ۱۶، ص ۶۳؛
۱۱. کلمات قصار و پندها و حکمت‌ها، ص ۷۳.
انس با قرآن و دعاامام خمینی(ره) در توصیه به فرزندشان، حاج سیداحمد خمینی(ره) می‌نویسد: «فرزندم! با قرآن این کتاب معرفت آشنا شو؛ اگرچه با قرائت آن و راهی از آن به سوی محبوب باز کن. ... پسرم! دعاها و مناجات‌هایی که از ائمه معصومین(ع) به ما رسیده است، بزرگ‌ترین راهنماهای آشنایی با او ـ جلّ و علا ـ است و والاترین راهگشای عبودیت و رابطه بین حق و خلق است و مشتمل بر معارف الهی و وسیله انس با اوست و... وسوسه‌های بی‌خبران، تو را از تمسک به آنها و اگر توانی از انس با آنها غافل نکند.»1
فقط انگیزه الهیرابطه با خدا، فطری‌ترین، اصولی‌ترین، کارسازترین و زیباترین رابطه است. امام خمینی(ره) درباره این رابطه، سفارش می‌فرماید: »دانشگاه‌ها را باید شما رو به خدا ببرید، رو به معنویت ببرید و همه درس‌ها هم خوانده بشود، همه درس‌ها هم برای خدا خوانده بشود.»۲
ایشان در وصیت‌نامه خویش به جوانان توصیه می‌کند: »این‌جانب به همه نسل‌های حاضر و آینده وصیت می‌کنم که اگر بخواهید، اسلام و حکومت الله برقرار باشد و دست استعمار و استثمارگران خارج و داخل از کشورتان قطع شود، این انگیزه الهی را که خداوند تعالی در قرآن کریم بر آن سفارش فرموده است، از دست ندهید.»3 و همچنین می‌فرماید: «من برای آنکه شما جوانان شایسته‌ای هستید، علاقه دارم که جوانی خود را در راه خداوند و اسلام عزیز و جمهوری اسلامی صرف کنید تا سعادت هر دو جهان را دریابید.»۴
پالایش روحامام خمینی(ره)، درباره پالایش روح می‌فرماید: «از حالا که جوان هستید و قوای جوانی محفوظ است، جدیت کنید به اینکه هوای نفس را از نفس خودتان خارج کنید»۵ و در جای دیگر می‌فرماید: «اسلام آن‌قدر که با تهذیب این بچه‌های ما و جوان‌های ما کوشش دارد، به هیچ چیز کوشش ندارد.»6
دنیا را به چیزی نگیریدجذابیتها و ظواهر دنیا آن‌قدر لذت‌بخش است که نه‌تنها مردم عادی؛ بلکه بزرگان را به خود جذب می‌کند و فقط هنر مردان خداست که می‌توانند، از این دام رهایی پیدا کنند. امام خمینی(ره) در این‌باره می‌فرماید: «توجه کنید که دنیا را به چیزی نگیرید. توجه کنید که همه، رفتنی هستیم و باید به خدای تبارک و تعالی نزدیک بشویم تا آنجا ما را راه بدهند.»7
در جای دیگر نیز می‌فرماید: «اموری که مربوط به این عالم است، گذراست. زودگذر هم هست و پیروزی‌ها و شکست‌ها و خوشی‌ها و ناخوشی‌های این دنیا، بیش از چند روزی و مقدار اندکی پایدار نیست. آنچه برای من و شما می‌ماند، آن چیزی است که در درون خودتان تحصیل کرده باشید. باور کنیم که خدای تبارک و تعالی حاضر است. باور کنیم که همه چیز به دست اوست.»۸
توبهامام خمینی(قد) در این‌باره می‌فرماید: «بهار توبه، ایام جوانی است که بار گناهان، کمتر و کدورت قلبی و ظلمت باطنی، ناقص‌تر و شرایط توبه، سهل‌تر و آسان‌تر است.»۹
خودباوریامام خمینی(ره) با اشاره به تلاش دشمن برای ناامید کردن جوانان و انکار پیشرفت‌های عظیم ملت ایران، تأکید می‌کرد، دشمن می‌خواهد، به جوان ایرانی القا کند که بدون وابستگی به قدرت‌ها به جایی نخواهد رسید و از این راه، انگیزه حرکت و پیشرفت را از ملت و جوانان ایران بگیرد؛ ولی موفق نخواهد شد. حضرت امام در مورد قدرت سازندگی جوانان بر خودباوری جوانان و خوداتکایی و ابتکار و تلاش علمی آنان تأکید می‌ورزید و می‌فرمود: «جوان‌های ما اثبات کردند که می‌توانند، خودشان عمل بکنند و شما مطمئن باشید که در درازمدت، شما همه کار می‌توانید بکنید. همان‌طوری که با شجاعت، ابرقدرت‌ها را خارج کردید، با شجاعت در فرهنگ خودتان کار بکنید و در کارهای خودتان، خودتان عمل بکنید و اتکای خودتان را هر روز به خارج کم بکنید و یک وقتی برسد که هیچ اتکا به خارج، ما نداشته باشیم و همه چیز را خودمان تهیه کنیم.»۱۰
ایشان در جای دیگر بر این مطلب تأکید می‌کند: «ما باید این را بفهمیم که همه چیز هستیم و از هیچ‌کس کم نداریم. ما که خودمان را گم کرده بودیم، باید این خودِ گم‌کرده را پیدا کنیم.»۱۱
..............................................
پی نوشت‌ها1. وعده دیدار، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، ۱۳۷۴، چ ۱، صص ۸۳ و ۸۴؛
۲. کلمات قصار پندها و حکمت‌ها، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، ۱۳۷۲، چ ۱، ص ۲۰۰؛
۳. بخشی از وصیت‌نامه الهی ـ سیاسی امام خمینی(ره)؛
۴. همان؛
۵. کلمات قصار پندها و حکمت‌ها، ص ۲۱۶؛
۶. همان؛
۷. صحیفه نور، ج ۲۰، صص ۳ و ۴؛
۸. همان؛
۹. کلمات قصار، پندها و حکمت‌ها، ص ۲۱۶؛
۱۰. صحیفه نور، ج ۱۶، ص ۶۳؛
۱۱. کلمات قصار و پندها و حکمت‌ها، ص ۷۳.