مشارکت حداکثری بهترین پادزهر توطئه دشمن
آیت‌الله سیداحمد خاتمی، عضو فقهای شورای نگهبان، در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری در گفت‌وگو با هفته‌نامه افق حوزه، ضمن اشاره به توطئه‌های خطرناک دشمنان برای انتخابات 11 اسفند، کشور ایران، مردم و انقلاب اسلامی، به وظایف شورای نگهبان در انتخابات و توصیه به مشارکت حداکثری مردم در انتخابات پرداخت که متن پیش رو حاصل این گفت‌وگو می‌باشد.
چرایی تأکید ویژه امامین انقلاب بر شرکت آحاد مردم در انتخابات
استاد خارج حوزه علمیه قم، با اشاره به اهمیت مشارکت آحاد مردم در انتخابات، اظهار کرد: مقام معظم رهبری، مثل امام(ره) در هر انتخاباتی بر شرکت آحاد مردم تأکید ویژه دارند و دلیلش هم روشن است؛ چون سرمایة نظام اسلامی مردمند. اگر مردم با نظام باشند، نظام می‌ماند. انتخابات از مصادیق امر جامع است. [وَإِذَا کَانُوا مَعَهُ عَلَى أَمْرٍ جَامِعٍ لَمْ‌یَذْهَبُوا حَتَّى یَسْتَأْذِنُوهُ]. در امر جامع، مردم باید حضور داشته باشند و حضور مردم در آن امر لازم است و انتخابات هم، یکی از آن امور است.
عضو هیأت‌رئیسه خبرگان رهبری افزود: واقعیّت مطلب این است که مردم حرف قانونی‌شان را از یک راهی باید بزنند. یک راه قانونیش انتخابات است. اردوکشی خیابانی راه به جایی نمی‌برد و ضربه به خود مردم خواهد بود. صندوق رأی را گذاشته‌اند، برای اینکه اردوکشی خیابانی نباشد. حضور مردم پای صندوق‌های رأی، تقویت‌کننده نظام اسلامی و مایة ناامیدی دشمنان اسلام است.
نظارت استصوابی یک قانون است
آیت‌الله خاتمی ضمن تبیین نوع نظارت شورای نگهبان در انتخابات گفت: نظارت، در متن قانون اساسی است. نظارت بر انتخابات‌های عمومی (ریاست جمهوری، مجلس، مجلس خبرگان و شوراها)، به‌عهده شورای نگهبان گذاشته شده است. خُب سخن این است که آیا این نظارت، نظارت «استطلاعی» است یا نظارت «استصوابی»؟ استطلاعی، یعنی شورای نگهبان اطلاع داشته باشد؛ اما وظیفه‌ای در عرصه اصلاح نداشته باشد. این اسمش «استطلاعی» است. «استصوابی» این است که در همة مراحل انتخابات، ناظر، حق اقدام داشته باشد.
راهکاری که قانون در اینجا نشان داده است، این است که تفسیر قانون اساسی با شورای نگهبان است. قانون اساسی این کار را انجام می‌دهد و شورای نگهبان این نظارت را به نظارت استصوابی تفسیر کرده است. بنابراین، نظارت استصوابی یک قانون است. همان قانونی که می‌گوید: پای صندوق رأی و انتخابات و... حضور داشته باشید، همان قانون هم می‌گوید: شورای نگهبان نظارت استصوابی دارد.
نمونه بارز اعمال نظارت استصوابی در زمان امام خمینی(ق)
عضو فقهای شورای نگهبان با اشاره به پیشینه نظارت استصوابی در زمان حضرت امام خمینی(ق) گفت: نظارت استصوابی پیشینه‌اش به دوره خود امام می‌رسد. اولین هیئتی که برای اولین انتخابات ریاست جمهوری تشکیل شد، نظارت استصوابی را اِعمال کردند. آن هیئتی که از سوی امام، ناظر بود، مسعود رجوی خبیث را از کاندیداها حذف کرد و کار بسیار خوبی کرد. این اسمش جز نظارت استصوابی بود؟
نظارت استصوابی در راستای حفظ ارزش‌های نظام است
وی ضمن تبیین حقیت نظارت استصوابی خاطرنشان کرد: نظارت استصوابی مسئله جدیدی نیست و در زمان خود امام(ق) هم بوده است. روح نظارت استصوابی این است که انتخابات به‌گونه‌ای باشد که منتخبان «وکیل‌الملّه» باشند و «وکیل‌الدوله» نباشند؛ «وکیل‌الثروه» نباشند؛ پول، حرف اول را نزند؛ دولت در انتخاب نمایندگان تأثیرگذار حتمی نباشد و مردم حرف اول را بزنند. روح نظارت استصوابی همین است.
انتخابات و اهمیت مشارکت حداکثری در تقویت نظام
استاد حوزه علمیه قم، با اشاره به ابعاد تأثیرگذاری مشارکت گسترده، در امنیت، استقلال و پیشرفت کشور اظهار کرد: دشمنان انقلاب اسلامی بعد از پیروزی انقلاب، مدام در پی این بودند که مردم را از انقلاب بگیرند. هنوز هم در پی این هستند؛ اما تاکنون ناکام بوده‌اند و ان‌شاء‌الله با حضور گسترده مردم در این انتخابات، باز هم دشمنان ناکام خواهند ماند. این انقلاب مال مردم و سرمایه مردم است. می‌خواهند این سرمایه را بگیرند. تمام تلاش‌شان را به‌کار می‌برند. در این انتخابات هم، دشمنان خارجی و بازی‌خورده‌های داخلی، هم می‌گویند و هم بیانیه می‌دهند که پای صندوق‌های رأی نیایید. این‌ها دشمنان پیشرفت کشور و قهراً دشمنان انقلاب اسلامی هستند؛ لذا مشارکت حداکثری مردم در انتخابات، می‌تواند بهترین پادزهر توطئه دشمنان باشد.
قانون‌مداری، مهم‌ترین مؤلفه انتخابات سالم
آیت‌الله خاتمی در ادامه، با اشاره به لزوم حفظ سلامت انتخابات خاطرنشان کرد: مهم‌ترین مؤلفة انتخابات سالم، قانون‌مداری است. مجریان انتخابات باید قانون‌مدار عمل کنند. ناظران باید قانون‌مدار عمل کنند. لازم است که همگان قانون را بپذیرند. این در حقیقت، انتخابات سالم است. ذره‌ای تخطی از قانون، از هیچ‌کس، نه مجریان و نه ناظران، پذیرفته نیست و تا جایی که مطلع هستم و خبر دارم، (هم از مجریان و هم از ناظران)، ایشان از امناء هستند و تمام تلاش و دقت خود را در این راستا به‌کار می‌برند؛ البته مردم هم در صحنه باشند و هرجا که تخطی از قانون(مستند) را دیدند، به مسئول مافوق گزارش بدهند و بدانند حتماً به گزارششان ترتیب اثر داده خواهد شد. اینکه می‌گویم گزارش باید مستند باشد، به‌خاطر پرهیز از گزارشاتی است که بر مبنای شایعات است. شایعات نمی‌تواند تعیین‌کنندة وظیفه باشد. این گزارش مستند است که تأثیرگذار است.
شورای نگهبان کف صلاحیت را تأیید می‌کند نه فرد اصلح
عضو فقهای شورای نگهبان، با تصریح به اینکه تأیید کف صلاحیت‌ها به عهده شورای نگهبان است؛ نه تأیید نهایی، گفت: شورای نگهبان در تأیید صلاحیت‌ها، کفِ صلاحیت‌ها را در نظر می‌گیرد و می‌گوید: این افراد کفِ صلاحیت را دارند. اصلح را انتخاب نکرده و نمی‌کند. انتخاب اصلح که سقف انتخاب است، با مردم است. مردم بر اساس درایت و بصیرت خودشان اصلح را برمی‌گزینند و به نظر می‌رسد، اصلح، آنها هستند که با انقلاب باشند، همراه با انقلاب باشند و در تقویت نظام بکوشند. مطلقاً دل به بیگانگان نداده باشند. اصلح کسانی هستند که خداباور باشند و در این عرصه خداباوری، انقلابی عمل کنند. همان که مقام معظم رهبری فرمود و همان که در کلمات امام راحل عظیم‌الشأن(ق) بود: «من در میان شما باشم و یا نباشم، به همه شما وصیت می‌کنم که نگذارید، انقلاب به دست نااهلان و نامحرمان بیفتد.» نامحرمان در شأن گزینش نیستند. در هر انتخابی، محرم آنها هستند که این انقلاب را با جان و دل دوست دارند و در راه این انقلاب، با تمام توان فداکاری‌های لازم را دارند.
راهکارهای مؤثری در مقابله با التهاب‌آفرینی‌های دشمنان
امام جمعه موقت تهران، مؤثرترین راه برای مقابله با شایعات و التهاب‌آفرینی عبارت است از: اطلاع صحیح و به‌موقع به مردم دادن. صدا و سیمای جمهوری اسلامی به‌خصوص سیما در این عرصه می‌تواند، بهترین نقش را داشته باشد. اخباری که باید به اطلاع مردم برساند، قبل از اینکه بیگانگان وارد عمل بشوند، خود صدا و سیما وارد عمل بشود و اطلاعات لازم را بیان کند. فضای مجازی هم در کنارش ایفای نقش کند. افراد بابصیرت و دلسوز در این عرصه وارد بشوند. برای مقابله با شایعات، این راه، راه اساسی است. البته نهادهای قانونی و دستگاه قضایی آنجا که می‌بینند، در شایعه‌ای عنصر جرم هست، باید مقابله کنند. مجرم را پیدا کنند و به‌سزای عملش برسانند. پس دو راه اساسی پیش روی ماست: یک راه عبارت است از: اطلاع‌رسانی منطقی و مستند. دوم برخورد قانونی با کسانی که شایعات دروغین را پخش می‌کنند و به‌تعبیر قرآن «المُرجِفون»؛ «مرجفون» از مصادیق شایعه‌افکنان هستند که قرآن کریم در آیه 60 احزاب درباره آنها می‌فرماید: «....اگر منافقان و آنان که در دل‌هاشان مرض (و ناپاکی) است و هم آنها که در مدینه (بر ضد اسلام) تبلیغات سوء می‌کنند (و دل اهل ایمان را مضطرب و هراسان می‌سازند)، دست (از این زشتی و بدکاری) نکشند، ما هم تو را بر (قتال) آنها بر انگیزیم (و بر جان و مال آنها مسلط گردانیم) که از آن پس، جز اندک‌زمانی در مدینه در جوار تو زیست نتوانند کرد.»
نقش علما و حوزه‌های علمیه نیز، در این عرصه همیشه از اصل پیروزی انقلاب تا امروز پررنگ و تأثیرگذار بوده است و ان‌شاء‌الله نقش خود را ایفا خواهند کرد.
استاد خارج حوزه علمیه قم، با اشاره به اهمیت مشارکت آحاد مردم در انتخابات، اظهار کرد: مقام معظم رهبری، مثل امام(ره) در هر انتخاباتی بر شرکت آحاد مردم تأکید ویژه دارند و دلیلش هم روشن است؛ چون سرمایة نظام اسلامی مردمند. اگر مردم با نظام باشند، نظام می‌ماند. انتخابات از مصادیق امر جامع است. [وَإِذَا کَانُوا مَعَهُ عَلَى أَمْرٍ جَامِعٍ لَمْ‌یَذْهَبُوا حَتَّى یَسْتَأْذِنُوهُ]. در امر جامع، مردم باید حضور داشته باشند و حضور مردم در آن امر لازم است و انتخابات هم، یکی از آن امور است.
عضو هیأت‌رئیسه خبرگان رهبری افزود: واقعیّت مطلب این است که مردم حرف قانونی‌شان را از یک راهی باید بزنند. یک راه قانونیش انتخابات است. اردوکشی خیابانی راه به جایی نمی‌برد و ضربه به خود مردم خواهد بود. صندوق رأی را گذاشته‌اند، برای اینکه اردوکشی خیابانی نباشد. حضور مردم پای صندوق‌های رأی، تقویت‌کننده نظام اسلامی و مایة ناامیدی دشمنان اسلام است.
نظارت استصوابی یک قانون است
آیت‌الله خاتمی ضمن تبیین نوع نظارت شورای نگهبان در انتخابات گفت: نظارت، در متن قانون اساسی است. نظارت بر انتخابات‌های عمومی (ریاست جمهوری، مجلس، مجلس خبرگان و شوراها)، به‌عهده شورای نگهبان گذاشته شده است. خُب سخن این است که آیا این نظارت، نظارت «استطلاعی» است یا نظارت «استصوابی»؟ استطلاعی، یعنی شورای نگهبان اطلاع داشته باشد؛ اما وظیفه‌ای در عرصه اصلاح نداشته باشد. این اسمش «استطلاعی» است. «استصوابی» این است که در همة مراحل انتخابات، ناظر، حق اقدام داشته باشد.
راهکاری که قانون در اینجا نشان داده است، این است که تفسیر قانون اساسی با شورای نگهبان است. قانون اساسی این کار را انجام می‌دهد و شورای نگهبان این نظارت را به نظارت استصوابی تفسیر کرده است. بنابراین، نظارت استصوابی یک قانون است. همان قانونی که می‌گوید: پای صندوق رأی و انتخابات و... حضور داشته باشید، همان قانون هم می‌گوید: شورای نگهبان نظارت استصوابی دارد.
نمونه بارز اعمال نظارت استصوابی در زمان امام خمینی(ق)
عضو فقهای شورای نگهبان با اشاره به پیشینه نظارت استصوابی در زمان حضرت امام خمینی(ق) گفت: نظارت استصوابی پیشینه‌اش به دوره خود امام می‌رسد. اولین هیئتی که برای اولین انتخابات ریاست جمهوری تشکیل شد، نظارت استصوابی را اِعمال کردند. آن هیئتی که از سوی امام، ناظر بود، مسعود رجوی خبیث را از کاندیداها حذف کرد و کار بسیار خوبی کرد. این اسمش جز نظارت استصوابی بود؟
نظارت استصوابی در راستای حفظ ارزش‌های نظام است
وی ضمن تبیین حقیت نظارت استصوابی خاطرنشان کرد: نظارت استصوابی مسئله جدیدی نیست و در زمان خود امام(ق) هم بوده است. روح نظارت استصوابی این است که انتخابات به‌گونه‌ای باشد که منتخبان «وکیل‌الملّه» باشند و «وکیل‌الدوله» نباشند؛ «وکیل‌الثروه» نباشند؛ پول، حرف اول را نزند؛ دولت در انتخاب نمایندگان تأثیرگذار حتمی نباشد و مردم حرف اول را بزنند. روح نظارت استصوابی همین است.
انتخابات و اهمیت مشارکت حداکثری در تقویت نظام
استاد حوزه علمیه قم، با اشاره به ابعاد تأثیرگذاری مشارکت گسترده، در امنیت، استقلال و پیشرفت کشور اظهار کرد: دشمنان انقلاب اسلامی بعد از پیروزی انقلاب، مدام در پی این بودند که مردم را از انقلاب بگیرند. هنوز هم در پی این هستند؛ اما تاکنون ناکام بوده‌اند و ان‌شاء‌الله با حضور گسترده مردم در این انتخابات، باز هم دشمنان ناکام خواهند ماند. این انقلاب مال مردم و سرمایه مردم است. می‌خواهند این سرمایه را بگیرند. تمام تلاش‌شان را به‌کار می‌برند. در این انتخابات هم، دشمنان خارجی و بازی‌خورده‌های داخلی، هم می‌گویند و هم بیانیه می‌دهند که پای صندوق‌های رأی نیایید. این‌ها دشمنان پیشرفت کشور و قهراً دشمنان انقلاب اسلامی هستند؛ لذا مشارکت حداکثری مردم در انتخابات، می‌تواند بهترین پادزهر توطئه دشمنان باشد.
قانون‌مداری، مهم‌ترین مؤلفه انتخابات سالم
آیت‌الله خاتمی در ادامه، با اشاره به لزوم حفظ سلامت انتخابات خاطرنشان کرد: مهم‌ترین مؤلفة انتخابات سالم، قانون‌مداری است. مجریان انتخابات باید قانون‌مدار عمل کنند. ناظران باید قانون‌مدار عمل کنند. لازم است که همگان قانون را بپذیرند. این در حقیقت، انتخابات سالم است. ذره‌ای تخطی از قانون، از هیچ‌کس، نه مجریان و نه ناظران، پذیرفته نیست و تا جایی که مطلع هستم و خبر دارم، (هم از مجریان و هم از ناظران)، ایشان از امناء هستند و تمام تلاش و دقت خود را در این راستا به‌کار می‌برند؛ البته مردم هم در صحنه باشند و هرجا که تخطی از قانون(مستند) را دیدند، به مسئول مافوق گزارش بدهند و بدانند حتماً به گزارششان ترتیب اثر داده خواهد شد. اینکه می‌گویم گزارش باید مستند باشد، به‌خاطر پرهیز از گزارشاتی است که بر مبنای شایعات است. شایعات نمی‌تواند تعیین‌کنندة وظیفه باشد. این گزارش مستند است که تأثیرگذار است.
شورای نگهبان کف صلاحیت را تأیید می‌کند نه فرد اصلح
عضو فقهای شورای نگهبان، با تصریح به اینکه تأیید کف صلاحیت‌ها به عهده شورای نگهبان است؛ نه تأیید نهایی، گفت: شورای نگهبان در تأیید صلاحیت‌ها، کفِ صلاحیت‌ها را در نظر می‌گیرد و می‌گوید: این افراد کفِ صلاحیت را دارند. اصلح را انتخاب نکرده و نمی‌کند. انتخاب اصلح که سقف انتخاب است، با مردم است. مردم بر اساس درایت و بصیرت خودشان اصلح را برمی‌گزینند و به نظر می‌رسد، اصلح، آنها هستند که با انقلاب باشند، همراه با انقلاب باشند و در تقویت نظام بکوشند. مطلقاً دل به بیگانگان نداده باشند. اصلح کسانی هستند که خداباور باشند و در این عرصه خداباوری، انقلابی عمل کنند. همان که مقام معظم رهبری فرمود و همان که در کلمات امام راحل عظیم‌الشأن(ق) بود: «من در میان شما باشم و یا نباشم، به همه شما وصیت می‌کنم که نگذارید، انقلاب به دست نااهلان و نامحرمان بیفتد.» نامحرمان در شأن گزینش نیستند. در هر انتخابی، محرم آنها هستند که این انقلاب را با جان و دل دوست دارند و در راه این انقلاب، با تمام توان فداکاری‌های لازم را دارند.
راهکارهای مؤثری در مقابله با التهاب‌آفرینی‌های دشمنان
امام جمعه موقت تهران، مؤثرترین راه برای مقابله با شایعات و التهاب‌آفرینی عبارت است از: اطلاع صحیح و به‌موقع به مردم دادن. صدا و سیمای جمهوری اسلامی به‌خصوص سیما در این عرصه می‌تواند، بهترین نقش را داشته باشد. اخباری که باید به اطلاع مردم برساند، قبل از اینکه بیگانگان وارد عمل بشوند، خود صدا و سیما وارد عمل بشود و اطلاعات لازم را بیان کند. فضای مجازی هم در کنارش ایفای نقش کند. افراد بابصیرت و دلسوز در این عرصه وارد بشوند. برای مقابله با شایعات، این راه، راه اساسی است. البته نهادهای قانونی و دستگاه قضایی آنجا که می‌بینند، در شایعه‌ای عنصر جرم هست، باید مقابله کنند. مجرم را پیدا کنند و به‌سزای عملش برسانند. پس دو راه اساسی پیش روی ماست: یک راه عبارت است از: اطلاع‌رسانی منطقی و مستند. دوم برخورد قانونی با کسانی که شایعات دروغین را پخش می‌کنند و به‌تعبیر قرآن «المُرجِفون»؛ «مرجفون» از مصادیق شایعه‌افکنان هستند که قرآن کریم در آیه 60 احزاب درباره آنها می‌فرماید: «....اگر منافقان و آنان که در دل‌هاشان مرض (و ناپاکی) است و هم آنها که در مدینه (بر ضد اسلام) تبلیغات سوء می‌کنند (و دل اهل ایمان را مضطرب و هراسان می‌سازند)، دست (از این زشتی و بدکاری) نکشند، ما هم تو را بر (قتال) آنها بر انگیزیم (و بر جان و مال آنها مسلط گردانیم) که از آن پس، جز اندک‌زمانی در مدینه در جوار تو زیست نتوانند کرد.»
نقش علما و حوزه‌های علمیه نیز، در این عرصه همیشه از اصل پیروزی انقلاب تا امروز پررنگ و تأثیرگذار بوده است و ان‌شاء‌الله نقش خود را ایفا خواهند کرد.